Bộ luật Hình sự năm 2015 (BLHS) sửa đổi,ữngđiểmmớitrongquyđịnhvềbảng xếp hạng hạng nhì anh bổ sung năm 2017 có nhiều điểm mới trong các quy định về xóa án tích theo hướng có lợi cho những người đã từng phạm tội, giúp họ dễ dàng hơn trong việc tái hòa nhập cộng đồng...
Phạm nhân được trao quyết định đặc xá, giảm thời gian chấp hành án phạt tù tại Trại giam Kênh 5, Bộ Công an.
Theo quy định của BLHS năm 2015, người được xóa án tích coi như chưa bị kết án.
Cụ thể, BLHS quy định có 2 loại xóa án tích: Đương nhiên được xóa án tích và xóa án tích theo quyết định của tòa án. Trong đó, đương nhiên được xóa án tích áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII (các tội xâm phạm an ninh quốc gia) và Chương XXVI của BLHS (các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh).
Điểm mới của BLHS năm 2015 là quy định thời điểm để tính thời hạn xóa án tích sớm hơn so với BLHS năm 1999 đó là, kể từ khi người bị kết án đã chấp hành xong hình phạt chính, thời gian thử thách án treo hoặc hết thời hiệu thi hành bản án; đồng thời, rút ngắn thời hạn để được xóa án tích còn 2 năm (đối với trường hợp bị phạt tù đến 5 năm); 3 năm (đối với trường hợp bị phạt tù từ trên 5 năm đến 15 năm) và 5 năm (đối với trường hợp bị phạt tù từ trên 15 năm, tù chung thân hoặc tử hình nhưng đã được giảm án).
Đặc biệt, BLHS năm 2015 đã bỏ quy định tòa án cấp giấy chứng nhận đương nhiên được xóa án tích cho người bị kết án mà giao trách nhiệm cho cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án và khi có yêu cầu thì cấp phiếu lý lịch tư pháp xác nhận không có án tích nếu có đủ điều kiện theo quy định của BLHS.
Còn quy định xóa án tích theo quyết định của tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của BLHS. Khác với trường hợp đương nhiên được xóa án tích, tòa án sẽ là cơ quan có thẩm quyền quyết định việc xóa án tích đối với những người đã bị kết án về các tội nêu trên. Người bị kết án phải có đơn gửi tòa án đã xét xử sơ thẩm vụ án. Nếu xét thấy đủ điều kiện, chánh án tòa án đã xét xử sơ thẩm ra quyết định xóa án tích; trường hợp chưa đủ điều kiện thì quyết định bác đơn xin xóa án tích.
Bên cạnh đó, Điều 72 BLHS năm 2015 cũng quy định về việc xóa án tích trong trường hợp đặc biệt, theo đó trong trường hợp người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị thì tòa án quyết định việc xóa án tích nếu đã bảo đảm được ít nhất một phần ba thời hạn quy định của BLHS.
Mặt khác, Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 cũng có quy định liên quan đến việc xóa án tích.
Tại Điều 33 luật này nêu rõ: Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, sở tư pháp có nhiệm vụ cập nhật, xử lý thông tin lý lịch tư pháp trong trường hợp người bị kết án được xóa án tích, cụ thể: Khi nhận được giấy chứng nhận xóa án tích hoặc quyết định xóa án tích của tòa án thì ghi “Đã được xóa án tích” vào lý lịch tư pháp của người đó và khi xác định một người có đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích theo quy định của BLHS thì ghi “Đã được xóa án tích” vào lý lịch tư pháp của người đó.
Như vậy, theo quy định của Luật Lý lịch tư pháp, trong quá trình cập nhật thông tin của người bị kết án, khi xác định được người bị kết án đã có đủ điều kiện đương nhiên được xóa án tích, Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia, sở tư pháp có nhiệm vụ cập nhật thông tin, ghi rõ việc “Đã được xóa án tích” vào lý lịch tư pháp của người bị kết án; trường hợp có yêu cầu thì cấp phiếu lý lịch tư pháp cho người đó và ghi là “Không có án tích”.
Ngoài ra, kể từ ngày BLHS năm 2015 có hiệu lực thi hành thì toàn bộ việc xác minh về điều kiện đương nhiên được xóa án tích khi cấp phiếu lý lịch tư pháp sẽ do cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp (Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia và các sở tư pháp) thực hiện.
Việc BLHS năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 với những quy định mới thuận lợi hơn cho người từng phạm tội. Trong đó, với quy định khi đã được đương nhiên xóa án tích, công dân sẽ được cấp phiếu lý lịch tư pháp ghi “Không có án tích”, đây được xem là quy định mang tính nhân văn, tạo điều kiện thuận lợi cho người bị kết án tái hòa nhập cộng đồng, giúp họ sớm ổn định để làm ăn, sinh sống.
Đ.B tổng hợp