Đây là một trong những hoạt động truyền thông thuộc khuôn khổ Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 (Chương trình VNEEP3). Giải thưởng được Bộ Công Thương phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức thành công trong nhiều năm qua. Hằng năm, giải thưởng thu hút sự tham gia của đông đảo phóng viên, nhà báo từ Trung ương đến địa phương ở tất cả các loại hình báo chí khác nhau.
Giải thưởng nhằm mục đích nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời tôn vinh những tác giả, tác phẩm xuất sắc tiêu biểu về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ở Trung ương và địa phương.
Theo số liệu thống kê, nhu cầu năng lượng sơ cấp trong giai đoạn 2010 - 2019 tăng trưởng khoảng 6%/năm, tốc độ tăng trưởng sản lượng điện thương phẩm bình quân là 9,71%/năm trong giai đoạn 2010 – 2021. Dự báo nhu cầu về điện sẽ tiếp tục tăng mạnh với mức tăng trưởng tối thiểu 7% và có thể lên đến 11,5% theo phương án cơ sở. Với các kịch bản khác, tốc độ tăng nhu cầu có thể 12-13%, thậm chí lên đến 13,5-14% nếu nền kinh tế đạt mức tăng trưởng cao; ngay trong năm 2024, tổng sản lượng điện đã tăng 10,09%, dự báo 2025 là 10,5% với kịch bản tăng trưởng bình thường. Ngành năng lượng Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức lớn để đảm bảo điện cho phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Hơn bao giờ hết, công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả các nguồn năng lượng cần phải được thực hiện mạnh mẽ.
Tại Hội nghị các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 26, Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng về 0 vào năm 2050, trong đó sự hỗ trợ có hiệu quả của cộng đồng quốc tế đóng vai trò quan trọng trong tiến trình này của Việt Nam. Tại Hội nghị Công ước Khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu lần thứ 28, Việt Nam đã công bố Kế hoạch huy động nguồn lực triển khai Tuyên bố chính trị về thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng. Trong Kế hoạch này, nhóm nhiệm vụ, giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy quá trình chuyển dịch xanh, giảm phát thải khí nhà kính, phát triển các mô hình kinh tế tuần hoàn trong nền kinh tế và là giải pháp huy động nguồn lực của toàn xã hội cho mục tiêu phát ròng bằng 0 vào năm 2050 của quốc gia.
Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Quyết định số 280/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 – 2030 hay Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 08/6/2023 về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo của Thủ tướng Chính phủ là những chỉ đạo, quyết sách, cho thấy sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, coi đây là những trụ cột quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia phát triển bền vững nền kinh tế giai đoạn hiện nay.
Giải thưởng báo chí tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cộng đồng trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời tôn vinh những tác giả, tác phẩm xuất sắc tiêu biểu về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả quả ở Trung ương và địa phương. Theo đó, Ban tổ chức đã trao 1 giải Đặc biệt, thể loại Truyền hình cho tác phẩm: "Lợi ích từ kiểm toán năng lượng của nhóm tác giả: Nguyễn Xuân Diệp, Nguyễn Thị Hà, Hoàng Phương Loan, Trần Thị Liễu - Ban Khoa giáo, Đài Truyền hình Việt Nam.
