Thuế suất thuế tài sản có thể là 0,ânnhắcnhiềuphươngántínhthuếtàisảh2 duc3% hoặc 0,4%. Ảnh: Thu Hiền.

Đánh thuế theo giá trị tài sản

Trước hết cần khẳng định rằng, việc đề xuất xây dựng Luật Thuế tài sản xuất phát từ mục tiêu thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện chính sách tài chính đối với tài sản và thực hiện tái cơ cấu nguồn thu ngân sách nhà nước; thực hiện cải cách hệ thống chính sách thuế, góp phần xây dựng hệ thống thuế đồng bộ, bao quát nguồn thu, tạo nguồn lực tài chính để phát triển kinh tế - xã hội và góp phần quản lý nhà nước đối với tài sản, phù hợp với thông lệ quốc tế và bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

Theo dự thảo được Bộ Tài chính công bố, có 3 đối tượng được cơ quan này “nhắm” đến là đất, nhà và ô tô, tàu bay, du thuyền.

Đối với đất, dự thảo quy định đối tượng chịu thuế tài sản là đất ở tại cả nông thôn và đô thị; đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp. Dự thảo cũng chỉ rõ các đối tượng đất không chịu thuế tài sản. Việc quy định đối tượng chịu thuế và đối tượng không chịu thuế tài sản đối với đất được kế thừa quy định về đối tượng chịu thuế và đối tượng không chịu thuế tại Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hiện hành; tiếp tục thực hiện kết quả đạt được của việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp; đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế; đồng thời được rà soát để phù hợp với phân loại đất tại Luật Đất đai 2013. Giá tính thuế đối với đất được xác định bằng diện tích đất tính thuế nhân với giá 1m2 đất tính thuế. Giá của 1m2 đất tính thuế đang được cơ quan soạn thảo cân nhắc theo Bảng giá đất do UBND cấp tỉnh công bố tại thời điểm tính thuế hoặc theo giá thực tế trên thị trường tại thời điểm tính thuế. Việc dùng Bảng giá đất tại các địa phương đang được Bộ Tài chính đề nghị thực hiện do đơn giản, khả thi, thuận lợi cho người nộp thuế trong việc kê khai thuế; thuận lợi cho cơ quan Thuế trong việc xác định giá tính thuế và đặc biệt là phù hợp với tình hình tại Việt Nam.

Đối với nhà ở, Bộ Tài chính đưa ra 2 phương án, hoặc đánh thuế đối với nhà ở, nhà và công trình thương mại, dịch vụ, hoặc chỉ đánh thuế đối với nhà ở. Để đồng bộ với quy định về giá tính thuế đối với đất, giá tính thuế đối với nhà thuộc đối tượng chịu thuế được xác định bằng diện tích nhà tính thuế nhân với giá 1m2 nhà tính thuế. Cụ thể: Với nhà mới xây dựng, giá 1m2 nhà tính thuế là giá 1m2 nhà xây dựng mới theo từng cấp, hạng nhà do UBND cấp tỉnh quyết định; với nhà đã qua sử dụng, giá 1m2 nhà tính thuế bằng giá 1m2 nhà xây dựng mới theo từng cấp, hạng nhà do UBND cấp tỉnh quyết định nhân với tỷ lệ (%) chất lượng còn lại của nhà do UBND cấp tỉnh ban hành theo thời gian sử dụng nhà tại thời điểm tính thuế.

Đối với tàu bay, du thuyền, ô tô đang được cân nhắc giữa việc đánh thuế và không đánh thuế. Nếu đánh thuế, Bộ Tài chính đề nghị áp dụng đối với tàu bay, du thuyền, ô tô có giá trị từ 1,5 tỷ đồng trở lên và giá tính thuế tương tự như với nhà ở.

Về thuế suất, Bộ Tài chính cũng đưa ra 2 phương án về thuế suất là 0,3% hoặc 0,4% cho cả 3 đối tượng chịu thuế.

Phát triển trên kinh nghiệm quốc tế

Giải thích những căn cứ để đề xuất các quy định nói trên, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết: Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, thuế tài sản (thuế thu hàng năm, trong quá trình sử dụng tài sản) ở các nước thể hiện vai trò quan trọng trong tổng thu ngân sách của các quốc gia, chiếm tỷ lệ trung bình 3-4% so với tổng thu thuế ở các nước phát triển, một số nước tỷ lệ này lên đến 8% như Nhật Bản. Ở các nước đang phát triển và chuyển đổi, tỷ lệ này thấp hơn. Xét trong giai đoạn 2005-2013, tỷ lệ thu thuế tài sản so với GDP ở các nước phát triển và một số nước đang phát triển ở khu vực châu Á là khoảng 2%/GDP.

