Phiên họp sáng 15/8 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.

Giám sát BOT phải làm rõ trách nhiệm

Đánh giá chung tại phiên họp,ưađủhànhlangpháplýBOTvẫnồạttriểbxh kuwait premier league các thành viên UBTVQH cơ bản thống nhất với các nội dung của báo cáo giám sát. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu, báo cáo đã đánh giá khá toàn diện, bao quát những mặt tích cực, không né tránh những hạn chế, khiếm khuyết.

Với việc thực hiện các dự án BOT (Xây dựng - kinh doanh - chuyển giao), nhiều tuyến đường hiện đại, thông thoáng hơn, giảm thời gian đi lại, đảm bảo an toàn hơn cho người dân khi tham gia giao thông. Cải thiện hạ tầng giao thông là yếu tố then chốt để thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Tuy nhiên, do đây là hình thức mới, kinh nghiệm quản lý chưa nhiều, trong khi việc triển khai các dự án BOT diễn ra khá ồ ạt nên cũng dẫn đến nhiều bất cập bên cạnh những kết quả tích cực. Các thành viên UBTVQH đã chỉ ra nhiều bất cập trong quá triển khai các dự án BOT như chất lượng nhiều dự án không bảo đảm, giá thành dự án đầu tư cao, đội giá, vốn chủ yếu dựa vào ngân hàng nên lãi suất cao, có những con đường nhà đầu tư chỉ cải tạo lại rồi tiến hành thu phí, hoặc thu phí cao trên tuyến đường độc đạo… đã gây ra nhiều vấn đề bức xúc cho người dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đánh giá, nguyên nhân khiến các dự án BOT còn nhiều bất cập là xuất phát từ việc dù hành lang pháp lý chưa đầy đủ, nhưng việc triển khai vẫn diễn ra khá ồ ạt thời gian qua. Vấn đề vướng mắc nhất thời gian qua cần được xử lý là sự cân bằng lợi ích giữa các chủ thể tham gia như nhà đầu tư, người dân, nhà quản lý.

Bà Lê Thị Nga đề nghị cần tiến hành tổng rà soát các dự án để làm rõ, giải quyết những vấn đề bức xúc của người dân: “Ai là người lợi nhất, ai là người thiệt nhất? Nhà nước được gì? Vì sao nhà đầu tư thích BOT đường bộ, liệu có lỗ hổng pháp lý nào không? Trong từng dự án, ai làm tốt, làm không tốt phải được chỉ ra, làm rõ trách nhiệm đến đâu, quyền đến đâu trách nhiệm đi theo đến đó”.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị làm rõ một loạt vấn đề và cho rằng khi có rất nhiều hạn chế nhưng không có ai chịu trách nhiệm thì tác động của việc giám sát không cao.

Dựa vào ngân hàng, BOT không đạt mục tiêu huy động vốn xã hội

Một vấn đề khác được Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nêu ra là thời gian qua, nguồn lực làm BOT chủ yếu là từ vốn ngân hàng, dẫn đến lãi suất cao, phí cao. Đồng thời, các dự án BOT hầu như chỉ tập trung vào đường bộ trong khi đường sắt, đường thuỷ, đường không gần như không thu hút được nhà đầu tư. Trong khi đó, dù dư địa đầu tư giao thông ở Việt Nam rất lớn nhưng hầu như không có vốn FDI đầu tư vào, chủ yếu nhà đầu tư. Đây là những vấn đề cần được làm rõ để khắc phục những bất cập, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Cùng ý kiến về nguồn vốn cho các dự án BOT, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, đứng đằng sau các dự án BOT đa số là vốn ngân hàng. Như vậy, suy cho cùng việc thực hiện các dự án BOT cũng chưa huy động được nhiều vốn xã hội. Khi dùng vốn ngân hàng, sức ép về phí, giá, về thời gian thu hồi vốn nhanh đã gây ra những vấn đề bức xúc trong xã hội.

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh đánh giá việc triển khai các dự án BOT thời gian qua đạt nhiều kết quả tích cực, cải thiện cơ sở hạ tầng, huy động nguồn lực xã hội. Tuy nhiên vẫn tồn tại những khoảng trống pháp luật trong việc thực hiện chính sách. Vẫn có tình trạng triển khai dự án ở những nơi dễ làm, chi phí ít, ngược lại nhiều nơi quá tải, lưu lượng đông thì chưa được đầu tư.

Để hoàn thiện các chính sách, khắc phục bất cập, Phó Chủ tịch nước đề nghị, cần có giải pháp huy động nguồn lực cho đường sắt, đường thuỷ, thay vì chỉ tập trung đường bộ như hiện nay. Đồng thời, khẩn trương xây dựng quy định về chuyển nhượng quyền khai thác kết cấu hạ tầng, như đã thực hiện ở dự án đường cao tốc Trung Lương. “Vừa qua đã có nhiều thất thoát tiêu cực trong việc chuyển nhượng này, nên Nghị quyết cần yêu xây dựng ngay quy định về việc chuyển nhượng, không cần thí điểm nữa”, Phó Chủ tịch nước cho biết.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ những kết quả tích cực của việc triển khai các dự án BOT thời gian, giải quyết điểm nghẽn của nền kinh tế, là 1 trong 3 đột phá chiến lược xây dựng kết cấu hạ tầng cho đất nước.

Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất là quy định thiếu đồng bộ từ khâu chuẩn bị tới thực hiện, thiếu quy hoạch đồng bộ. Với dự án BOT, mục đích phục vụ công nhưng nhà đầu tư tư nhân bỏ tiền, vai trò của nhà đầu tư quá lớn đối với dự án BOT. Việc thẩm định, phê duyệt dự án BOT hay việc thanh tra, giám sát của cơ quan quản lý nhà nước chưa tốt. Đây là vấn đề cần xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng để có quy định chặt chẽ, hiệu quả hơn, mà vẫn không làm mất đi sự sáng tạo của khu vực tư nhân.

Thống nhất kiến nghị của đoàn giám sát, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, để có cơ sở pháp lý đầy đủ cho lĩnh vực này cần nghiên cứu ban hành Luật về PPP (hợp tác công tư), trong đó có BOT. Trong thời gian chưa ban hành luật, cần tiếp tục hoàn thiện, sửa đổi các quy định cho hợp lý để tiếp tục triển khai, không phải vì những hạn chế nêu trên mà dừng triển khai hoạt động này./.

H.Y