BP - Hồi mới chuyển công tác vào Bình Phước, nhkeo 365 cứ ngồi vào mâm cơm là vợ tôi lại nhăn nhó chê thức ăn trong này cứ làm sao ấy, chẳng giống như ngoài quê mình. Gắp cọng rau muống, cô ấy nói ăn không ngọt, không giòn như rau muống đất mạ ngoài quê. Ăn bát canh cua, cô ấy bảo không thơm như cua ngoài quê. Đến cọng hành, cọng hẹ, cây mồng tơi, cây rau cải cũng không ngon, không mướt bằng ở ngoài quê. Nghĩa là chả có cái gì tốt đẹp, ngon lành như ở ngoài quê cả. Lúc đầu nghe vợ nói, tôi cũng gật gù thừa nhận. Nhưng nghe mãi sinh bực. Có lần tôi vặc lại, ngoài quê tươi tốt ngon lành thế, sao không ở ngoài đó mà hưởng, lại mò vào tận đây làm gì! Vợ tôi chưng hửng và kể từ đó, cô ấy không hay so sánh trước mặt tôi về những thứ này thứ nọ ngoài quê nữa.
Thực ra chẳng chờ vợ nói, trong tôi vẫn luôn trào lên nỗi nhớ quê nhà, nhớ những món ăn dân dã đã gắn với tôi suốt những năm tháng ấu thơ. Quê tôi cũng chả có đặc sản hay cao lương mỹ vị gì đặc biệt. Chỉ có điều những món hàng bán ở chợ quê đều được mang đến từ những mảnh vườn, thửa ruộng của người nhà quê nên còn tươi rói. Đó là những mớ tép hay cá lòng tong vừa nhủi được dưới đồng, là mớ chanh, mớ ổi, vài bó rau húng hay rổ dong riềng vừa đào trong vườn nhà, là những con cá trắm lưng đen trũi quẫy trong những chiếc thúng trải ni-lon của nhà ai đó vừa mới tát ao, là dãy hàng bánh tráng, bánh đúc, bánh rán, kẹo bột do chính những người nhà quê sì sụp suốt đêm để làm và mang ra chợ.
Tôi nhớ những lần mẹ cho đi chợ, thường là vào những ngày giáp tết, mẹ gánh gồng đủ thứ gừng, nghệ, hành, tỏi, đậu, lạc trong hai chiếc thúng, tôi lúp xúp chạy theo sau. Chừng giữa buổi, khi bụng đã sôi lên òng ọc, mẹ dẫn tôi đến hàng bánh rán lăn đường. Tôi hít hà chiếc bánh bột nếp nhân đậu thịt thơm phức rồi ngoạm một miếng rõ to, mỡ sùi ra hai bên mép bóng nhẫy. Loáng một cái, hai chiếc bánh đã nằm yên trong bụng. Tôi thè lưỡi liếm láp những ngón tay dính đường và mỡ một cách thèm thuồng. Cho đến bây giờ, khi đã được nếm thử rất nhiều thứ ngon vật lạ trên đời, tôi vẫn thấy không gì ngon bằng chiếc bánh rán lăn đường tôi ngồi ăn giữa chợ những ngày giáp tết. Nhớ những buổi chiều mùa đông đi học về, bụng đói meo, vừa về tới ngõ đã ngửi thấy mùi xu hào xào mỡ thơm lừng khiến nước miếng tuôn ra đầy miệng. Lại có lần ốm quặt quẹo mãi không khỏi, chợt thấy thèm một bát dấm moi nấu khế. Và tôi đã khỏi bệnh ngay sau khi ăn hết tô dấm moi mẹ nấu.
Sống xa quê, qua từng năm tháng, cái ngăn nhớ trong tôi ngày một thêm đầy. Nhiều lúc ngồi nhậu với những món cao lương mỹ vị cùng chiến hữu, tôi lại nhớ đến cồn cào gáo nước mưa mát lạnh và củ khoai lang nướng trong những chiều hè từ ngoài đồng về. Những lúc khản giọng gào lên trong quán karaoke, len lỏi trong ngăn nhớ của tôi là những buổi tập văn nghệ nơi sân đình tràn ngập ánh trăng. Và những lúc đưa con đi xem xiếc, thăm vườn thú, cái ngăn nhớ lại mở ra và tôi thấy mình đang nằm rạp trên lưng trâu trong một buổi đánh trận giả trên cánh đồng quê lộng gió.
Đã sống hơn nửa cuộc đời nơi đất khách, tôi chợt nghiệm ra rằng, cọng rau, con cá và đến cả hạt gạo quê đều ngọt bùi hơn bởi tôi từng chứng kiến chúng đã lớn lên theo mùa vụ, từng bị dập vùi qua giông bão để tồn tại. Và vì thế, những kỷ niệm quê nhà cứ mãi theo tôi.