【bong dă wap】Nợ đọng chưa tha nhà thầu giao thông

Gánh nặng nợ

Theợđọngchưathanhàthầugiaothôbong dă wapo thông tin của Báo Đầu tư, Văn phòng Chính phủ vừa chuyển đơn đề nghị thanh toán kinh phí thi công gói thầu PK1-B, PK2, Dự ánXây dựng Quốc lộ 3 mới, đoạn Hà Nội - Thái Nguyên của Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn tới Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT).

Đây đã là lần thứ 6 trong vòng 12 tháng qua, Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn phải nhờ tới sự can thiệp của lãnh đạo Chính phủ cho khoản công nợ trị giá hơn 132 tỷ đồng kéo dài ròng rã suốt 4 năm 7 tháng. 

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cho biết, Tổng công ty đang bị Bộ GTVT nợ khoảng 132 tỷ đồng, bao gồm 111,4 tỷ đồng cho các phiếu thanh toán đã được nghiệm thu và số tiền lãi suất chậm thanh toán 20,9 tỷ đồng phát sinh từ quá trình thi công 2 gói thầu PK1-B, PK2, Dự án Xây dựng Quốc lộ 3 mới Hà Nội - Thái Nguyên.

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2009 khi Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn ký 2 hợp đồng số: NH3/PK1B và NH3/PK2 với Ban Quản lý dự án 2 (Bộ GTVT) để thi công gói thầu PK1-B và PK2. Hai hợp đồng này sau đó được Tổng công ty thi công đúng tiến độ và đưa vào khai thác sử dụng từ tháng 1/2014. Tuy nhiên, bất chấp việc 2 gói thầu đã được đại diện chủ đầu tư quyết toán, thậm chí ký biên bản kết thúc thời hạn bảo hành công trình từ lâu, nhưng đến nay, ngày thanh toán dứt điểm cho nhà thầu vẫn chưa thể chốt chính xác.

“Chúng tôi đã phải vay ngân hàngđể hoàn thành khối lượng thi công theo yêu cầu của chủ đầu tư. Vì vậy, do chậm được thanh toán, nên các khoản vay của Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cho Dự án cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên đã bị các ngân hàng đưa vào diện nợ xấu, gây rất nhiều khó khăn cho đơn vị”, lãnh đạo Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cho biết.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, ông Lưu Việt Khoa, Phó giám đốc Ban Quản lý dự án 2 xác nhận, phản ánh của Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn là có thật. Ngoài Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, tại Dự án Quốc lộ 3 mới, Ban Quản lý dự án 3 đang nợ các nhà thầu thi công khoảng 400 tỷ đồng.

“Trong quá trình thực hiện, do tỷ giá đồng yên (Dự án thực hiện bằng nguồn vốn ODA Nhật Bản - PV) giảm từ 270 VND/yên xuống còn 180 VND/yên, cộng với giá nguyên vật liệu tăng đột biến khiến thiếu hụt nguồn vốn thanh toán cho phần trượt giá tại các gói thầu xây lắp”, ông Khoa lý giải.

Được biết, vào tháng 6/2015, Bộ GTVT đã nghiên cứu triển khai đầu tư hoàn chỉnh tuyến Quốc lộ 3 mới đoạn Hà Nội - Thái Nguyên đáp ứng tiêu chuẩn cao tốc theo hình thức BOT, trong đó, dự kiến sử dụng một phần kinh phí của dự án này để thanh toán cho phần vốn còn thiếu của Dự án theo giá trị quyết toán được duyệt.

Tuy nhiên, vào đầu tháng 8/2018, với lý do tuyến Quốc lộ 3 mới đoạn Hà Nội - Thái Nguyên được đầu tư từ nguồn vốn ODA, nên việc hoàn thiện tuyến này theo tiêu chuẩn cao tốc và tiến hành thu phí là không phù hợp với Nghị quyết số 437/NQQ - UBTVQH14 ngày 21/10/2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đầu tư và khai thác các công trình giao thông theo hình thức BOT, bởi vậy, Bộ GTVT đã đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho dừng dự án đầu tư hoàn chỉnh Quốc lộ 3 mới đoạn Hà Nội - Thái Nguyên và Chợ Mới - Bắc Kạn.

