【ban xep tbn】Cần giao thêm quyền cho các đơn vị chuyên trách về PPP

Thông qua hình thức hợp tác công tư,ầngiaothêmquyềnchocácđơnvịchuyêntráchvềban xep tbn sẽ huy động nguồn lực đầu tư cho cơ sở hạ tầng. Ảnh: TL.

Nhiều quốc gia có đơn vị chuyên trách

Báo cáo đánh giá tổng kết tình hình thực hiện các dự án PPP của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã chỉ ra kinh nghiệm và kiến thức của đội ngũ cán bộ công chức trực tiếp quản lý các dự án PPP còn rất hạn chế.

Xu hướng thành lập các đơn vị chuyên trách về PPP khá phổ biến trên thế giới, điển hình như Hàn Quốc, Philippines. Theo Ngân hàng Thế giới, đơn vị chuyên trách về PPP (đơn vị PPP) được thành lập nhằm mục đích giải quyết các khó khăn mà chính phủ thường phải đối mặt khi thực hiện các chương trình này, như: phối hợp giữa các đơn vị liên quan đến PPP chưa hiệu quả, thiếu chính sách ưu đãi trong mua sắm công, thiếu thông tin, thiếu cán bộ có đủ năng lực và kinh nghiệm.

Tùy thuộc vào quy định của từng quốc gia, đơn vị PPP có thể thực hiện toàn bộ hoặc một số chức năng như: Xây dựng chính sách chung và chiến lược PPP; xây dựng đề xuất dự án; phân tích, đánh giá đề xuất dự án (báo cáo tiền khả thi, báo cáo khả thi); lập hồ sơ mời thầu, đánh giá hồ sơ tham dự thầu và đàm phán lựa chọn nhà đầu tư; giám sát thực hiện hợp đồng PPP.

Đơn vị chuyên trách PPP có thể thành lập tại các cơ quan kế hoạch, cơ quan tài chính hoặc các bộ chuyên ngành có nhiều dự án thực hiện theo hình thức PPP; song phần lớn đơn vị này trực thuộc cơ quan tài chính. Theo số liệu khảo sát tại 26 quốc gia của khu vực Châu Á, 11/26 quốc gia thành lập đơn vị PPP tại cơ quan tài chính, 4/26 quốc gia thành lập đơn vị PPP tại cơ quan kế hoạch, 3/26 quốc gia thành lập đơn vị PPP tại Văn phòng Thủ tướng, 8/26 quốc gia thành lập đơn vị PPP tại các bộ chuyên ngành.

Đơn vị PPP thường là một đơn vị công (đơn vị quản lý nhà nước, doanh nghiệp nhà nước hoặc tổ chức phi lợi nhuận), hoạt động do ngân sách nhà nước chi trả, nguồn thu từ phí giao dịch thành công hoặc các nguồn thu hợp pháp khác.

Ngoài ra, đơn vị PPP có thể được thành lập dưới hình thức doanh nghiệp (ví dụ tại Đức), có mức độ linh hoạt cao, đảm bảo phản ứng kịp thời trước biến động của thị trường và có thể thu hút nguồn nhân lực có kinh nghiệm.

Cần cán bộ chuyên sâu về PPP

Hạn chế về năng lực của các cán bộ quản lý nhà nước về PPP đã được Chính phủ Việt Nam nhận thức thấu đáo thông qua việc cho phép các bộ, ngành, địa phương được thành lập đơn vị đầu mối quản lý hoạt động đầu tư theo hình thức PPP. Chính phủ đặt kỳ vọng đơn vị đầu mối này có thể giải quyết được vấn đề về năng lực của bộ máy quản lý cũng như công tác phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương.

Thực tế đã có một số ít cơ quan thành lập đơn vị chuyên trách về PPP như Bộ Giao thông vận tải (Vụ PPP), Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Văn phòng PPP thuộc Cục Quản lý đấu thầu) và TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh (Phòng PPP thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư).

Cán bộ, công chức của các đơn vị PPP chủ yếu là các cán bộ kiêm nhiệm, được chuyển từ các đơn vị quản lý đầu tư công; không có cán bộ có kinh nghiệm sâu trong hoạt động đầu tư PPP.

Mặc dù các đơn vị đầu mối về PPP được thành lập; song chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị đầu mối này chủ yếu ở công tác xây dựng và hướng dẫn thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật. Việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi; báo cáo nghiên cứu khả thi, ký kết và thực hiện các hợp đồng PPP do các đơn vị khác trong bộ thực hiện.

Như vậy, chức năng nhiệm vụ của các đơn vị PPP và trình độ của đội ngũ cán bộ công chức công tác tại các đơn vị này chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, còn hạn chế về năng lực.

Trong thời gian tới, Chính phủ cần nghiên cứu, bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho các đơn vị PPP cũng như xây dựng cơ chế tài chính phù hợp để có thể tuyển dụng được đội ngũ cán bộ công chức có đủ năng lực, đáp ứng được yêu cầu công việc./.

Khổng Gia Hân