Lấy ví dụ, ông Thi liệt kê: Ở Hàn Quốc 0,2% đến 0,5% đối với đất (riêng đất xây dựng khu golf và đất xây dựng khu du lịch hạng sang là 4%); từ 0,1% đến 0,4% đối với nhà ở (riêng villa 0,4%); 0,4% đối với nhà cho sân golf và các dịch vụ xa xỉ; 0,5% đối với tòa nhà dùng để làm nhà máy ở khu dân cư (nhà máy mới xây dựng ở vùng có mật độ dân số lớn áp dụng mức 250%); 0,25% đối với các tòa nhà mục đích khác. Ngoài thuế tài sản, Hàn Quốc còn thu thuế bất động sản từ 0,5% đến 2% đối với đất có giá trị vượt ngưỡng quy định. Ở Đài Loan (Trung Quốc), thuế suất từ 0,2% đến 5% tùy từng loại đất, diện tích; từ 1,2% đến 2% đối với nhà chung cư; 3% đến 5% đối với nhà, công trình xây dựng cho mục đích thương mại. Tại Singapore, mức thu từ 4% đến 16% theo giá trị nhà, đất vượt ngưỡng (trong đó nhà thương mại, nhà công nghiệp và đất là 10% và giá trị dưới ngưỡng không chịu thuế). Philippines thu 2% ở Manila, 1% ở tỉnh khác đối với nhà ở, nhà kinh doanh, đất ở, đất xây dựng công trình. Nhật Bản quy định mức thuế 1,4% đến 2,1% đối với nhà, đất; Phần Lan là 1,2% đến 2% (riêng đất thương mại, công nghiệp, nhà đất vượt quá mức 29.200USD áp dụng mức 2% +30% của 2%). Indonesia là 0,5% đối với nhà, đất có giá trị vượt 8.000.000Rp; Thụy Sỹ từ 0,5% đến 3%; Hungary 1,5%; Hy Lạp 0,3% đến 0,8%. Campuchia quy định mức thuế bất động sản 0,1% đối với đất, nhà ở, tòa nhà và công trình xây dựng trên đất có giá trị trên 100 triệu KhP ở một số thành phố. Brunei không đánh thuế đối với đất, chỉ đánh thuế đối với nhà (trong đó có nhà thương mại) với mức thuế suất 12% giá trị cho thuê.

Ngoài việc quy định mức thuế suất thuế tài sản trong Luật, một số nước còn giao cho chính quyền địa phương quy định mức thuế tài sản cụ thể để áp dụng tại địa phương cho phù hợp với tình hình thực tế tại địa phương. Ví dụ như: Pháp, Nhật Bản, Thụy Sỹ, Canada, Trung Quốc; Đài Loan (Trung Quốc), Phần Lan,...

Đối với nhà, đất không sử dụng, các nước quy định mức thuế suất cao hơn hoặc áp dụng mức thuế suất bổ sung đối với trường hợp đất không sử dụng, như: Singapore áp dụng mức thuế suất từ 10% đến 20% đối với nhà, đất không sử dụng; Anh đánh thuế tăng thêm 50% mức thuế suất cơ bản nếu để trống từ 2 năm trở lên; Canada thu thêm 1% trên giá trị tài sản nếu nhà, đất không sử dụng trên 6 tháng; Úc áp dụng mức thuế suất bổ sung 1%; Lào áp dụng mức thuế suất bổ sung 2%,...

Sau khi công khai dự thảo này để lấy ý kiến rộng rãi, Bộ Tài chính sẽ tiếp thu, hoàn chỉnh gửi Bộ Tư pháp thẩm định để xin Chính phủ, Quốc hội đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật thời gian tới. Nếu được phê duyệt, việc hoàn chỉnh dự thảo và tính toán tác động sẽ được nghiên cứu cụ thể hơn. Theo dự kiến, nếu Luật Thuế tài sản được ban hành sẽ bãi bỏ Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, Luật Thuế sử dụng đất nông nghiệp.