Thực tế hiện nay có nhiều cánhân bị oan sai,ậtTráchnhiệmbồithườngcủaNhànướcGópphầnhạnchếđơnthưkhiếunạitốcáocủacôngdâkết quả trận kasimpasa thiệt hại nhưng khi đòi bồi thường thì cơ quan Nhà nước liênquan đùn đẩy trách nhiệm khiến họ phải đi lại nhiều lần mà không biết ai là ngườichịu trách nhiệm chính? Luật Trách nhiệm bồi thường (TNBT) của Nhà nước được Quốchội thông qua ngày 18-6-2009, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2010. Đây là mộtđạo luật mới, quan trọng, là cơ sở pháp lý để tổ chức, cá nhân thực hiện quyềnyêu cầu bồi thường khi bị thiệt hại do hành vi trái pháp luật của cán bộ, côngchức Nhà nước gây ra trong khi thi hành công vụ. Luật quy định một cách toàn diện,cụ thể về phạm vi TNBT của Nhà nước trên các lĩnh vực quản lý hành chính, tố tụngvà thi hành án; trách nhiệm giải quyết bồi thường của các cơ quan Nhà nước ởcác ngành, các cấp; cơ chế giải quyết bồi thường theo yêu cầu của người bị thiệthại và trách nhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ đã gây ra thiệt hại.

Các quyết định xử phạt hành chính ápdụng biện pháp tháo dỡ nhà ở nếu trái pháp luật sẽ bị bồi thường (Ảnh minh họa)

Về nguyên tắc, cơ quan có TNBT được xác định là cơ quan trực tiếp quảnlý người thi hành công vụ có hành vi trái pháp luật gây ra thiệt hại (Điều 14).Đây cũng là một trong những điểm quan trọng của luật: Mặc dù thiệt hại do cánhân người thi hành công vụ gây ra, nhưng TNBT là trách nhiệm của Nhà nước. Tiềnbồi thường được chi từ ngân sách Nhà nước, cá nhân người vi phạm phải hoàn lạicho Nhà nước phần tiền đã bồi thường. Việc xác định rõ TNBT của Nhà nước, tráchnhiệm hoàn trả của người thi hành công vụ đã gây ra thiệt hại, một mặt tạo thuậnlợi cho người bị thiệt hại trong việc thực hiện quyền yêu cầu bồi thường củamình; mặt khác, góp phần tăng cường trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước, củacông chức trong quá trình thực thi công vụ. Thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thườngtại cơ quan có TNBT theo các quy định tại Luật TNBT của Nhà nước là: Sau khi nhậnđược văn bản xác định hành vi trái pháp luật của người thi hành công vụ, ngườibị thiệt hại sẽ gửi đơn yêu cầu bồi thường đến cơ quan có TNBT. Cơ quan nhận đơnyêu cầu bồi thường và hồ sơ có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của hồ sơ yêu cầubồi thường để thụ lý, trường hợp thấy không thuộc thẩm quyền của mình thì cótrách nhiệm hướng dẫn người bị thiệt hại gửi đơn đến cơ quan có thẩm quyền. Kểtừ khi thụ lý hồ sơ, trong thời hạn luật định, cơ quan đã thụ lý đơn có tráchnhiệm tiến hành xác minh thiệt hại. Kết thúc việc xác minh thiệt hại, cơ quancó TNBT phải tiến hành việc thương lượng với người bị thiệt hại. Kết quả thươnglượng sẽ là căn cứ để cơ quan này ra quyết định giải quyết bồi thường. Một điểmcần lưu ý là trong bất cứ trường hợp nào (có thương lượng thành hoặc không) thìcơ quan có TNBT vẫn phải ra quyết định giải quyết bồi thường. Trường hợp ngườibị thiệt hại đồng ý với quyết định giải quyết bồi thường và không khởi kiện yêucầu tòa án giải quyết bồi thường thì quyết định giải quyết bồi thường này sẽ cóhiệu lực pháp luật và là căn cứ để cơ quan có TNBT tiến hành các thủ tục cầnthiết để bồi thường cho người bị thiệt hại. Trường hợp người bị thiệt hại khôngđồng ý với quyết định giải quyết bồi thường thì trong thời hạn luật định, họ cóquyền khởi kiện ra tòa án yêu cầu giải quyết bồi thường. Trong trường hợp quyếtđịnh giải quyết bồi thường đã có hiệu lực pháp luật thì người bị thiệt hạikhông có quyền khởi kiện yêu cầu tòa án giải quyết bồi thường.

Việc Quốc hội ban hành Luật TNBT của Nhà nước là một sự kiện quan trọng,có ý nghĩa sâu sắc trong việc khẳng định chính sách của Đảng và Nhà nước tatrong việc thực hiện các mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam củanhân dân, do dân và vì dân, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơquan, tổ chức; đồng thời góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong việc thựcthi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta hiện nay. Để bảo đảm thihành Luật TNBT của Nhà nước có hiệu quả; cán bộ, công chức cơ quan Nhà nước từTrung ương đến địa phương phải nhận thức rõ trách nhiệm công vụ của mình, nhậnthức đầy đủ nội dung của luật và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng như quyềnyêu cầu bồi thường và thủ tục giải quyết yêu cầu bồi thường. Trên tinh thần đó,ngày 6-10-2009, Thủ tướng Chính phủ ra Chỉ thị số 1565/CT-TTg về việc triểnkhai thi hành Luật TNBT của Nhà nước.

Phương Hùng

Luật Trách nhiệm bồi thường củaNhà nước có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2010. Cũng từ thời điểm này, Nghị quyết388 và Nghị định 47 sẽ hết hiệu lực thi hành. Các trường hợp yêu cầu bồi thườngđã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thụ lý nhưng chưa giải quyết hoặc đanggiải quyết theo Nghị quyết 388 hoặc Nghị định 47 trước ngày luật này có hiệu lựcthì tiếp tục áp dụng các văn bản đó để giải quyết. Các trường hợp được bồi thườngtheo Nghị quyết 388 và Nghị định 47 đến thời điểm luật này có hiệu lực mà cònthời hiệu theo quy định của các văn bản này nhưng chưa yêu cầu Nhà nước bồi thườnghoặc đã yêu cầu nhưng chưa được thụ lý thì áp dụng các quy định của luật này đểgiải quyết. (Trích Điều 65, 66 Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước).