Hằng ngày, khoảng năm giờ sáng, tôi có thói quen tản bộ trên các tuyến đường nội thị rồi đi ít vòng quanh công viên, ngồi nghỉ một lúc rồi về. Buổi sớm, người và xe lưu thông không nhiều, người tập thể dục thì đâu cũng gặp. Lúc ở công viên, tôi để ý đôi vợ chồng có lẽ tuổi trên dưới bảy mươi, thường đi tựa vào nhau. Ông chồng trông vẻ cứng cáp hơn, bà vợ đi đứng chậm chạp, khó khăn. Ông vòng tay bên hông bà để nâng bước, họ khe khẽ trò chuyện rất đằm thắm. Chạm mặt, tuy chưa quen nhưng họ và tôi vẫn chào nhau với nụ cười đầu ngày. Có lần hiếm hoi thấy ông đi một mình, tôi mời cùng ngồi vào băng đá nghỉ chân. Hỏi vì sao hôm nay chỉ có một mình, ông trầm ngâm nói:
- Bà ấy không khoẻ từ tối nên nằm nhà, vừa xoa dầu, bóp chân xong… Tôi định không đi, nhưng bà bảo tập thể dục đừng bỏ buổi nào, nói quá nên tôi phải nghe!
Mười lăm phút chuyện trò cho tôi biết phần nào về hai ông bà ấy. Những năm ông còn làm việc ở xa, bà quán xuyến mọi chuyện trong nhà, tảo tần mua bán lo cho hai con còn nhỏ ăn học. Ðồng lương của ông không nhiều, chỉ giúp được gia đình chút ít, không đủ đâu vào đâu. Bà thức khuya, dậy sớm, tiện tặn bản thân, tất cả vì chồng con suốt thời gian dài. Chừng ông nghỉ hưu được khoảng 3 năm thì bà ngã bệnh, 1 chân gần như bị liệt. Ðưa điều trị bằng hết khả năng có thuyên giảm, bác sĩ khuyên nên tập thể dục, đi lại mỗi sáng sẽ dần phục hồi. Từ đó, ông là đôi chân, là chỗ dựa cho bà đi vòng quanh khu phố. 2 tháng nay, sức khoẻ bà có cải thiện nên bảo chồng giúp mình đi xa hơn một chút, ông chiều ý cho bà vui. Nói chuyện với tôi mà mắt ông hay nhìn hướng đường về nhà như sốt ruột, tôi không tiện ngồi thêm. Tạm biệt tôi, ông thở dài:
- Hai đứa con có gia đình xa, không gần gũi cha mẹ thường xuyên được. Tôi biết lòng các con, nhưng hoàn cảnh… Giờ thì hai ông bà già chăm sóc nhau, thương yêu nhau cũng mãn nguyện rồi. Nói gỡ, tôi mong được… chết sau bà ấy để lo lắng, vuông tròn tình nghĩa. Mình là đàn ông, gắng chịu đựng buồn đau được, chớ tôi mà đi trước thì tội nghiệp bà vợ tôi phải…
Bỏ dở câu nói, ông quay bước thật nhanh rồi lầm lũi đi trên vỉa hè. Nhìn bóng ông đổ dài trên đường, tự dưng tôi nhớ hai câu thơ của Nhà thơ Hồ Dzếnh viết cho vợ: “Xót mình đã lắm thương đau/Tôi xin làm kẻ đi sau đỡ mình”. Nghĩa tình vợ chồng tuổi xế chiều thế này đã là hạnh phúc lắm!
Tôi lại nhớ chuyện hai vợ chồng ở gần khu phố tôi. Ông chồng ngoài sáu mươi, bà vợ nhỏ hơn ít tuổi. Trước đây ông làm công nhân xây dựng ở thành phố, cứ nửa tháng về thăm nhà đôi ngày. Cách đây 5 năm, ông trượt giàn giáo ngã và bị chấn thương nặng nằm viện gần 4 tháng. Về nhà, lúc đầu ông còn tự sinh hoạt vặt vãnh được, sau thì nằm liệt giường luôn. Mọi chuyện ăn uống, vệ sinh thân thể… do bà vợ chăm lo. Nghe kể, bà chẳng bao giờ dám rời nhà lâu, cho dù đã có con trông chừng ông. Ði đâu một lúc là bà thấp thỏm muốn về ngay. Bà giãi bày lý do:
- Tôi biết có con nó lo, nhưng không thấy mặt tôi thì ổng buồn, tuy chẳng bao giờ bộc lộ… Mà tụi nó làm sao hiểu tính ổng bằng tôi?
Cũng người họ hàng trong nhà kể lại. Lần bà đi đám giỗ cha ở quê, về tới nhà đã quá chiều. Thấy ông nằm nghiêng mặt vào trong, bà hỏi con chuyện cơm nước ra sao. Ðứa con ấp úng không ra lời, bà đoán nó đã làm cha phật ý rồi giận. Bưng chén cháo thịt nóng ngồi bên giường, bà nhỏ nhẹ an ủi ông cho nguôi rồi nài nỉ đút từng muỗng, lòng những mong ông ăn ngon, ăn no. Những lúc vui miệng, bà giải thích cùng hàng xóm:
- Hồi còn khoẻ mạnh, chồng tôi hết sức lo gia đình, không dám tiêu xài nhiều cho chuyện tư riêng, biểu để còn lo vợ con. Mấy chục năm trời được lo lắng, thương yêu đến vậy, thử hỏi mình làm sao lơ là với người đầu ấp tay gối chẳng may bệnh tật. Thôi thì gần gũi ngày nào mừng ngày đó, giờ biết làm sao!
Người chồng nằm bất động hơn 3 năm, biết bao cực khổ, dơ bẩn… có người vợ nghĩa tình sâu nặng đỡ đần, ai cũng cho rằng hai người được phước, sống có trước có sau trọn vẹn. Mới đây ông mất, bà con chòm xóm thăm viếng, đưa tiễn rất đông. Tôi tin phút lâm chung, lòng ông ấy chắc vô cùng thanh thản khi được kề cận, vĩnh biệt vợ con với ánh nhìn chân tình, sâu đậm…
Kim Sơn