Thị trường tiêu dùng là một trong những lĩnh vực quan trọng và động lực của nền kinh tế Việt Nam. Căn cứ số liệu báo cáo của Nielsen, doanh số bán lẻ hàng tiêu dùng tăng 9,5% trong năm 2022, cao hơn mức tăng trưởng kinh tế 6,5%. Điều này cho thấy nhu cầu tiêu dùng của người Việt ngày càng cao và đa dạng.

Những dịp mua sắm cao điểm cuối năm ở Việt Nam là một cuộc đua marathon của các nhãn hàng với hàng loạt sự kiện liên tục, bắt đầu từ tháng 10 đến Tết dương lịch, Tết nguyên đán và Valentine (2024).

Theo Bộ Công Thương, lượng hàng hóa sử dụng vào các dịp lễ Tết đầu năm thường có xu hướng tăng 15-30% so với bình thường trong những năm gần đây. Năm nay, theo báo cáo của các đơn vị phân phối lớn, con số vẫn tăng lên nhưng có thể sẽ thấp hơn so với mọi năm, khoảng 7-15%.

Cùng với đó, là sự gia tăng nhanh chóng trong việc sản xuất, tiêu thụ các loại bao bì, bao gồm bao bì sử dụng trong dịp mua sắm cao điểm cuối năm. Ngành bao bì Việt Nam trong những năm vừa qua được đánh giá là một trong những ngành phát triển mạnh, nhất là khi nhu cầu tiêu dùng trong nước ngày càng tăng. Hiện Việt Nam có hơn 900 nhà máy sản xuất bao bì, với mức tăng bình quân hơn 10%/năm.

Tuy nhiên, song song với các lợi ích mang lại như rẻ, bền, đa dạng cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau, sản phẩm cuối của quá trình sử dụng các sản phẩm nhựa là các loại chất thải nhựa (CTN) từ bao bì nhựa đang là một trong những vấn đề về môi trường được quan tâm nhiều nhất tại Việt Nam.

Việc sản xuất và tiêu dùng bao bì nhựa ngày một nhiều hơn, trong khi hệ thống thu hồi, xử lý, và giảm thiểu CTN vẫn còn nhiều bất cập, và đang là một vấn đề thách thức trong công tác quản lý chất thải rắn (CTR) sinh hoạt tại Việt Nam.

Vấn đề đặt ra ngay lúc này, chính là mỗi chúng ta cần phải hiểu về khái niệm tiêu dùng xanh, áp dụng việc tiêu dùng xanh trong cuộc sống hàng ngày thông qua việc hiểu rõ những lợi ích mà tiêu dùng xanh có thể mang lại cho chính chúng ta và môi trường sống của muôn loài trên hành tinh.

Tiêu dùng xanh là việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ có tác động ít đến môi trường, giúp giảm thiểu lượng rác thải và tiêu tốn tài nguyên. Các tác động tích cực của tiêu dùng xanh đến môi trường sống bao gồm giảm lượng khí thải, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ đa dạng sinh học và giảm ô nhiễm môi trường.

Tiêu dùng xanh có tác động gì đến môi trường sống?

Tiêu dùng xanh có tác động tích cực đến môi trường sống bằng cách giảm thiểu lượng rác thải, tiết kiệm tài nguyên và giảm khí thải gây ô nhiễm. Việc sử dụng sản phẩm tái chế, sản phẩm hữu cơ và sản phẩm không gây ô nhiễm cũng giúp giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Ngoài ra, tiêu dùng xanh còn thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghiệp tái chế và tái sử dụng, tạo ra cơ hội việc làm và kích thích sự đổi mới công nghệ để giảm thiểu tác động xấu đến môi trường.

Đồng thời, việc tiêu dùng xanh cũng giúp tạo ra một cộng đồng nhận thức về tác động của hành vi tiêu dùng đến môi trường và khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường.

Chúng ta phải hành động tiêu dùng xanh thế nào?

Theo Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên WWF, thói quen tiêu dùng xanh có thể giúp giảm lượng rác thải nhựa và bảo vệ môi trường thông qua một số cách sau:

Sử dụng túi vải hoặc vật liệu tái chế được: Việc sử dụng túi vải tái sử dụng thay vì túi nylon mỗi khi đi mua sắm cũng giúp giảm lượng rác thải nhựa.

