Công tác phối hợp tốt với lực lượng “hậu kiểm” giúp DN minh bạch thông tin và được tạo điều kiện trong làm thủ tục,ầncáinhìnmớivềkiểmtrasauthônhan dinh bong da trung quoc thông quan hàng hóa. Ảnh: T.BÌNH

“Đoạn trường” những cuộc kiểm tra

Đội ngũ CBCC làm công tác KTSTQ, Cục Hải quan Cao Bằng có lẽ chưa quên những “đoạn trường” trong việc KTSTQ tại 2 DN ngoài địa bàn liên quan đến hoạt động trong lĩnh vực khoáng sản là Công ty CP khoáng sản Tân Thuận Phát (xã Hương Vỹ, huyện Yên Thế, Bắc Giang) và Công ty TNHH phát triển thương mại và XNK Thành An (Gia Thụy, Long Biên, Hà Nội).

Ngày 13-9-2013, Cục Hải quan Cao Bằng ban hành Quyết định 232/QĐ-HQCB về KTSTQ tại trụ sở Công ty CP khoáng sản Tân Thuận Phát. Thời gian kiểm tra 15 ngày (bắt đầu từ 25-9-2013). Đồng thời Chi cục KTSTQ Cao Bằng có thông báo cho DN về nội dung trên và đề nghị DN cử cán bộ có thẩm quyền làm việc với Đoàn kiểm tra. Theo kế hoạch, ngày 25-9-2013, Đoàn kiểm tra của Chi cục KTSTQ Cao Bằng đến trụ sở DN.

Nhưng bất ngờ là đúng ngày Đoàn kiểm tra đến làm việc Công ty này lại “cửa đóng then cài” dù lịch làm việc đã được thông báo trước. Đại diện Đoàn kiểm tra điện thoại trực tiếp cho giám đốc DN nhưng… điện thoại của vị giám đốc luôn trong tình trạng “ngoài vùng phủ sóng”. Đến ngày 26-9-2013, Đoàn kiểm tra tiếp tục trở lại trụ sở Công ty CP khoáng sản Tân Thuận Phát nhưng DN này vẫn trong tình trạng “vườn không nhà trống”.

Trong khi đó, theo Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang, đến ngày 26-9-2013, Công ty CP khoáng sản Tân Thuận Phát vẫn hoạt động bình thường và chưa làm thủ tục giải thể tại cơ quan đăng kí kinh doanh. Trước tình huống trên Đoàn kiểm tra của Chi cục KTSTQ Cao Bằng buộc phải đến trụ sở UBND xã Hương Vĩ làm thủ tục xác nhận hành vi thiếu hợp tác của Công ty CP khoáng sản Tân Thuận Phát.

Đối với trường hợp của Công ty TNHH phát triển thương mại và XNK Thành An dù không tìm cách lẩn trốn nhưng DN cũng có thái độ thiếu hợp tác. Ngày 18-9-2013, Cục ban hành Quyết định 235 về việc KTSTQ tại trụ sở Công ty TNHH phát triển thương mại và XNK Thành An. Thời hạn kiểm tra 15 ngày làm việc (bắt đầu từ ngày 1-10-2013).

Tuy nhiên, khi Đoàn kiểm tra của Chi cục KTSTQ đến trụ sở DN tại số 25/53/548 Nguyễn Văn Cừ, phường Gia Thụy, quận Long Biên, Hà Nội, DN đã không hợp tác làm việc. Đoàn kiểm tra cũng buộc phải phối hợp với UBND phường Gia Thụy xác nhận hành vi này. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội, Công ty TNHH phát triển thương mại và XNK Thành An vẫn hoạt động bình thường và chưa làm thủ tục giải thể.

