Trụ sở của WCO tại Brussels- Bỉ.

Ủy ban Tăng cường năng lực đã tổng kết 3 chuyên đề chính được rút ra từ quá trình thực hiện các hoạt động tăng cường năng lực. Đó là những chương trình nâng cao nguồn nhân lực hải quan chỉ được thực hiện tốt nhất khi có sự cam kết của các nhà lãnh đạo quốc gia,địnhhướngvềtăngcườngnănglựchảbxh bóng đá tây ban nha khi có đầu tư vào con người và xây dựng quan hệ đối tác hiệu quả với các bên liên quan.

3 chủ đề này tạo nên nền tảng vững chắc, mang lại một tương lai tươi sáng cho các nỗ lực về tăng cường năng lực do WCO khởi xướng. Hiện nay, WCO đang tiến hành một số sáng kiến quan trọng về tăng cường năng lực như là một phần của một kế hoạch định hướng chiến lược cho cộng đồng hải quan quốc tế.

Có được sự ủng hộ chính trị

WCO cho rằng các dự án tăng cường năng lực thành công nhất đều có được các cam kết chính trị và các nguồn tài chính từ cả phía chính phủ và khu vực tư nhân. Với sự giúp đỡ của các thành viên, tài liệu định hướng phát triển hải quan đã đươc các nhà xây dựng chính sách của WCO cập nhật.

Tài liệu chứng minh vai trò của cơ quan Hải quan hiện đại và tầm quan trọng đối với xã hội, doanh nghiệp và cộng đồng. Các nhà lãnh đạo các cơ quan Hải quan sẽ được hỗ trợ trong việc giành được sự ủng hộ chính trị từ các nhà lãnh đạo cấp cao và từ các cơ quan khác của Chính phủ.

Phát triển các kỹ năng lãnh đạo và quản lý của nguồn nhân lực

Kinh nghiệm cho thấy yếu tố quan trọng mang lại thành công cho hoạt động cải cách và hiện đại hóa chính là năng lực quản lý và lãnh đạo. Năm 2011, Ngân hàng thế giới (WB) và WCO nâng tầm quan hệ đối tác và phát triển đào tạo cấp lãnh đạo trong các cơ quan Hải quan của khu vực hạ Sahara (châu Phi) với tham vọng sẽ nhân rộng mô hình này ra các khu vực khác trên thế giới.

Kết nối chặt chẽ với chủ trương này chính là chương trình “Đào tạo về các nguyên tắc và thực tập nghề nghiệp hải quan”. Từ đó, WCO sẽ phối hợp với cộng đồng các trường đại học, các thành viên quan tâm và khu vực tư nhân phát triển một sản phẩm chung cho tất cả các thành viên.

Tạo ra các quan hệ đối tác mới

Trong những năm gần đây, WCO không ngừng tìm kiếm quan hệ đối tác mới và duy trì những quan hệ sẵn có. Có thể kể ra các quan hệ đối tác như quan hệ với khu vực tư nhân, WB, Ngân hàng Phát triển liên Mỹ (IADB) hay các nhà tài trợ khác. Một ví dụ cho sự hợp tác hiệu quả là việc WCO tổ chức cuộc họp với các nhà tài trợ khu vực châu Mỹ để tìm kiếm các cơ hội hợp tác mới trong thời gian quan.

Khu vực Đông và Nam châu Phi cũng được coi là khu vực có nhu cầu lớn về tài trợ phát triển trong lĩnh vực hải quan. WCO đang có những hoạt động hợp tác cấp khu vực và song phương với các thành viên để phát triển những đề xuất hỗ trợ từ phía các chính phủ, các nhà tài trợ cho các cơ quan Hải quan. Điển hình là những kết quả khả quan đạt được tại khu vực Tây và Trung châu Phi.

Tăng cường điều phối

Có một loạt các yếu tồ củng cố hoạt động điều phối. Trong đó, chủ yếu liên quan đến xác định nhu cầu, đảm bảo sự hỗ trợ và sử dụng tối đa các nguồn lực khan hiếm. WCO đã xây dựng phương pháp giúp các “nhà tăng cường năng lực” có một cái nhìn tổng quan về “ai đang làm gì” trong khuôn khổ chương trình Bản đồ Dự án với một cơ sở dữ liệu rất lớn và được đánh giá sẽ đáp ứng nhu cầu của các cơ quan Hải quan trong việc thực hiện các dự án hiện đại hóa hải quan.

Bước đầu của chương trình sẽ được thử nghiệm tại khu vực châu Mỹ với sự hỗ trợ tài chính của IADB. Cơ sở dữ liệu Bản đồ Dự án không chỉ nhằm làm cho việc điều phối tốt hơn mà còn giúp cơ quan Hải quan có thể công bố nhu cầu và tìm kiếm các nhà tài trợ hoặc có cơ hội hợp tác với các cơ quan Hải quan khác.

Đồng thời, cơ sở dữ liệu này cũng giúp các thành viên có thêm kinh nghiệm, kiến thức từ các dự án hiện đại hóa hải quan trên thế giới. WCO sẽ thành lập nhóm làm việc “ảo” để cùng với Cục Tăng cường năng lực giải quyết các vấn đề liên quan đến kết nối các nhà tài trợ và điều phối tăng cường năng lực.

