【kq u19 c1】Sẽ dừng xét xử lưu động ?

Tại hội nghị trực tuyến triển khai công tác tòa án năm 2018,ẽdừngxtxửlưuđộkq u19 c1 Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết sẽ trình Quốc hội để từ năm 2018 dừng việc xét xử lưu động, vì những nguyên tắc tố tụng đề cao quyền công dân, quyền con người.

Một phiên tòa hình sự được xét xử lưu động.

Trong thực tiễn xét xử, các vụ án mà tòa án đưa ra xét xử lưu động thường là vụ án hình sự liên quan đến an ninh trật tự, an toàn xã hội gây bức xúc, phẫn nộ trong dư luận như giết người, cướp tài sản, mua bán trái phép chất ma túy,…

Không thể phủ nhận những hiệu quả từ việc xét xử lưu động trong công tác tuyên truyền pháp luật, giáo dục, răn đe người phạm tội. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, xét xử lưu động cũng để lại nhiều hệ lụy không tốt như tâm lý của gia đình bị cáo bị ảnh hưởng trong khi họ không có tội, bị mọi người xa lánh như người phạm tội,…

Bên cạnh đó, việc tổ chức phiên tòa lưu động ngoài trụ sở là một nhiệm vụ rất khó khăn về nhiều phương diện. Vấn đề đầu tiên là không an toàn, hội đồng xét xử phải di chuyển xa, mang theo hồ sơ nên có thể xảy ra những tình huống ngoài ý muốn, nhất là những vụ án mà các bị cáo là tội phạm mang tính băng nhóm. Bên cạnh đó, xét xử lưu động tốn kém hơn xét xử tại trụ sở do việc vận chuyển trang, thiết bị, huy động người hỗ trợ, bảo vệ… nên các địa phương thường phải hỗ trợ thêm kinh phí xét xử lưu động hàng năm cho tòa án.

Mặt khác, chủ trương và đề xuất dừng xét xử lưu động của Tòa án nhân dân tối cao cũng xuất phát từ tinh thần đề cao quyền con người, quyền công dân và cải cách tư pháp.

Hiến pháp năm 2013 khẳng định tại Điều 31: “Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của tòa án đã có hiệu lực pháp luật”. Như vậy, khi đưa một bị cáo ra xét xử, Hiến pháp xác định họ được coi là chưa có tội. Vì vậy, đưa họ về địa phương nơi cư trú để xét xử có thể làm tổn thương danh dự, nhân phẩm. Sau đó, nếu họ được kết án đúng người, đúng tội thì cũng gây khó khăn cho việc tái hòa nhập cộng đồng; ngược lại nếu bị kết án vô tội thì tiếng xấu phải gánh chịu cũng rất khó để rửa sạch.

Mặt khác, nguyên tắc của hoạt động tư pháp hiện nay là bình đẳng, tôn trọng, bảo vệ quyền con người ngay cả khi họ bị buộc tội. Do đó, xét xử lưu động còn thể hiện sự không bình đẳng, khi có bị cáo được xét xử tại trụ sở, rất ít người dự khán, trong khi có những bị cáo bị xét xử lưu động trước cộng đồng.

Một tiến bộ rất lớn khác là cơ sở hạ tầng kỹ thuật về truyền thông, internet tại Việt Nam hiện nay. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, những người dân ở vùng núi, hải đảo cũng có thể theo dõi thông tin qua tivi, đài phát thanh hay điện thoại thông minh. Do đó, những phiên tòa cần tuyên truyền có thể thông qua những phương tiện này chứ nhất thiết không cần mở lưu động.

Ngành tòa án mới đây cũng đã công khai bản án trên mạng internet, tạo thuận lợi cho người dân truy cập thông tin về các vụ án họ quan tâm. Đây là kênh thông tin tạo cơ hội bình đẳng cho người dân tiếp cận công lý hết sức thuận lợi, dễ dàng.

Ông Phạm Hoàng Lâm, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh, cho biết, mặc dù việc dừng xét xử lưu động sẽ phải chờ Quốc hội thông qua, tuy nhiên, trước mắt hai cấp tòa án Hậu Giang cũng đã tạm dừng xét xử lưu động các vụ án hình sự trên địa bàn tỉnh nhằm đảm bảo tinh thần của Hiến pháp và pháp luật về hình sự hiện hành.

Có thể thấy, cùng với việc công khai bản án, thay đổi phòng xét xử với vị trí người thực hành quyền công tố ngang với người bào chữa, bỏ vành móng ngựa thì việc dừng xét xử lưu động sẽ là một bước tiến lớn của ngành tòa án, cụ thể hóa tinh thần đề cao quyền công dân, quyền con người mà Hiến pháp đã ghi nhận.

Bài, ảnh: ĐÌNH BẢO