【sanfrecce – urawa reds】Tài chính – ngân sách nhà nước năm 2018: Một năm nhiều thành tựu

Ảnh minh họa

Cả 12 chỉ tiêu cơ bản phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 đều hoàn thành xuất sắc.

Trong thành tích chung đó không thể phủ nhận vai trò và sự đóng góp to lớn của ngành Tài chính nói chung,àichính–ngânsáchnhànướcnămMộtnămnhiềuthànhtựsanfrecce – urawa reds của công tác quản lý điều hành ngân sách nhà nước (NSNN) nói riêng. Vượt qua nhiều trở ngại, đương đầu với thách thức, dự toán NSNN năm 2018 đã được thực hiện trọn vẹn đồng thời mở ra những nền tảng cơ sở vững chắc cho triển vọng thực hiện dự toán NSNN năm 2019 tốt hơn nữa.

Thu NSNN đạt kết quả ấn tượng

Quy mô GDP năm 2018 (giá hiện hành) cao hơn so với kế hoạch và đạt 5.535,3 nghìn tỷ đồng. GDP bình quân đầu người tăng 198 USD so với năm trước, đạt 2.587 USD. Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch tích cực, với khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 14,57% GDP; khu vực công nghiệp và xây dựng chiếm 34,28%; trong khi khu vực dịch vụ chiếm 41,17% và thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 9,98%.

Kết quả, dự toán thu cân đối NSNN đạt hơn 1.422 nghìn tỷ đồng, bằng 107,8% dự toán, trong đó thu nội địa đã chiếm gần 80,6%; là minh chứng cho nỗ lực thu NSNN của ngành Tài chính trong suốt cả năm 2018.

Thành tích thu NSNN nói chung, thu nội địa nói riêng càng ấn tượng trong bối cảnh mặc dù năm 2018 có 131.275 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, với tổng vốn đăng ký là 1.478,1 nghìn tỷ đồng (tăng 3,5% về số doanh nghiệp và tăng 14,1% về số vốn đăng ký so với năm 2017) cùng với 34.010 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động nhưng cũng có tới 90.651 doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động, tăng 49,7% (so với năm 2017).

Bên cạnh đó, trong thành tích thu NSNN không thể không kể đến các biện pháp tăng cường quản lý thuế đã phát huy hiệu quả rõ rệt, vừa góp phần tăng thu NSNN, vừa tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp.

Khó khăn trong thu nội địa đã được san sẻ bởi thu từ dầu thô vượt dự toán tới 65,5%, đạt 59,4 nghìn tỷ đồng và thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất, nhập khẩu cũng vượt gần 10% dự toán. Bất chấp chiến tranh thương mại Mỹ - Trung ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu năm 2018 vẫn đạt kỷ lục 244,72 tỷ USD, tăng 13,8%; trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 69,20 tỷ USD, tăng 15,9%, chiếm 28,3% tổng kim ngạch xuất khẩu và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 175,52 tỷ USD, tăng 12,9%, chiếm 71,7%.

Đáng chú ý là năm 2018, khu vực kinh tế trong nước lại đạt tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu cao hơn khu vực có vốn đầu tư nước ngoài với tỷ trọng trong tổng kim ngạch xuất khẩu tăng lên so với năm 2017. Bên cạnh đó, kim ngạch hàng hóa nhập khẩu năm 2018 là 237,51 tỷ USD, tăng 11,5%, trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 94,8 tỷ USD, tăng 11,3% còn khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 142,71 tỷ USD, tăng 11,6%. Nếu loại trừ yếu tố giá, kim ngạch hàng hóa nhập khẩu cả năm tăng 9,5%.

Chính sách thuế xuất nhập khẩu hợp lý cũng như cải cách hành chính mạnh mẽ trong lĩnh vực hải quan đã góp phần tích cực làm nên những kết quả đáng tự hào trong lĩnh vực thương mại của Việt Nam. Đặc biệt năm 2018, Việt Nam tiếp tục xuất siêu kỷ lục tới 7,2 tỷ USD, trong đó khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 32,8 tỷ USD.

Tăng cường kỷ cương trong chi NSNN

Năm 2018 tiếp tục là năm tăng cường kỷ luật, kỷ cương chi NSNN nhằm thực hành tiết kiệm, chống thất thoát lãng phí trong chi NSNN, cả chi thường xuyên cũng như chi đầu tư phát triển. Cơ cấu chi ngân sách chuyển dịch tích cực...

Năm 2018 lại tiếp tục chứng kiến tốc độ giải ngân vốn đầu tư công chậm so với kế hoạch, nhưng không vì mong muốn đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công mà buông lỏng quản lý, vi phạm kỷ luật kỷ cương quản lý chi đầu tư phát triển theo đúng các quy định pháp luật. Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện năm 2018 (giá hiện hành) đạt 1.856,6 nghìn tỷ đồng, tăng 11,2% và bằng 33,5% GDP.

Chính kỷ luật kỷ cương trong chi đầu tư công đã góp phần đưa ICOR giảm từ mức 6,42 năm 2016 xuống 6,11 năm 2017 và 5,97 năm 2018, bình quân giai đoạn 2016 - 2018 hệ số ICOR ở mức 6,17, thấp hơn so với hệ số 6,25 của giai đoạn 2011 - 2015. Vốn đầu tư từ NSNN thực hiện năm 2018 vẫn đạt 324,9 nghìn tỷ đồng, bằng 92,3% kế hoạch năm và tăng 12,5%.

Tăng cường kỷ luật chi NSNN đi đôi với củng cố kỷ luật thu NSNN đã thể hiện rõ khi bội chi NSNN năm 2018 dưới 3,6% GDP (dự toán là 3,7% GDP); nợ công khoảng 61% GDP. Nhờ vậy, an ninh tài chính quốc gia được giữ vững với quy mô nợ công khoảng 61,5% GDP và nợ nước ngoài xấp xỉ 50% GDP - đều trong giới hạn cho phép.

Tóm lại, NSNN năm 2018 đạt được nhiều kết quả khả quan hơn hẳn so với năm 2017, đồng thời xuất hiện nhiều yếu tố tạo cơ sở để NSNN tăng trưởng đều đặn, ổn định và bền vững hơn trong những năm tới.

TS.Vũ Đình Ánh