Đánh giá và đo lường hiệu quả hoạt động

Việc quản lý dựa trên kết quả được nhiều thành viên coi như là cách thức phù hợp đảm bảo phát triển chương trình Columbus cũng như các sáng kiến khác. Ban Thư ký WCO đang hỗ trợ nhóm làm việc “ảo” dự thảo một chương mới về đánh giá hiệu quả hoạt động trong Tuyển tập phát triển tăng cường năng lực. Cùng với hướng dẫn phát triển một môi trường đánh giá hiệu quả, nhóm làm việc cũng được giao nhiệm vụ đưa ra một danh sách các chỉ số có thể sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của cơ quan Hải quan.

Thực hiện giai đoạn 3 của chương trình Columbus

Chương trình Columbus gồm 3 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 gồm nghiên cứu chẩn đoán các khía cạnh của một cơ quan Hải quan. Giai đoạn 2 sử dụng kết quả nghiên cứu chẩn đoán để xây dựng kế hoạch hành động và tạo ra sự thay đổi. Giai đoạn 3 rà soát tiến triển đạt được và đồng thời đề ra bước tiếp theo cho kế hoạch hành động. Ba giai đoạn được tiến hành liên tục. Đến nay, WCO đã bắt đầu giai đoạn 3 với chuyến công tác đầu tiên được tiến hành tại Mông Cổ vào tháng 4-2011.

Tái khởi động khung nghiên cứu chẩn đoán của WCO

Khung nghiên cứu chẩn đoán của WCO là một công cụ mang tính khái quát cao được sử dụng để hỗ trợ đánh giá nhu cầu của cơ quan Hải quan. Với những tiến bộ của các cơ quan Hải quan và những thay đổi của thực tế thương mại quốc tế trong thời gian qua, WCO mong muốn sẽ khởi động lại khung nghiên cứu chẩn đoán với việc cập nhật những thông lệ và chuẩn mực mới nhất.

Cung cấp các chuyên gia có trình độ

Ban Thư ký WCO hiện đang có 318 chuyên gia đã được cấp chứng nhận trình độ trong nhiều lĩnh vực khác nhau của “nghề nghiệp hải quan”. Dựa trên bản phân tích các yêu cầu trong thời gian qua, WCO đang tập trung sự chú ý vào đội ngũ chuyên gia có khả năng thực hiện các hoạt động của chương trình Columbus (giai đoạn 2 và 3).

Họ sẽ là các chuyên gia có kinh nghiệm cả về mặt chuyên môn và nghiệp vụ. Kết quả phân tích cho thấy những công việc phức tạp nhất đứng sau việc hỗ trợ tăng cường năng lực là lập kế hoạch chiến lược và kế hoạch hành động, quản lý rủi ro, kiểm tra sau thông quan, thực hiện chương trình Doanh nghiệp ưu tiên và phát triển các giải pháp thực hiện cơ chế một cửa. Cơ sở dữ về các chuyên gia của WCO đã được công bố trên trang web dành cho các thành viên.

Khuyến khích các thỏa thuận ba bên

Cho đến nay đã có 11 thỏa thuận hợp tác ba bên được ký kết. Các văn kiện này là kết quả của sự hợp tác và chuyển giao kiến thức giữa các cơ quan. Hai thỏa thuận mới nhất được ký vào tháng 6-2011 giữa Ghana, Liberia và WCO. Trong đó, thỏa thuận thứ nhất tập trung vào hợp tác trong phân loại hàng hóa và liêm chính hải quan. Nội dung thỏa thuận thứ hai liên quan đến hỗ trợ dài hạn để thực hiện các chuẩn mực trong lĩnh vực kiểm tra sau thông quan, quản lý rủi ro, đánh giá thông tin tình báo.

Xây dựng các tổ chức được tôn trọng

Liêm chính hải quan chính là một trong những vấn đề cần giải quyết của các cơ quan Hải quan mà trọng tâm là hoạt động tăng cường năng lực. Quy trình thủ tục hải quan thường được xây dựng với tinh thần nhanh chóng, minh bạch cũng như nâng cao hiệu quả quản lý, giảm chi phí hoạt động.

Bản mẫu quy tắc ứng xử và đạo đức của WCO đã được sửa đổi mới đây tổng hợp những đóng góp của các thành viên. 10 thành viên đã bày tỏ cam kết sẽ tham gia quá trình sửa đổi Tài liệu hướng dẫn phát triển liêm chính. Các dự án điểm về liêm chính hải quan đã được WCO triển khai tại 6 khu vực trên thế giới.

Các bài học kinh nghiệm thu được đã được chia sẻ cho các thành viên, góp phần định hướng giúp các cơ quan Hải quan triển khai dự án liêm chính hải quan. Bên cạnh việc cập nhật các công cụ về liêm chính, một dự án kết hợp giữa liêm chính và kiểm soát đã được thực hiện có tên gọi “GAPIN”. Đây là sáng kiến nâng cao nhận thức của các nhân viên Hải quan trong kiểm soát các hành vi buôn bán động vật hoang dã vốn thường liên quan đến những vi phạm về liêm chính.

Dự án này là một ví dụ điển hình cho sự hợp tác hiệu quả giữa các đơn vị chức năng của Ban Thư ký WCO với các thành viên. Trong thời gian tới, WCO dự kiến sẽ mở rộng phạm vi dự án này với các nội dung về tội phạm có tổ chức và tham nhũng./.

Ngọc Vân