【vđqg úc hôm nay】Ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung (CTC) là một trong những bệnh ung thư phụ khoa thường gặp ở phụ nữ, tỷ lệ mắc bệnh đứng thứ 3, sau ung thư vú và ung thư buồng trứng. Trên thế giới, cứ 2 phút lại có 1 phụ nữ chết do ung thư CTC.

Ung thư cổ tử cung (CTC) là một trong những bệnh ung thư phụ khoa thường gặp ở phụ nữ, tỷ lệ mắc bệnh đứng thứ 3, sau ung thư vú và ung thư buồng trứng. Trên thế giới, cứ 2 phút lại có 1 phụ nữ chết do ung thư CTC. Tại Việt Nam, ước tính cứ 100.000 phụ nữ thì có 20 trường hợp mắc bệnh ung thư CTC và 11 trường hợp tử vong. Một số lý do dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh ung thư CTC cao bao gồm số phụ nữ tham gia khám phụ khoa định kỳ để được tầm soát ung thư còn thấp, các chương trình tầm soát cũng chưa được bao phủ rộng, ý thức phòng bệnh ung thư CTC ở phụ nữ chưa cao. Lứa tuổi thường gặp của ung thư CTC là khoảng 30-59 tuổi, nhiều nhất ở độ tuổi 45-55.

NGUYÊN NHÂN

Ung thư CTC là quá trình viêm nhiễm kéo dài được gây ra bởi loại vi-rút nhóm papilloma có tên gọi là Human Papilloma Virus (HPV).

Ðã có trên 100 chủng loại HPV được mô tả đầy đủ, trong đó có các chủng loại được xem là nguy cơ cao gây ung thư CTC (chủng 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59 và 66). Sự tái nhiễm nhiều lần chủng HPV nguy cơ cao làm các tổn thương tân sinh trong biểu mô trở nên không điển hình và tiến triển đến ung thư CTC xâm lấn.

Các yếu tố khác phối hợp gây ung thư CTC như: hoạt động tình dục sớm, có nhiều bạn tình, vệ sinh sinh dục kém, hút thuốc lá, suy giảm miễn dịch (nhiễm HIV, AIDS).

Nhiễm HPV (16, 18) và các yếu tố nguy cơ kể trên xảy ra trên một cơ địa có yếu tố bẩm sinh về di truyền và miễn dịch là nguyên nhân gây ung thư CTC.

TRIỆU CHỨNG CỦA UNG THƯ CTC

Ung thư CTC giai đoạn đầu hầu như không có triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, có thể có các triệu chứng gợi ý như sau:

Chảy máu âm đạo.

Ðau lưng.

Ði tiểu bị đau hoặc khó khăn và nước tiểu đục.

Táo bón mãn tính và người bệnh luôn có cảm giác mót cầu, muốn đi đại tiện dù ruột không có gì.

Ðau khi quan hệ tình dục và tiết dịch âm đạo.

Một chân bị sưng.

Rò rỉ nước tiểu hoặc phân qua ngả âm đạo.

TẦM SOÁT UNG THƯ CTC

Tầm soát ung thư CTC bằng cách phết tế bào cổ tử cung - âm đạo: Trên lý thuyết, chủng ngừa HPV giúp bạn phòng tránh 70% các trường hợp. Tuy nhiên, vẫn có thể có những trường hợp hiệu quả tiêm chủng không như mong muốn và 30% còn lại không liên quan đến HPV. Do đó, việc tầm soát ung thư CTC cũng rất cần thiết đối với chị em phụ nữ. Tầm soát là truy tìm ung thư CTC trong cộng đồng phụ nữ bình thường. Phương pháp tầm soát rất đơn giản và không gây đau đớn như khám phụ khoa định kỳ và phết tế bào CTC - âm đạo để làm tế bào học. Phương pháp phết tế bào cho phép phát hiện những tế bào không bình thường nhưng chưa phải là tế bào ung thư, những tổn thương này được gọi tổn thương tiền ung thư. Phụ nữ đã quan hệ tình dục nên khám phụ khoa và thực hiện phết tế bào CTC - âm đạo ít nhất mỗi năm 1 lần để có thể phát hiện sớm những thay đổi ở mức độ tế bào này. Việc này được ví như “phát hiện và điều trị ung thư CTC từ trong trứng nước”.

CÁCH PHÒNG NGỪA UNG THƯ CTC

+ Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các bệnh phụ nữ thường gặp.

+ Tiêm vắc-xin HPV phòng ngừa ung thư CTC, cách này giúp giảm nguy cơ ung thư CTC bằng cách ngăn ngừa nhiễm các chủng vi-rút HPV gây ung thư phổ biến nhất. Cần tiêm đủ 3 mũi vắc-xin trong vòng 6 tháng. Nữ giới trong độ tuổi 9-10 đến 25-26 tuổi, chưa hoặc đã có quan hệ tình dục đều có thể tiêm ngừa.

+ Xét nghiệm PAP smear, xét nghiệm giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường sớm để điều trị kịp thời, giảm nguy cơ các bất thường này tiến triển thành ung thư CTC. Xét nghiệm này dành cho người đã có quan hệ tình dục và cần thực hiện mỗi năm 1 lần.

+ Chung thuỷ 1 vợ 1 chồng, không quan hệ với nhiều bạn tình.

+ Thực hiện kế hoạch hoá gia đình, không sinh nhiều con.

+ Thực hiện an toàn tình dục, sử dụng biện pháp tránh thai an toàn.

+ Tránh xa thuốc lá và các chất kích thích.

+ Vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục hằng ngày, trước và sau khi quan hệ.

+ Bên cạnh đó, thực phẩm cũng là yếu tố phòng ngừa ung thư hữu hiệu như dâu tây, sô-cô-la, gừng và nghệ, trà xanh, rau cải, rượu vang đỏ…

Tóm lại, ung thư CTC đang là nguyên nhân gây tử vong thứ 2 ở phái nữ. Tỷ lệ sống sót của bệnh nhân ung thư CTC không cao. Do đó, tất cả phụ nữ cần phải chủng ngừa HPV và khám phụ khoa định kỳ có kèm xét nghiệm truy tìm sớm ung thư CTC. Bởi, ung thư CTC nếu được phát hiện sớm thì tỷ lệ chữa khỏi khoảng 92%. Ðiều này sẽ góp phần quan trọng cho mục tiêu giảm tỷ lệ ung thư CTC ở phụ nữ, nhất là tại các nước đang phát triển./.

Bác sĩ Dương Thị Tú