Ví dụ trên chỉ là hai trong số không ít những trường hợp DN cố tình né tránh, không hợp tác với lực lượng KTSTQ. Một lãnh đạo Cục KTSTQ (Tổng cục Hải quan) chia sẻ: Không ít DN vẫn suy nghĩ rằng hàng hóa đã được thông quan là không còn chịu sự kiểm tra, giám sát của cơ quan Hải quan. Từ đó dẫn đến sự thiếu hợp tác của DN với các đoàn kiểm tra, gây khó khăn cho lực lượng KTSTQ thực thi nhiệm vụ. Đây không chỉ là suy nghĩ sai lầm mà còn là hành vi không chấp hành quy định pháp luật Nhà nước về Hải quan của DN.

Giúp DN minh bạch thông tin

Bên cạnh những DN có dấu hiệu vi phạm cố tình chống đối, ngay cả DN chấp hành tốt pháp luật khi đề cập đến vấn đề KTSTQ vẫn có tâm lí e ngại, sợ phiền hà, bắt lỗi… Một cán bộ có nhiều năm làm công tác KTSTQ chia sẻ, ở đây, có vấn đề DN chưa được “thông” vì cứ nghĩ kiểm tra là để tìm sai phạm. Đây chỉ đúng một phần với những DN có dấu hiệu vi phạm. Nhưng một nhiệm vụ quan trọng khác của lực lượng “hậu kiểm” là đánh giá sự tuân thủ pháp luật của DN.

Trong bối cảnh, Tổng cục Hải quan đang đẩy mạnh cuộc cải cách, hiện đại hóa hải quan thì vai trò KTSTQ càng hết sức quan trọng. Đây cũng chính là công cụ quản lí hải quan hiện đại theo chuẩn mực, thông lệ quốc tế. Bởi thông qua công tác KTSTQ, ngành Hải quan sẽ có được một kênh thông tin quan trọng, tin cậy để đánh giá, sàng lọc và đưa ra những biện pháp quản lí và áp dụng chính sách phù hợp cho từng trường hợp.

Nếu DN chấp hành tốt sẽ được tạo mọi điều kiện thuận lợi trong quá trình làm thủ tục hải quan, thông quan hàng hóa. Luật Hải quan năm 2014 (có hiệu lực từ 1-1-2015) có điểm mới liên quan đến chức năng của KTSTQ đó là quy định việc đánh giá tuân thủ pháp luật của DN.

Nguyên Cục trưởng Cục KTSTQ Phạm Thanh Bình từng nhiều lần ví von người CBCC làm công tác “hậu kiểm” như là chiến sĩ “cảnh sát khu vực”. Do đó, lực lượng “hậu kiểm” cũng phải nắm bắt được đầy đủ thông tin DN như người chiến sĩ cảnh sát khu vực thông tỏ “hồ sơ, lí lịch” của từng gia đình, người dân trên địa bàn quản lí. Mà để làm được tốt việc này công tác kiểm tra có vai trò hết sức quan trọng, chứ không thể cứ ngồi đọc hồ sơ. Do đó, việc kiểm tra (tại trụ sở DN hay trụ sở cơ quan Hải quan) của lực lượng KTSTQ là hoạt động nghiệp vụ bình thường và rất cần thiết.

Để tăng cường hiệu quả hoạt động KTSTQ, từ Điều 77 đến Điều 82 của Luật Hải quan mới (có hiệu lực ngày 1-1-2015) quy định rõ về KTSTQ. 3 trường hợp KTSTQ gồm: Kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật Hải quan và pháp luật liên quan đến XNK; kiểm tra trên cơ sở áp dụng quản lí rủi ro đối với các trường hợp khác; kiểm tra việc tuân thủ pháp luật của người khai hải quan.

Địa điểm kiểm tra: Tại trụ sở cơ quan Hải quan, trụ sở người khai hải quan (DN). Thời hạn kiểm tra: 5 năm, kể từ ngày đăng kí tờ khai hải quan. Thẩm quyền ra quyết định kiểm tra: Cục trưởng Cục Hải quan, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan ban hành quyết định KTSTQ tại trụ sở cơ quan Hải quan. Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, Cục trưởng Cục KTSTQ, Cục trưởng Cục Hải quan ban hành quyết định KTSTQ tại trụ sở người khai hải quan...