Thảo luận Tìm hướng phát triển thị trường cho gạo Việt sạch và ngon

Phát biểu tại Hội thảo,ìmhướngpháttriểnthịtrườngchogạoViệtsạchvàvànôngsảnantoàlich thi dau seria Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cho biết: Nông sản sạch - hữu cơ được cho là chìa khóa đảm bảo an ninh lương thực bền vững, đồng thời làm giảm phát thải khí nhà kính, giảm ô nhiễm môi trường… Tuy nhiên, nông nghiệp an toàn - hữu cơ ở nước ta chưa thực sự phát triển, các chính sách cụ thể để hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp an toàn - hữu cơ hầu như chưa đủ mạnh, sự hiểu biết của người sản xuất, người tiêu dùng và của cộng đồng về nông sản an toàn hữu cơ còn hạn chế, người dân không dễ dàng nhận biết được sự khác biệt giữa sản phẩm an toàn - hữu cơ và các sản phẩm khác.

Liên quan đến lĩnh vực ngành gạo, theo GS. Võ Tòng Xuân - chuyên gia hàng đầu về nông nghiệp Việt Nam và quốc tế, Việt Nam đã gia nhập cộng đồng thương mại thế giới, gần đây nhất là hiệp ước AEC và TPP. Nông sản Việt Nam rất phong phú nhưng nông dân vẫn cực nhọc sản xuất mà lợi nhuận luôn thấp hơn so với các lao động khác. Giá lúa luôn thấp và giá gạo xuất khẩu luôn luôn bị thương lái quốc tế mua thấp hơn gạo các nước khác. Thậm chí người tiêu dùng Việt Nam cũng không tin tưởng gạo Việt Nam. Nguyên nhân chính là do sản xuất khối lượng lớn với giá thành cao nhưng chất lượng kém, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, kỹ thuật tụt hậu, lạm dụng hóa chất trong nông nghiệp. Môi trường kinh doanh manh mún, không tập hợp được liên minh sản xuất theo chuỗi.

Cũng theo GS.Võ Tòng Xuân, mặt hàng gạo bán lẻ cho người tiêu dùng Việt Nam phần lớn không nhãn mác không rõ nguồn gốc, trong khi đó, gạo có bao bì có nhãn hiệu chủ yếu là của Thái Lan, Campuchia, Nhật. Gạo Việt xuất khẩu chủ yếu theo hình thức qua hợp đồng chính phủ mang nhãn hiệu của khách hàng, vài doanh nghiệp tư nhân có xuất khẩu riêng nhưng sản lượng còn khiêm tốn.

Đề xuất hướng đi vững chắc của gạo ngon cho người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu, GS Võ Tòng Xuân cho rằng, cần chọn giống lúa mang thương hiệu quốc gia, đặt tên giống quốc gia cho các giống đã chọn. Đồng thời tổ chức theo chuỗi giá trị sản xuất mỗi loại gạo trong số giống đã chọn, tiến hành xúc tiến thương mại và phân phối đến khách hàng.

Đồng tình với ý kiến của GS. Võ Tòng Xuân, bà Lê Thị Tú Anh - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty CP Nông nghiệp GAP - cho rằng, gạo Việt đang mất điểm trên thị trường thế giới, ở trong nước, gạo Việt cũng không có chỗ đứng, người có tiền đi mua gạo Thái Lan, Campuchia về ăn. Một năm, Việt Nam xuất khẩu 10-20% tổng lượng gạo cả nước sản xuất ra, còn lại là tiêu dùng trong nước. Làm thế nào để người tiêu dùng Việt đừng quay lưng với gạo Việt đó là trăn trở của doanh nghiệp, của người nông dân đang trồng lúa. Cũng theo bà Tú Anh, ngon và sạch là 2 yếu tố quan trọng để chúng ta xây dựng thương hiệu cả ở nội địa và quốc tế.

Có thể khẳng định, sản xuất nông sản an toàn - hữu cơ nói chung, hay gạo sạch nói riêng không còn là vấn đề kỹ thuật mà là vấn đề chính sách, Chính phủ và các Bộ, ngành có liên quan đến nông nghiệp như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế, Bộ Công Thương... cần sớm ban hành các chính sách cụ thể, khả thi để hỗ trợ nông sản an toàn - hữu cơ phát triển. Các chính sách nên tập trung vào quy hoạch và bảo vệ đất đai và nguồn nước hiện chưa hoặc ít bị ô nhiễm thích hợp cho sản xuất nông nghiệp an toàn theo hướng hàng hóa. Bên cạnh đó, cần có chính sách hỗ trợ vốn sản xuất, ưu đãi trong giao và cho thuê đất và miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp sản xuất, chế biến tiêu thụ nông nghiệp an toàn - hữu cơ…