Trong khi hầu hết hạ tầng cấp nước hiện có trên địa bàn tỉnh Hậu Giang vừa xuống cấp vừa thiếu,ầnminhbạchtrongđnhgitiuchnướcsạfluminense vs nhưng tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch ở các địa phương đang phấn đấu “về đích” sớm nông thôn mới lại ở mức cao bất thường. Điều này khiến dư luận chưa hài lòng về tính minh bạch trong việc đánh giá tiêu chí nước sạch.

Trạm cấp nước mini trên địa bàn xã Hỏa Tiến hiện chỉ phục vụ cho 7 hộ dân.

Vốn được thụ hưởng các trạm cấp nước mini từ Chương trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn hơn chục năm qua, nhưng vài năm trở lại đây, tình trạng thiếu nước sạch sinh hoạt lại xảy ra thường xuyên, khiến cuộc sống của không ít hộ dân trên địa bàn xã Phú An, huyện Châu Thành gặp nhiều bất tiện.

Hạ tầng cung cấp nước sạch xuống cấp

Bà Triệu Thị Tuyết Mai, ở ấp Khánh Hội A, xã Phú An, bức xúc: “Hồi mấy năm đầu, chất lượng nước của trạm mini trong ấp khá ổn định, mở ra là có nước xài liền. Thế nhưng mấy năm gần đây, nguồn nước cung cấp không được liên tục đã làm cho quá trình sinh hoạt hàng ngày của gia đình tôi và nhiều hộ dân nơi đây thường hay bị gián đoạn. Thậm chí mấy ngày liền người dân không có nước máy sử dụng. Những ngày qua, nhờ có mưa nên mới có nước xài, chứ vào mùa khô là thiếu nước sạch sinh hoạt trầm trọng”. 

Theo bà Mai, trung bình mỗi ngày, trạm cấp nước trong ấp chỉ mở 1 tiếng đồng hồ cho bà con sử dụng. Sau đó sẽ khóa để chuyển sang cung cấp nước cho tuyến dân cư khác xài. “Một số hộ có điều kiện thì trang bị nhiều lu chứa, còn tôi chỉ có ít cái để xài thôi. Thêm vào đó, sợ có lăng quăng nên mỗi lần hứng được nước chỉ đủ xài hết trong ngày. Hôm nào mà không hứng được là phải xài nước sông. Ngặt nỗi nước sông ở đây dơ lắm! Nhưng cũng phải bấm bụng mà xài chứ không còn cách nào khác hơn”, bà Mai phân trần.

Lý giải nguyên nhân trên, ông Phạm Hữu Hạnh, quản lý Trạm cấp nước mini ấp Khánh Hội A, xã Phú An, cho rằng: Do xây dựng đã lâu nên thiết bị máy móc, kể cả một số tuyến ống đã bị hư hỏng nặng. Đáng nói là các tuyến ống bị hư hỏng đa phần nằm sâu dưới lòng đất nên việc khắc phục sự cố rất khó khăn. Vì vậy, để duy trì hoạt động, trạm phải thực hiện biện pháp cung cấp nước luân phiên giữa các tuyến đường ống mới mong đáp ứng phần nào nhu cầu của người dân địa phương.

Tương tự như xã Phú An, trạm cấp nước mini ở ấp Thạnh An, xã Hỏa Tiến, thành phố Vị Thanh cũng đã đưa vào hoạt động nhiều năm nay. Hiện chỉ còn 7 hộ sử dụng nước từ trạm này. Ông Nguyễn Văn Sự, quản lý Trạm cấp nước mini ấp Thạnh An, chia sẻ: “Do chỉ còn vài hộ sử dụng nên tình trạng thiếu nước ít bị xảy ra. Đáng nói là dù đã đầu tư hơn 10 năm nhưng trạm chỉ được sơn phết lại tháp và thay cát lọc đúng 1 lần. Vì vậy, tình trạng cặn bẩn thường hay đóng trên hệ thống lọc khiến nước xuống chậm. Mặt khác, tuyến đường ống thường xuyên bị hư hỏng nhưng không được khắc phục kịp thời nên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất hoạt động của trạm”.

Tỷ lệ hộ sử dụng cao bất thường

Mặc dù toàn xã chỉ có mỗi 1 trạm cấp nước mini cung cấp cho 7 hộ trên địa bàn ấp Thạnh An, nhưng theo báo cáo của UBND xã Hỏa Tiến, trong năm 2016, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch theo quy chuẩn quốc gia đã đạt hơn 50%. Nếu xét theo tỷ lệ như trên thì trong tổng số 1.124 hộ hiện có của xã Hỏa Tiến, phải có hơn 500 hộ dân đã tiếp cận được nguồn nước sạch. Ông Dương Minh Truyền, Chủ tịch UBND xã Hỏa Tiến, lý giải: Nếu xét theo quy định cũ thì tiêu chí 17.1 về tỷ lệ hộ có nước sạch sử dụng của xã đã đạt yêu cầu. Số liệu này hoàn toàn được đánh giá công nhận từ phía các ngành chức năng.

Còn ở xã Phú An, tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch cũng đã đạt 47%. Tuy nhiên, toàn xã cũng chỉ có 2 trạm cấp nước mini, với khả năng đáp ứng chưa đến 200 hộ. Trong khi đó, toàn xã hiện có hơn 960 hộ dân. Theo bà Võ Thùy Linh, Phó Chủ tịch UBND xã Phú An, trong số 2 trạm cấp nước mini trên địa bàn thì chỉ có trạm cấp nước ở ấp Khánh Hội B là hoạt động ổn định, còn trạm cấp nước Khánh Hội A đã xuống cấp trầm trọng nên số hộ sử dụng không cao. Riêng người dân ở 3 ấp còn lại buộc phải sử dụng nước giếng khoan, nước mưa hay nước sông để sinh hoạt hàng ngày. 

Bà Linh thông tin: “Nước sạch là một trong những cơ sở để đánh giá tiêu chí hộ nghèo của xã. Dù địa phương đã kiến nghị rất nhiều lần nhưng do kinh phí có giới hạn nên đến nay, xã vẫn chưa được đầu tư thêm các công trình nước sạch tập trung”. Như vậy, một dấu hỏi đặt ra là ở một xã chỉ có duy nhất 1 trạm cấp nước mini, với 7 hộ đang sử dụng như Hỏa Tiến mà tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch hiện đã đạt hơn 50%; còn một xã có 2 trạm cấp nước mini, với khả năng cung cấp chưa đầy 200 hộ như Phú An lại đạt tỷ lệ 47%, với số liệu này có thuyết phục được người dân?

Đây chỉ là 2 xã đang xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Hậu Giang mà phóng viên đã tìm hiểu. Vậy tỷ lệ sử dụng nước sạch của các xã đã và đang xây dựng nông thôn mới hiện nay có thực sự chính xác như số liệu báo cáo? Hoặc con số này có thực sự phản ánh đúng thực tế chất lượng cuộc sống người dân nông thôn hiện nay? Phải chăng con số đó đã gián tiếp “bắt mạch” đúng “căn bệnh thành tích” mà không ít cơ quan chức năng đang mắc phải? Do đó, nếu không được “chữa trị” kịp thời thì chắc chắn nó sẽ bộc phát thành “đại dịch”, gây mất lòng tin đối với quần chúng nhân dân trong việc đánh giá và công nhận các tiêu chí xã nông thôn mới.

Bài, ảnh: THANH THÚY