Hy vọng sớm được thanh toán công nợ của các nhà thầu thi công Dự án xây dựng Quốc lộ 3 mới càng trở nên mờ mịt khi đề xuất bố trí vốn ngân sách để trả nợ đọng xây dựng cơ bản cho Dự án Xây dựng Quốc lộ 3 mới của Bộ GTVT không nhận được sự đồng thuận của các bộ, ngành liên quan.

Cụ thể, trong Văn bản số 5406/BKHĐT - KCHTĐT gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, hiện nay chưa có chủ trương sử dụng nguồn vốn dự phòng kế hoạch vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2016 - 2020. Do đó, đề nghị sử dụng nguồn vốn này để thanh toán nợ đọng cho Dự án xây dựng Quốc lộ 3 mới của Bộ GTVT là chưa có cơ sở xem xét tại thời điểm này.

Đáng lo ngại hơn, tháng 8/2018, trong Văn bản số 10273/BTC - ĐT gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Tài chínhcho biết, trong quá trình thanh toán nguồn vốn vay nước ngoài, Bộ GTVT chưa có báo cáo chính thức về việc Dự án phát sinh nợ đọng, cũng như có đề xuất điều chỉnh cơ cấu nguồn vốn đầu tư (vốn nước ngoài và vốn trong nước) để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản cho nhà thầu.

Mịt mù lối thoát

Cùng chung cảnh nợ đọng kéo dài, chưa hẹn ngày thanh toán với các nhà thầu thi công Quốc lộ 3 mới là liên danh Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1 (Cienco1) - Tập đoàn Cienco4 thi công Gói thầu số 6, Dự án xây dựng cầu Hòa Trung (tỉnh Cà Mau).

Cụ thể, sau gần 3 năm kể từ khi cầu Hòa Trung vượt sông Gành Hào được đưa vào khai thác (1/2016), Cienco1 - Cienco4 vẫn đang “miệt mài” với hành trình tìm nguồn vốn thanh toán cho khoản nợ hơn 235 tỷ đồng mà chủ đầu tư nợ họ.

Được biết, cầu Hòa Trung được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư xây dựng theo hình thức ứng vốn trước thi công và được hoàn trả bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước giai đoạn 2016 - 2020. Để kịp tiến độ, ngoài việc huy động một lượng lớn nhân lực, thiết bị các nhà thầu đã phải vay nóng các ngân hàng với lãi suất bình quân khoảng trên 10%/năm. Tuy nhiên, sau 2 năm kể từ khi bàn giao công trình và đã ứng ra tới 235 tỷ đồng, tín hiệu của việc nhà thầu sẽ được ngân sách bố trí hoàn trả trong 1 - 2 năm tới vẫn chưa thực sự rõ nét. Trong khi đó, đến cuối tháng 8/2019, liên danh Cienco1 - Cienco4 đã phải trả tiền lãi ngân hàng khoảng 40 tỷ đồng.

“Ngoài các khoản vay tín dụng với lãi suất cao, nhà thầu còn đang nợ một khoản kinh phí khá lớn đối các đơn vị cung cấp vật liệu cũng như lương cho người lao động”, một lãnh đạo trong liên danh nhà thầu cho biết

Được biết, sau khi bị “trượt” khỏi danh mục các dự án sử dụng vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 - 2020, hiện lối thoát duy nhất cho khoản nợ đọng đang được Cienco1 - Cienco4 trông vào nguồn dự phòng kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Mặc dù vậy, khả năng cân đối vốn cho khoản nợ nhà thầu thi công công trình cầu Hòa Trung là rất mong manh, bởi nguồn vốn dự phòng trong nước chưa phân bổ giai đoạn trung hạn 2016 - 2020 của Bộ GTVT còn lại không nhiều, trong khi đó danh sách các dự án cấp bách chờ đã lên tới hàng chục dự án.

