Bệnh tăng huyết áp (THA) đã và đang có khuynh hướng tăng lên rõ rệt trên toàn thế giới cũng như ở Việt Nam. Điều đáng lo ngại là 1/3 trong số những người bị THA không biết mình bị THA và 1/3 số người đó được điều trị một cách thích đáng. Nếu được phát hiện sớm và điều trị thích hợp thì có thể tránh được nhiều biến chứng của bệnh THA vì những biến chứng về tim, mạch, thận, não, mắt… diễn tiến thầm lặng, rất nguy hiểm có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Nguời ta thấy rằng, có đến 90 - 95% THA không tìm ra nguyên nhân, chỉ có 5 - 10% là có nguyên nhân; yếu tố thuận lợi bệnh THA là ăn nhiều muối, stress, béo phì…

Đa số người THA không có triệu chứng nào trước đó. Một số có biểu hiện nhức đầu, mặt phừng đỏ, mây mù trước mắt, tê tay nhất thời, ruồi bay trước mắt, tiểu đêm. Đôi khi người bệnh được phát hiện THA qua một đợt kiểm tra sức khỏe hoặc do một tai biến nào đó, vì vậy THA còn được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”.

Chẩn đoán có THA hay không cũng rất đơn giản, chỉ cần đo huyết áp. Huyết áp được đo bằng máy đo huyết áp. Số đo huyết áp được thể hiện bằng đơn vị mmHg và gồm 2 chỉ số, chỉ số đầu tiên được gọi là huyết áp tâm thu hay còn gọi huyết áp tối đa, chỉ số thứ hai gọi là huyết áp tâm trương hay là huyết áp tối thiểu. Huyết áp được xem là cao khi huyết áp tối đa ≥ 160mmHg và huyết áp tối thiểu ≥ 100mmHg. Huyết áp tối đa từ 140 - 159mmHg và huyết áp tối thiểu từ 90 - 99mmHg được gọi là cao huyết áp tới hạn. Có nhiều loại thuốc để điều trị THA tùy vào nhiều yếu tố như tuổi, cân nặng, giới tính, nguyên nhân… Bác sĩ sẽ chọn một liệu pháp điều trị riêng cho từng người bệnh. Người bệnh nên tuân thủ chặt chẽ liệu trình uống thuốc mà bác sĩ đưa ra, không được tự ý ngưng thuốc, nên uống đúng giờ trong một ngày và tự đo huyết áp và ghi lại cẩn thận để có một sự tham khảo trong quá trình bác sĩ điều chỉnh thuốc. Mục đích của điều trị là đưa huyết áp tối đa <140 mmHg và huyết áp tối thiểu <90 mmHg, phát hiện và điều trị kịp thời các biến chứng do THA.

Để phòng ngừa và điều trị THA nên thực hiện một số biện pháp: giảm cân, nếu giảm 4,5kg sẽ làm giảm HA hoặc ngăn ngừa THA; tập thể dục, người ta nghiên cứu rằng nếu hoạt động thể lực với cường độ có ra mồ hôi trong 30 phút với 2 lần trong một tuần thì nguy cơ bệnh lý tim mạch giảm đi 50% trong đó có bệnh THA; không để cơ thể bị lạnh đột ngột; không nên ăn mặn, ăn giàu trái cây, rau quả, sản phẩm bơ sữa ít chất béo, giảm cholesterol và mỡ, ăn thức ăn giàu kali và calci; người bệnh nên ngừng hút thuốc lá; nếu người bệnh nghiện rượu thì có thể uống rượu ethanol khoảng 30ml/ngày, hoặc bia khoảng 360ml/ngày, rượu vang khoảng 150ml.

THS.BS. NGUYỄN VĂN BÔNG

(Bệnh viện Đa khoa Mỹ Phước)