(CMO) Ngày 8/12, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác năm 2017 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2018 của Uỷ ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm.

9 tháng đầu năm 2017, cả nước xét nghiệm phát hiện mới 6.883 trường hợp nhiễm HIV, số bệnh nhân chuyển sang giai đoạn AIDS 3.484 người, tử vong 1.260 trường hợp. Ước tính năm 2017 sẽ phát hiện mới khoảng 9.800 người nhiễm và khoảng 1.800 người nhiễm HIV tử vong. 

Trong số những người được báo cáo xét nghiệm mới phát hiện nhiễm HIV trong 9 tháng đầu năm 2017, nữ chiếm 22%, nam chiếm 78%; lây truyền qua đường tình dục chiếm 58%, lây truyền qua đường máu chiếm 32%, mẹ truyền sang con chiếm 2,6%, không rõ chiếm 8%. 

Lây truyền qua đường tình dục tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn trong những năm trở lại đây. Số người nhiễm HIV hiện được báo cáo đang còn sống là 208.371 trường hợp. Tuy nhiên, số quản lý được chỉ đạt 80%. Số bệnh nhân AIDS trong số người nhiễm HIV là 90.493 trường hợp. Tổng số người nhiễm HIV tử vong từ đầu dịch đến nay được báo cáo là 91.840 trường hợp.

Việc điều trị ARV được triển khai tất cả 63 tỉnh/thành phố với 401 phòng khám điều trị ngoại trú ARV, triển khai cơ sở cấp phát thuốc điều trị ARV tại 562 trạm y tế, trong trại giam. Tính đến hết tháng 9/2017, đã điều trị cho 122.439 bệnh nhân, tăng gần 6.000 bệnh nhân so với cuối năm 2016. Triển khai phát thuốc tại trạm y tế xã cho 10.499 bệnh nhân. Dự kiến đến hết năm 2017 sẽ điều trị cho khoảng 124.000 bệnh nhân.

Thực hiện Quyết định số 2188/QĐ-TTg ngày 15/11/ 2016, tỷ lệ bệnh nhân tham gia BHYT đã tăng đáng kể từ 50% vào tháng 10/2016 đến tháng 9/2017 đã đạt tỷ lệ 82%. 6 tỉnh đạt mục tiêu 100% người nhiễm HIV có thẻ BHYT (Bạc Liêu, Bình Định, Cà Mau, Cao Bằng, Lai Châu, Lạng Sơn). 22/63 tỉnh, thành phố đã thực hiện mua 11.063 thẻ BHYT từ nguồn ngân sách địa phương chiếm gần 45% số bệnh nhân mới có thẻ BHYT. 6/63 tỉnh thành phố đã bố trí ngân sách cho đồng chi trả thuốc ARV từ nguồn ngân sách địa phương (Cần Thơ, Nghệ An, Điện Biên, Bắc Giang, TP. Hồ Chí Minh và Hải Phòng).

Các hoạt động thông tin giáo dục truyền thông, can thiệp giảm tác hại (phát bơm kim tiêm, bao cao su, điều trị Methadone), tư vấn xét nghiệm HIV, mở rộng điều trị ARV, dự phòng lây nhiễm HIV từ mẹ sang con, giám sát dịch và giám sát ca bệnh đã được Bộ Y tế phối hợp với các cơ quan, địa phương triển khai đồng bộ.

Đến nay đã có 294 cơ sở điều trị Methadone tại 63 tỉnh thành, đang điều trị cho 52.818 bệnh nhân, đạt 65,20% chỉ tiêu Thủ tướng Chính phủ giao tại Quyết định số 1008/QĐ-TTg. So với cuối năm 2016, số bệnh nhân điều trị Methadone tăng thêm 1.288 bệnh nhân, số cơ sở điều trị tăng thêm 9 và số cơ sở cấp phát thuốc tăng thêm 35 điểm. Trong số 294 cơ sở điều trị Methadone có 25 cơ sở điều trị Methadone do ngành LĐ-TB&XH quản lý tại 16 tỉnh thành phố với 3.172 học viên.

Tình trạng sử dụng ma túy diễn biến hết sức phức tạp. Theo báo cáo của các địa phương, tính đến ngày 15/11/2017, số người nghiện có hồ sơ quản lý là 222.582 người, tăng 11.831 người so với năm 2016 (210.751 người), 58 địa phương có người nghiện tăng. Số người mới sử dụng ma túy bị phát hiện chủ yếu sử dụng ma túy tổng hợp và các chất hướng thần thay vì các loại ma túy truyền thống. 

Việc sử dụng ma túy tổng hợp, các chất hướng thần gây nên biểu hiện rối loạn tâm thần (ngáo đá) dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật. Từ năm 2016 đến nay, qua rà soát số đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp có biểu hiện “ngáo đá” được phát hiện là 8.429 người (chiếm 3,8% tổng số người nghiện) gây ra nhiều vụ án đặc biệt nghiệm trọng, làm 9 người chết và hàng chục người bị thương.

Còn khoảng 2.000 điểm và gần 300 tụ điểm phức tạp về ma túy nên hoạt động mua bán lẻ, tổ chức sử dụng ma túy ở nhiều địa phương. Nhất là các thành phố lớn vẫn diễn ra tình trạng lợi dụng các quán bar, vũ trường, nhà nghỉ để tổ chức sử dụng ma túy tổng hợp.

Tình hình trồng và tái trồng cây có chứa chất ma túy thời gian qua tiếp tục được kiềm chế. Tuy nhiên, việc trồng và tái trồng cây thuốc phiện tại các tỉnh miền núi phía Bắc và cây cần sa ở các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và phía Nam vẫn chưa được giải quyết triệt để. Mặc dù diện tích trồng và tái trồng phát hiện ngày càng giảm nhưng nếu không được ngăn chặn kịp thời dễ dẫn đến nguy cơ bùng phát.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam chỉ đạo, các cơ quan Trung ương và địa phương về công tác phòng chống ma túy, mại dâm thời gian tới cần quyết liệt trong công tác phòng chống HIV/AIDS. Hiện cả nước mới có khoảng 50% người nhiễm HIV/AIDS được điều trị bằng thuốc ARV, làm thế nào để thời gian tới nâng lên 90%. Ngành y tế phải có bước cải tiến trong việc điều trị. Đẩy mạnh tuyên truyền bằng nhiều hình thức, cảnh báo về ma túy tổng hợp đối với toàn xã hội. Phải sửa đổi các văn bản quy định đối với cai nghiện tự nguyện, tùy tình hình trên địa bàn mà đẩy mạnh thực hiện. Phải giảm tụ điểm mại dâm, không để phát sinh điểm mới.

Hồng Phượng