Tận dụng và tái sử dụng bao bì làm từ nhựa:Thay vì vứt bỏ ngay sau khi sử dụng, chúng ta có thể tận dụng và tái sử dụng bao bì làm từ nhựa, gia tăng vòng đời sử dụng của nhựa.

Hạn chế sử dụng đồ nhựa một lần:Sử dụng các sản phẩm có thể tái sử dụng thay vì các sản phẩm nhựa một lần sẽ giúp giảm lượng rác thải nhựa.

Tham gia các chiến dịch bảo vệ môi trường:Tham gia các hoạt động như dọn dẹp môi trường, thu gom rác thải nhựa để giúp xóa các điểm nóng ô nhiễm, đồng thời nâng cao kiến thức và ý thức về  hiểm họa của ô nhiễm nhựa, từ đó có thể giảm lượng rác thải nhựa trong cuộc sống hàng ngày.

Sử dụng sản phẩm hữu cơ và thân thiện với môi trường:Có thể sử dụng các sản phẩm được làm từ vật liệu có thể tái chế hoặc có nguồn gốc hữu cơ thân thiện với môi trường, giảm thiểu lượng rác thải và tác động xấu đến môi trường.

Phân loại rác, bỏ rác đúng nơi quy định:Việc phân loại rác không chỉ giúp giảm áp lực cho các cơ quan, đơn vị thu gom, vận chuyển rác thải, mà còn giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc tái chế, giảm thiểu việc xử lý và tiêu hủy chất thải.

Theo Luật Bảo vệ Môi trường 2020, phân loại rác tại nguồn là việc làm bắt buộc với mọi cá nhân và hộ gia đình. Theo đó, rác sinh hoạt tại hộ gia đình sẽ phải phân thành 3 loại: Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế; Chất thải thực phẩm; Chất thải rắn sinh hoạt khác. Những hành động cụ thể này sẽ giúp bạn thực hiện tiêu dùng xanh, giảm thiểu tác động xấu đến môi trường và hỗ trợ bảo vệ hệ sinh thái.

Tiêu dùng xanh có lợi ích gì?

Nếu mỗi người trong chúng ta đều áp dụng hành động tiêu dùng xanh, lợi ích mà hoạt động này mang lại sẽ vô cùng lớn, không chỉ đối với bản thân mà còn góp phần tích cực vào công việc duy trì hành tinh xanh.

Bảo vệ môi trường:Tiêu dùng xanh giúp giảm thiểu lượng rác thải, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên tự nhiên, giảm thiểu ô nhiễm môi trường và giúp bảo vệ các loài động vật và thực vật trên trái đất, đặc biệt là các sinh vật trong đại dương.

Tiết kiệm tài chính:Bằng cách sử dụng các sản phẩm tái sử dụng, tiết kiệm năng lượng và nước, bạn có thể giảm thiểu chi phí hàng tháng và tiết kiệm được một khoản tiền đáng kể thông qua tiêu dùng xanh.

Tốt cho sức khỏe:Sử dụng sản phẩm hữu cơ và tự nhiên, giảm thiểu sử dụng các chất hóa học độc hại, cũng như giảm thiểu tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm có thể giúp cải thiện sức khỏe cá nhân, góp phần làm cho cuộc sống của cộng đồng xung quanh trở nên khỏe mạnh hơn.

Tạo ra cộng đồng xanh:Bằng cách thực hiện tiêu dùng xanh, bạn có thể truyền cảm hứng cho người khác và tạo ra một cộng đồng sống xanh với ngày càng nhiều thành viên hơn, tạo ra môi trường sống tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người.

Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên:Tiêu dùng xanh giúp giảm thiểu sử dụng tài nguyên tự nhiên như nước, gỗ, dầu mỏ..., giúp bảo vệ các nguồn tài nguyên cho các thế hệ tương lai.

Ứng phó với biến đổi khí hậu:Bằng cách giảm thiểu lượng khí thải và tiêu thụ năng lượng, tiêu dùng xanh có thể giúp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và làm giảm thiểu sự biến đổi khí hậu.

Những lợi ích này không chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân mỗi người theo đuổi mục tiêu tiêu dùng xanh, mà còn mang lại lợi ích lớn cho toàn cộng đồng và môi trường tự nhiên, giúp duy trì sức khỏe của hệ sinh thái và góp phần bảo vệ sự xanh sạch của trái đất.

Ngay từ bây giờ, bạn hãy là thành viên tích cực đi đầu trong xu hướng tiêu dùng xanh, hướng dẫn và khuyến khích những người xung quanh cùng hành động.