Không còn từ thiện theo kiểu ngẫu hứng
TheớiNghịđịnhNĐnapoli vs juventuso đó, nội dung của nghị định đã quy định cụ thể những hành vi bị cấm trong hoạt động từ thiện. Cụ thể là, không cá nhân hay tổ chức nào có hành vi cản trở hoặc ép buộc tổ chức, cá nhân tham gia vận động, đóng góp, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện. Chính phủ nghiêm cấm các hành vi báo cáo, cung cấp thông tin không đúng sự thật; chiếm đoạt; phân phối, sử dụng sai mục đích, không đúng thời gian phân phối, đối tượng được hỗ trợ từ nguồn đóng góp tự nguyện. Như vậy, với quy định này sẽ không còn hiện tượng vận động, nhận hỗ trợ từ các nhà hảo tâm nhưng ghim lại trong tài khoản cá nhân ở ngân hàng để kiếm lời bất chính.
Đồng thời, với quy định nêu trên cũng sẽ không còn tình trạng muốn cho ai hay địa phương nào thì cho hoặc cho bao nhiêu là tùy ý thích. Đặc biệt, Chính phủ nghiêm cấm bất cứ cá nhân hay tổ chức nào có hành vi lợi dụng công tác vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện để trục lợi hoặc thực hiện các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Điều này đồng nghĩa với việc các cá nhân vận động từ thiện không được phép sử dụng tài sản hoặc nguồn kinh phí vận động để phục vụ mục đích hay lợi ích cá nhân.
Không dùng tài khoản đi chợ để vận động từ thiện
Khi vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện để hỗ trợ thiên tai, dịch bệnh, sự cố, cá nhân có trách nhiệm thông báo trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận (đối với tiền), địa điểm tiếp nhận (đối với hiện vật), thời gian cam kết phân phối và gửi bằng văn bản đến UBND cấp xã nơi người đứng ra vận động cư trú theo mẫu thông báo ban hành kèm theo nghị định này. Đồng thời, UBND cấp xã có trách nhiệm lưu trữ để theo dõi và cung cấp thông tin khi có yêu cầu của tổ chức, cá nhân đóng góp hoặc nhận hỗ trợ và cơ quan có thẩm quyền phục vụ công tác hướng dẫn, theo dõi, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.
Cá nhân vận động còn phải mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý toàn bộ tiền đóng góp tự nguyện, bố trí địa điểm phù hợp để tiếp nhận, quản lý, bảo quản hiện vật đóng góp tự nguyện trong thời gian tiếp nhận; có biên nhận các khoản đóng góp tự nguyện bằng tiền mặt, hiện vật tiếp nhận được khi tổ chức, cá nhân đóng góp yêu cầu. Quy định này là để tránh hiện tượng có cá nhân dùng tài khoản “đi chợ” của cá nhân, gia đình để vận động từ thiện. Và từ đó xảy ra chuyện nhập nhèm nguồn thu, chi của cá nhân. Đặc biệt, cá nhân không được tiếp nhận thêm các khoản đóng góp tự nguyện sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận đã cam kết và có trách nhiệm thông báo đến nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận các khoản đóng góp tự nguyện.
Công khai, minh bạch nguồn đóng góp tự nguyện
Hiện nay, mọi chi phí cho hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối đều được các cá nhân trích từ nguồn quỹ vận động để chi trả. Vì thế, trong những tờ “sao kê” của một số ca sĩ, MC được công khai trên mạng xã hội thời gian qua có cả tiền ăn, nghỉ khách sạn của cá nhân vận động. Thậm chí có người còn “sao kê” cả chi phí mua mỹ phẩm trang điểm cá nhân. Để tránh tình trạng “mượn hoa cúng Phật”, nghị định đã quy định cụ thể về vấn đề này: Chi phí cho hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện do cá nhân đứng ra vận động tự chi trả. Trường hợp được các tổ chức, cá nhân đóng góp đồng ý thì cá nhân được chi từ nguồn đóng góp tự nguyện nhưng phải tổng hợp và công khai khoản chi phí này.
Cũng theo nghị định này, các khoản đóng góp tự nguyện do cá nhân vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng để khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố phải đảm bảo tính công khai, minh bạch. Đồng thời, cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, bao gồm những khoản tiếp nhận có điều kiện, địa chỉ cụ thể (nếu có), sau đó công khai trên các phương tiện truyền thông và gửi kết quả bằng văn bản tới UBND cấp xã nơi cá nhân đứng ra vận động cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở trong 30 ngày.
Về nội dung công khai theo quy định, gồm: Văn bản về việc tổ chức kêu gọi, vận động đóng góp tự nguyện; kết quả vận động (tổng số tiền, hiện vật tiếp nhận), phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân; đối tượng, chính sách và mức hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; các tổ chức, cơ quan, đơn vị trực tiếp tiếp nhận đóng góp tự nguyện công khai thời gian, địa điểm, cách thức tiếp nhận tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện.
Thời điểm công khai, đối với văn bản về việc tổ chức kêu gọi, vận động các tổ chức, cá nhân đóng góp tiền, hiện vật tự nguyện ngay sau khi ban hành; Công khai thời gian, địa điểm, cách thức tiếp nhận tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện trước từ 1-3 ngày bắt đầu tổ chức thực hiện. Việc công khai kết quả vận động, tiếp nhận và phân phối nguồn đóng góp tự nguyện, gồm: Công khai tổng số tiền, hiện vật đã vận động, tiếp nhận chậm nhất sau 15 ngày kể từ khi kết thúc thời gian tiếp nhận; công khai tổng số tiền, hiện vật đã phân phối, sử dụng chậm nhất sau 30 ngày kể từ khi kết thúc thời gian phân phối, sử dụng. Cuối cùng là công khai đối tượng hỗ trợ, chính sách hỗ trợ và mức hỗ trợ ngay từ khi bắt đầu thực hiện, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện.
Dù bất kể lý do gì, nhưng chậm công khai chi tiết các khoản quyên góp tiền từ thiện của những ca sĩ, nghệ sĩ như: Đàm Vĩnh Hưng, Thủy Tiên, Trấn Thành, Hoài Linh... đã trở thành tâm điểm nóng trên cộng đồng mạng thời gian qua. Dư luận không chỉ bức xúc về việc “ngâm” tiền từ thiện quá lâu, mà cộng đồng mạng còn đề nghị: Không chỉ phải sao kê đầu vào những khoản quyên góp nhận được, mà cả tiền lãi ngân hàng và các khoản chi tiêu, chi phí, cứu trợ, ủng hộ… tức là mọi khoản đầu ra cũng cần phải công khai rõ ràng. Và Nghị định số 93/2021/NĐ-CP ra đời sẽ đảm bảo sự minh bạch, lành mạnh trong hoạt động từ thiện; đồng thời, giúp các cá nhân đứng ra vận động tránh được tai tiếng. Và quan trọng hơn là kịp thời ngăn chặn những hành vi lừa đảo đội lốt quyên góp từ thiện.
Diệp Viên