Điều đáng nói là, các khoản nợ đọng xây dựng cơ bản ngành giao thông vẫn đang ngày một “nở ra”, khi mới đây, Tổng công ty Xây dựng Quyết Tiến vừa phát văn bản đề nghị Bộ GTVT thanh toán dứt điểm khoản công nợ trị giá hơn 50 tỷ đồng phát sinh trong quá trình thi công gói thầu số 2, Dự án xây dựng Quốc lộ 4 nối Hà Giang và Lào Cai. Gói thầu này đã được đơn vị thi công hoàn thành từ cách đây 4 năm, công trình cũng đã hết thời hạn bảo hành, nhưng chủ đầu tư vẫn chưa thể tìm được nguồn để thanh toán.

Không chỉ các nhà thầu lớn khốn khổ vì nợ đọng, hàng loạt các nhà thầu nhỏ tham gia Đề án Xây dựng 186 cầu treo dân sinh vẫn chưa được thanh toán đầy đủ dù đã bàn giao công trình cho Tổng cục Đường bộ Việt Nam cách đây hơn 2 năm.

Cần phải nói thêm rằng, Đề án Xây dựng 186 cầu treo dân sinh trên địa bàn 28 tỉnh miền núi phía Bắc, có tổng mức đầu tư 931,7 tỷ đồng được Bộ GTVT giao Tổng cục Đường bộ Việt Nam làm chủ đầu tư. Do tính cấp bách, việc xây dựng các cầu nằm trong phạm vi Đề án phải được thực hiện trong vòng 9 tháng (2014 - 2015).

Tính đến đầu năm 2016, toàn bộ 186 cầu treo dân sinh đã hoàn thành với tổng giá trị khoảng 931 tỷ đồng, trong khi đó, Đề án mới chỉ được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 -2020 tổng cộng 837 tỷ đồng (trong đó hoàn ứng trước kế hoạch 400 tỷ đồng). Tính đến nay, Đề án đã được bố trí kế hoạch 634,5 tỷ đồng (trong đó hoàn ứng trước kế hoạch 354,5 tỷ đồng). Riêng kế hoạch năm 2018, chủ dự án được giao kế hoạch 414,5 tỷ đồng (trong đó hoàn ứng trước kế hoạch 254 tỷ đồng), đến nay đã giải ngân hết. Như vậy, trong trường hợp giải ngân đúng kế hoạch vốn, thì phải sau 3 năm nữa, Đề án vẫn còn nợ các nhà thầu khoảng 100 tỷ đồng.

Vào tháng 7/2018, để tháo gỡ khó khăn cho các nhà thầu, Bộ GTVT đã có văn bản đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính xem xét báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung kế hoạch năm 2018 (157 tỷ đồng) cho Đề án từ nguồn ngân sách trung ương năm 2018 chưa phân bổ để tiếp tục có nguồn vốn thanh toán các khối lượng đã hoàn thành cho các nhà thầu. Tuy nhiên, trong công văn vừa được gửi tới Bộ GTVT, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, vốn đầu tư nguồn ngân sách Trung ương (vốn trong nước, chưa phân bổ bao gồm vốn trái phiếu chính phủ và nguồn thu sử dụng đất) của các bộ, ngành, địa phương đã được phân bổ hết tại Quyết định số 2131/QĐ - TTg ngày 29/1/2017, không còn nguồn ngân sách Trung ương năm 2018 chưa phân bổ như đề nghị của Bộ GTVT.

“Do ngân sách Nhà nước đang căng như dây đàn, việc tìm lối thoát cho các khoản nợ đọng xây dựng cơ bản của ngành GTVT nói trên hiện rất mờ mịt, tiếp tục đẩy các nhà thầu lún sâu vào vòng xoáy nợ nần”, một chuyên gia nhận định.