Hải quan KCN Sóng Thần (Hải quan Bình Dương) kiểm tra hàng hóa NK. Ảnh: T.H.

Theấtcậptrongkiểmtrachấtlượnghànghóbongdaso.com lich thi dauo Bộ Tài chính, thực hiện quy định tại Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa (Danh mục nhóm 2) thì có 8 bộ có trách nhiệm triển khai văn bản quản lý, kiểm tra chất lượng đối với hàng hóa XK, NK. Tuy nhiên, sau nhiều năm triển khai Luật, đến nay mới có 6 bộ triển khai, còn 2 bộ chưa triển khai hoặc triển khai chưa đầy đủ.

Cụ thể, 8 bộ gồm: Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Bộ Khoa học và công nghệ. Trong đó, Bộ Công an đã ban hành Danh mục nhóm 2 nhưng chưa ban hành quy trình thủ tục kiểm tra và chưa chỉ định cơ quan kiểm tra; Bộ Quốc phòng chưa có văn bản triển khai.

Trong 6 bộ triển khai thì không phải văn bản triển khai nào cũng đầy đủ, chi tiết, đồng bộ và thống nhất. Theo Bộ Tài chính, đa số các bộ ban hành Danh mục chỉ có tên nhóm hàng, không chi tiết mặt hàng và mã số HS, dẫn đến vướng mắc trong áp dụng; có tình trạng Danh mục hàng hóa nhóm 2 phải kiểm tra chất lượng ngày càng được bổ sung, không giảm bớt; có bộ ban hành Danh mục hàng hóa nhóm 2 bao trùm cả đối tượng hàng hóa phải kiểm dịch và kiểm tra an toàn thực phẩm…

Những bất cập trong hệ thống văn bản liên quan đến kiểm tra chất lượng đang dẫn đến thực trạng hồ sơ DN phải nộp khi đăng ký kiểm tra nhiều và chủ yếu thực hiện thủ công. Tỷ lệ kiểm tra, lấy mẫu trên diện rộng với hầu hết các lô hàng NK để phân tích, thử nghiệm. Có DN phản ánh việc kiểm tra từ khi DN mới thành lập (đã 6-7 năm) không phát hiện lô hàng nào vi phạm nhưng vẫn phải kiểm tra đều đặn 100% các lô hàng NK.

Theo Bộ Tài chính, cơ chế cung cấp thông tin giữa các cơ quan kiểm tra chất lượng với cơ quan Hải quan về việc chấp hành của DN trong kiểm tra chất lượng hàng hóa, về kết quả kiểm tra, xử lý vi phạm. Do đó, DN có thể lợi dụng để trốn tránh kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng.

Để đảm bảo công tác kiểm tra chất lượng hàng hóa NK, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, khảo sát đánh giá mô hình tổ chức kiểm tra hiện nay gồm: Bộ máy kiểm tra thuộc cơ quan Nhà nước và bộ máy kiểm tra là các tổ chức và thương nhân được chỉ định. Từ đó, báo cáo Thủ tướng Chính phủ để tổ chức lại bộ máy kiểm tra theo đúng quy định của pháp luật và đảm bảo hiệu quả quản lý, hiệu quả kinh tế-xã hội.

Theo Bộ Tài chính, các bộ cần cải tiến quy trình, thủ tục kiểm tra và phương pháp kiểm tra theo hướng giảm các loại giấy tờ trong bộ hồ sơ kiểm tra; quy định đầy đủ đối tượng hàng hóa được loại trừ, không phải kiểm tra; áp dụng phương pháp quản lý rủi ro trong kiểm tra chất lượng; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và kiểm tra sau thông quan về chất lượng…