Trưa hè nắng rát,ườiHuếkết quả besiktas ngôi vườn ngập tràn cây xanh và căn nhà rường cũng thật ấn tượng, khách vào ra nườm nượp. Thế nhưng, thật đáng buồn khi chủ nhân thì lại lúng ta và lúng túng, khách chủ vì thế ngại ngùng. Hôm ấy, tôi bắt gặp nhiều cái lắc đầu từ du khách.

Festival Huế là niềm vui và tự hào nhưng cũng đặt ra cho Cố đô bao nỗi lo, lo tìm kinh phí tổ chức, lo mưa gió bất ngờ ập tới, lo kiếm thầy giỏi và chất lượng các chương trình… Còn nữa là cả nỗi lo, có ai tới xem không và liệu người xem có thể hiện được vai trò chủ nhân của lễ hội. Và, trong khi người ta nói nhiều đến các chương trình nghệ thuật, đến thương hiệu Festival Huế, đến cả chuyện lời lỗ và phát triển du lịch Huế từ đây, tôi lặng lẽ quan sát và nhận thấy một điều vui, càng ngày người dân Huế càng xích lại gần hơn với Festival.

Hình ảnh đầy lắng đọng trong các kỳ festival vào thập niên đầu tiên của thế kỷ 21 là họa sĩ Thân Văn Huy với hoa giấy Thanh Tiên, một hoạt động hưởng ứng mang tính cộng đồng. Đã có biết bao du khách tìm đến với Festival Huế là để về với không gian nên thơ nơi ngã ba Sình. Còn để góp mặt với festival, họa sĩ Thân Văn Huy đã phải bỏ ra nhiều công sức sáng tạo nên những cành hoa giấy mang vẻ đẹp riêng có ở Thanh Tiên, và rồi tỉ mẩn sửa sang lại nhà cửa, chuẩn bị cả nồi bánh ú tro hay ấm chè đậm đãi khách. Ít nói và làm nhiều, Thân Văn Huy thể hiện phong cách đĩnh đạc, thâm trầm của con người Huế trong tư cách là chủ nhân của một lễ hội đã vang xa tận bốn biển, năm châu.

Festival đến như một sự sắp đặt. Từ ban đầu bỡ ngỡ, người Huế từng bước nhập cuộc. Thật khó quên là hình ảnh đông vui đến kỳ lạ trên các con đường ở Huế trong những buổi chiều diễn ra lễ hội đường phố trong các kỳ festival. Cũng không dễ phai mờ là hình ảnh sinh viên các trường nghệ thuật, âm nhạc hóa thân trong các tượng người gây nhiều tò mò hay tham gia các hoạt động biểu diễn âm nhạc, nghệ thuật tự nguyện sôi động trên con phố đi bộ Nguyễn Đình Chiểu. Cạnh đó, là bóng dáng các tình nguyện viên. Còn tận nơi “Chợ quê ngày hội”, bao du khách từng vây quanh nghe mệ Ngãnh móm mém cười và ứng khẩu thành thơ. Mới hay Festival Huế đã được mặc định trong lòng dân Cố đô.

16 năm kể từ năm 2000, lần đầu tiên Festival Huế 2016 có tổng đạo diễn chương trình khai mạc và bế mạc là một công dân Huế, nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Ngọc Bình. Đó được xem là một dấu mốc. Trước đó Festival Huế là quá trình vừa chơi, vừa làm, vừa nhận chuyển giao công nghệ từ người Pháp. Festival Huế không quên đạo diễn Phillippe Bouler, có 15 năm gắn bó, từng được UBND tỉnh trao tặng bằng khen và huy hiệu “Người tốt, việc tốt” về công lao trong hành trình thử nghiệm và phát triển Festival Huế. Trước khi đến tay nghệ sĩ Nguyễn Ngọc Bình, Festival Huế đã có những tổng đạo diễn từ Trung ương vào. Có nhiều tiêu chí để đánh giá, tôi lại nghĩ đến sự kiện này như mốc son, bởi từ nay “người Huế biết chơi” rồi, biết làm để mà chơi, nó man mác như ca từ trong “Mùa xuân đầu tiên” của Văn Cao.

Người Huế chuẩn bị đón Festival 2018 không chỉ với tổng đạo diễn chương trình khai mạc và bế mạc Nguyễn Ngọc Bình. Khác “Đêm Hoàng cung” ở các kỳ Festival Huế trước đây phải chạy thuê đạo diễn bên ngoài, “Văn hiến kinh kỳ” do chính những con người Huế viết kịch bản và đạo diễn. Cả lễ hội Áo dài, khắc ghi thương hiệu, cũng lần đầu tiên do một người Huế, bà Nguyễn Lan Vi, làm đạo diễn… Từ OFF bây giờ đã vào IN. Đi trên đường phố ngập tràn sắc màu trong dịp Huế kỷ niệm 43 năm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam, tôi cảm nhận ở mỗi gương mặt thân thương, sự khát khao được thể hiện trong vai trò sáng tạo và chủ động đón nhận cuộc chơi Festival Huế 2018.

ĐÌNH NAM