Chiều 9/6,ợcôngngàycàngđượckiểmsoáttíchcựtỷ số eibar Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã giải trình trước Quốc hội về một số vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm như nợ công, thu chi ngân sách…
Tỷ trọng thu nội địa tăng, thu dầu thô giảm
Theo Bộ trưởng, trong giai đoạn 2011 – 2015, NSNN gặp khó khăn trên nền những khó khăn về tình hình kinh tế trong và ngoài nước. Do những biến động của tình hình kinh tế, mục tiêu tăng trưởng kinh tế đã được điều chỉnh từ 7,5% xuống còn 6 – 7%. Trên thực tế, mức tăng trưởng bình quân giai đoạn này đạt 5,91%.
Cũng trong nhiệm kỳ này, giá dầu thô thế giới giảm sâu và giảm nhanh, chúng ta đồng thời cắt giảm nhiều sắc thuế theo lộ trình hội nhập đã cam kết. Ở trong nước, do khó khăn của nền kinh tế, các sắc thuế được điều chỉnh giảm nhanh hơn lộ trình để tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho DN. Cụ thể như, thuế TNDN được điều chỉnh từ mức 25% xuống 22%, riêng thuế với DN nhỏ và vừa giảm xuống 20% ngay từ năm 2013, trong khi lộ trình là đến năm 2020 mới giảm thuế. Thuế thu nhập cá nhân cũng được điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh từ 4 triệu đồng lên 9 triệu đồng.
Trong khi đó, tuy tăng trưởng kinh tế không đạt nhưng thu NSNN giai đoạn 2011 – 2015 đã tăng 1,95 lần so với giai đoạn 2006 – 2010. Cơ cấu thu chuyển dịch tích cực. Thu nội địa năm 2011 đạt 61,5% tổng thu NSNN, đến năm 2016 đạt 79% và trong dự toán thu năm 2017, thu nội địa đã đạt đến 81,5%.
Tỷ trọng thu từ dầu thô năm 2011 chiếm 11,3% trong tổng thu NSNN, đến năm 2016 còn 3,6%, dự toán 2017 còn 3,2% tổng thu NSNN. Thu từ thuế xuất nhập khẩu năm 2011 chiếm 21,6% tổng thu, đến năm 2016 còn 15,7%, đến năm 2017 dự toán còn 14,8% tổng thu NSNN. Ngoài ra, trong giai đoạn 2011 – 2015, chúng ta đã thực hiện rất nhiều chính sách giãn, hoãn, miễn thuế cho DN, tạo thuận lợi cho DN, thúc đẩy phát triển kinh tế.
Chi an sinh xã hội tăng cao hơn tốc độ tăng thu
Về chi NSNN, dù khó khăn, chúng ta vẫn tập trung chi cho con người, cho an ninh xã hội. Tốc độ tăng an sinh xã hội giai đoạn này không kể tiền lương là 18%, cao hơn nhiều tốc độ tăng thu NSNN. Nếu như năm 2011, chúng ta có 11 nhóm chính sách về an sinh xã hội với mức chi 18.500 tỷ đồng, thì đến năm 2016 có 21 nhóm chính sách về an sinh xã hội với kinh phí là 57.100 tỷ đồng/ năm, khiến chi thường xuyên tăng cao.
Về chi đầu tư phát triển, trong giai đoạn 2011 – 2015, chúng ta bố trí dự toán khoảng 18,2% tổng chi NSNN. Tuy nhiên trong điều hành hàng năm, chúng ta đã bổ sung từ nguồn dự phòng, nguồn tăng thu NSNN, bổ sung kế hoạch giải ngân ODA, đưa tỷ lệ đầu tư phát triển tăng lên 23,6% trong tổng chi NSNN. Nếu tính cả nguồn từ xổ số kiến thiết và các khoản ứng chi thì tỷ lệ chi đầu tư đã chiếm 26% trong tổng chi NSNN hàng năm.
Bên cạnh đó, trong giai đoạn năm 2014 – 2016, Quốc hội đã phê duyệt thêm 170.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ (TPCP), ngoài con số 225.000 tỷ đồng kế hoạch. Giải ngân ODA tăng cao so với dự toán, lên đến 251.000 tỷ đồng (dự toán 142.000 tỷ) để tập trung đầu tư cho cơ sở hạ tầng. Do giải ngân quá cao so với dự toán như vậy nên bội chi giai đoạn này tăng cao, lên đến 5,8% so với kế hoạch là 5%. Điều này tất yếu dẫn đến nợ công tăng cao, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết. Tỷ lệ nợ công năm 2010 ở mức 50% thì 2015 ở mức 62,5%. Xét về quy mô, nợ công năm 2015 gấp 2,3 lần năm 2010.
Trước tình hình này, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, trình Bộ Chính trị, ban hành Nghị quyết 07 về tái cơ cấu NSNN, đảm bảo an toàn nợ công.
Kỳ hạn vay tăng, lãi suất vay giảm
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, điểm tích cực về nợ công giai đoạn 2016 – 2017 là cơ cấu nợ đã được kiểm soát rất tiến bộ qua việc kéo dài kỳ hạn phát hành TPCP. Nếu năm 2013, kỳ hạn TPCP là 3 năm thì đến năm 2016, kỳ hạn đã tăng trên 8 năm, đến năm 2017 là 15,6 năm, từ đó kéo danh mục kỳ hạn TPCP từ 2,98 năm năm 2013 lên bình quân trên 6 năm. Quan trọng hơn nữa là toàn bộ các khoản vay 2011 – 2013 với lãi suất cao vừa qua đã được phát hành lại, giảm lãi xuống còn quanh mức 6%. Đến thời điểm này của năm 2017, tất cả các khoản TPCP được phát hành đều có kỳ hạn từ 5 năm trở lên theo Nghị quyết của Quốc hội.
Thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết sẽ triển khai quyết liệt các giải pháp về cơ cấu lại thu. Trong đó có việc trình Quốc hội Luật Thuế tài sản, dự án một luật sửa 5 luật thuế, cùng với việc tập trung siết chặt chi tiêu, nhất là chi tiêu thường xuyên. Cụ thể như Bộ sẽ trình Chính phủ ban hành quyết định chế độ về xe công, triển khai quyết liệt Luật Quản lý tài sản công sau khi Quốc hội thông qua, đi cùng với đó là các giải pháp về khoán chi, tinh giản bộ máy, tinh giản biên chế, sắp xếp bộ máy, đẩy mạnh sự nghiệp công….
“Các giải pháp về tiết kiệm chi tiêu thường xuyên sẽ được tập trung ráo riết cùng với quản lý thu. Các giải pháp này được tiến hành đồng bộ thì nhiệm vụ tái cơ cấu NSNN, đảm bảo an toàn nợ công sẽ đạt kết quả rõ nét hơn”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định./.
H.Y