VHO - UBND tỉnh Quảng Nam vừa có văn bản trả lời không đồng ý với đề nghị của bà Nghiêm Thị Hằng (trú tại Đống Đa,ìsaotỉnhQuảngNambácđềxuấtkhaiquậtkhảocổđội hình man utd gặp nottingham forest Hà Nội) về việc xin khai quật khảo cổ ngôi mộ cổ có minh bia năm 1850 nằm trên địa bàn phường An Sơn, TP Tam Kỳ mà bà Hằng cho là có liên quan đến các giả thiết về phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.
UBND tỉnh Quảng Nam cho biết, lý do không thống nhất với đề nghị của bà Nghiêm Thị Hằng là vì qua kết quả khảo sát và dập, dịch các văn khắc trên hai bia mộ tại phường An Sơn, TP Tam Kỳ đều thể hiện đầy đủ các thông tin về họ tên, danh xưng, quê quán, phẩm hàm, chức vị, năm sinh, năm mất… Do đó, thông tin về hai ngôi mộ cổ là vô chủ và nghi là phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương là không có căn cứ và cơ sở lịch sử, khoa học. Đồng thời, UBND tỉnh Quảng Nam giao UBND TP Tam Kỳ chỉ đạo các đơn vị, địa phương liên quan có phương án bảo vệ hiện trạng các ngôi mộ cổ nêu trên, tránh sự tác động, xâm hại từ các yếu tố bên ngoài.
Người chồng thứ hai của nữ sĩ quê ở làng Tam Kỳ cổ nên nghi ngờ?
Được biết, tháng 7.2024, nhà thơ, nhà báo Nghiêm Thị Hằng có tờ trình gửi Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam đề xuất xin khai quật ngôi mộ cổ vô thừa nhận ở TP Tam Kỳ, có minh bia năm 1850 phục vụ khảo cổ, mà theo quan điểm của bà Hằng là có liên quan đến các giả thuyết về phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương, Bà chúa thơ Nôm đã được UNESCO vinh danh Danh nhân văn hóa năm 2022.
Trước đó, năm 2023, nhóm nghiên cứu của bà Hằng cũng đã làm việc, báo cáo đề xuất gửi UBND TP Tam Kỳ về việc xin phép khai quật mộ cổ này. Trong tờ trình gửi UBND tỉnh Quảng Nam, bà Hằng cho hay quá trình nghiên cứu về thân thế nữ sĩ Hồ Xuân Hương, từ năm 2020, bà phát hiện ông Trần Phúc Hiển (tức Mai Sơn phủ) là người chồng thứ hai của nữ sĩ, quê ở làng Tam Kỳ cổ. Bà Hằng đã nhiều lần vào TP Tam Kỳ tìm hiểu ngôi mộ cổ Giày Thày Lánh ở làng Hương Trà Tây, phường Hòa Hương, kết nối thông tin với hai ngôi mộ vô thừa nhận ở khu phố 8, phường An Sơn, TP Tam Kỳ có minh bia năm 1857 của cụ Phan Thị Chi và ngôi mộ minh văn bia năm 1850 có tên Huỳnh Hoàn Nhân với nhà thờ cụ Nguyễn Đức Thêm ở xã Tam Tiến, huyện Núi Thành.
Bà Hằng đề nghị được khai quật khu mộ cổ có minh bia đề năm 1850 để phục vụ nghiên cứu khoa học, khảo cổ, đồng thời xác định hài cốt người nằm dưới mộ là nam hay nữ, chết già hay trẻ, chết vào thời gian nào và chết do bệnh tật hay tác động khác qua kiểm nghiệm mẫu xương… Các vật tùy táng còn trong mộ theo các căn cứ khảo cổ, soi chiếu với thực tế và các thông tin từ dữ liệu lịch sử, văn học và dân gian truyền tụng liên quan đến nữ sĩ Hồ Xuân Hương.
Trong văn bản của bà Hằng có nêu: “Chúng tôi khẳng định đây là mộ cải cát không phải mộ dài chôn một lần theo phong tục của các ngôi mộ cổ của vùng Tam Kỳ, Quảng Nam. Điều này có căn cứ bởi năm 2012, ngôi mộ này đã bị đào trộm lấy cổ vật, phần xương cốt trong tiểu quách đã bị vứt lên bờ, sau đó chính quyền địa phương chôn lại. Chúng tôi có những thông tin về cổ vật đã bị lấy đi khi kẻ xấu đào trộm cổ vật. Do đó, chúng tôi đề nghị tiếp tục lật lại vụ án liên quan đến những người đào mộ để truy tìm cổ vật đã bị lấy đi”. Đồng thời khẳng định đề xuất nói trên theo các căn cứ đã được pháp luật quy định.
Không thể khẳng định các mộ cổ là vô chủ
Theo Sở VHTTDL Quảng Nam, liên quan đến đề xuất nói trên, năm 2023, Bảo tàng Quảng Nam đã tiến hành khảo sát kiến trúc mộ, dập và dịch các văn khắc trên bia mộ, khảo sát thông tin người dân địa phương, đặc biệt là những người cao tuổi trên địa bàn TP Tam Kỳ.
Không thống nhất với đề nghị của bà Nghiêm Thị Hằng về việc khai quật ngôi mộ cổ có minh bia năm 1850. Lý do: Qua kết quả khảo sát và dập, dịch các văn khắc trên hai bia mộ tại phường An Sơn, TP Tam Kỳ cho thấy tại hai ngôi mộ đều thể hiện đầy đủ các thông tin về họ tên, danh xưng, quê quán, phẩm hàm, chức vị, năm sinh, năm mất... Do đó, thông tin về hai ngôi mộ vô chủ và nghi là phần mộ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương là không có căn cứ và cơ sở lịch sử, khoa học.
(UBND tỉnh Quảng Nam)