 |
Lao động đang gặp nhiều rào cản về trình độ kỹ thuật,ịtrườnglaođộngTPHCMcầnvượtquanhiềuràocảnđểhộinhậtrận copenhagen kỹ năng ngoại ngữ. Ảnh T.D.
Nhiều chuyển biến về nhân lực
Theo đánh giá của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM, thị trường lao động cả nước nói chung và TPHCM nói riêng trong năm 2019 sẽ có những chuyển biến mạnh mẽ về nhân lực, đặc biệt là tăng mạnh nguồn nhân lực chất lượng cao.
Đặc biệt, TPHCM đang trong quá trình triển khai đề án “Xây dựng TPHCM trở thành đô thị thông minh giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn đến năm 2025”, do đó, các lĩnh vực công nghệ cao sẽ có nhiều cơ hội phát triển. Điều này sẽ tác động tới thị trường lao động của thành phố. Theo đó, thị trường lao động của thành phố sẽ phát triển các ngành tích hợp công nghệ cao phù hợp với công nghệ 4.0. Bên cạnh đó, khi tham gia hội nhập Cộng đồng kinh tế ASEAN, nhiều nhóm ngành nghề có sự di chuyển về lao động, nhất là lao động có kỹ năng tay nghề cao như: dịch vụ kỹ thuật, dịch vụ điều dưỡng, bác sĩ, nha sĩ…
Bà Trần Thị Anh Đào, Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và thông tin thị trường lao động TPHCM cho biết, dự kiến năm 2019, thành phố có nhu cầu 320.000 chỗ làm việc, trong đó có 130.000 chỗ làm việc mới. Dự báo nhu cầu nhân lực qua đào tạo chiếm 79,17%, trong đó nhu cầu nhân lực có trình độ Sơ cấp nghề - công nhân kỹ thuật lành nghề chiếm 22,77%, trung cấp chiếm tỉ lệ 19,93%, cao đẳng chiếm 15,80%, đại học trở lên chiếm 20,67%.
Dự báo từ nay đến năm 2020, mỗi năm TP.HCM cần khoảng 270.000 việc làm, trong đó lao động có trình độ đại học, cao đẳng chiếm 28%, trung cấp chiếm 35%, sơ cấp nghề 20%. Nhu cầu việc làm tập trung phát triển 4 ngành công nghiệp chủ lực là: Công nghệ thông tin điện tử, cơ khí hóa chất, chế biến thực phẩm và công nghệ dệt may. Việc làm sẽ tuyển dụng theo xu hướng nguồn nhân lực chất lượng cao, lao động phổ thông sẽ giảm dần.
Tuy nhiên, chất lượng nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế, lao động có tay nghề cao vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động và hội nhập, khoảng cách giữa giáo dục nghề nghiệp và nhu cầu của thị trường vẫn còn rất lớn, dẫn đến việc phát triển thị trường lao động vẫn chưa đồng bộ, còn thể hiện sự chênh lệch cung - cầu lao động về cả số lượng và chất lượng.
Thiếu kỹ năng, ngoại ngữ
Hiện nay tại thành phố có 535 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, mỗi năm đào tạo khoảng 300.000 lao động. Tuy nhiên, thị trường lao động TP HCM vẫn còn nhiều hạn chế như sự chênh lệch cung - cầu lao động về số lượng. Đặc biệt, chất lượng chưa phù hợp yêu cầu phát triển kinh tế và hội nhập. Nghịch lý ở đây, TP HCM đang rất thừa lao động nhưng lại thiếu nhân lực có trình độ cao cho những ngành nghề nằm trong định hướng phát triển. Cử nhân thất nghiệp, có nhu cầu tìm việc chiếm khoảng 65% số người đang tìm việc. Còn doanh nghiệp lại “đỏ mắt” tìm người làm được việc - người có kỹ năng, ngoại ngữ và tác phong công nghiệp.
Chẳng hạn, trong lĩnh vực du lịch, theo khảo sát tại các công ty du lịch và lữ hành trên địa bàn TP HCM có tới 30% - 45% hướng dẫn viên du lịch, điều hành tour và 70% - 85% nhân viên lễ tân nhà hàng không đạt chuẩn về ngoại ngữ. Nhất là những ngoại ngữ phổ biến không cao như Pháp, Nhật, Đức, số hướng dẫn viên thông thạo những ngoại ngữ này chỉ chiếm khoảng 5-12%. Tại nhiều khách sạn trên địa bàn TP.HCM, đặc biệt là các khách sạn cao cấp như Sheraton, Caravell, New World... đều gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân viên giỏi ngoại ngữ.
Vừa giành Huy chương Vàng nghề Bảo trì máy CNC (cơ khí điện tử) trong kỳ thi tay nghề ASEAN và có dịp được cọ sát với các học viên, sinh viên trường nghề ở các nước trong khu vực, em Cao Văn Minh, học viên trường Trung cấp Nghề kỹ thuật công nghệ Hùng Vương, nhìn nhận bản thân mình và đa số các thí sinh của Việt Nam vẫn thua điểm về ngoại ngữ so với thí sinh các nước bạn. Thực trạng “thua” về tiếng Anh đang xảy ra ở các học viên, sinh viên học nghề tiêu biểu, đạt trình độ khu vực như các thí sinh thi tay nghề ASEAN. Tình trạng này còn phổ biến hơn, với những người học nghề trên địa bàn TPHCM nói chung.
Vì vậy, việc tham gia đồng bộ của các ngành, doanh nghiệp, trường đào tạo và xã hội là điều cần thiết hiện nay để từng bước nâng cao nguồn nhân lực có chất lượng và hạn chế sự nghịch lý. Trước hết, thành phố cần tăng cường công tác quản lý nhà nước về thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực. Các cơ quan thẩm quyền thực hiện nhanh lộ trình sắp xếp hệ thống trường chuyên về từng cấp đào tạo đại học, cao đẳng và trung cấp. Bên cạnh đó, thành phố cần định hướng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao đối với hoạt động của các trường đào tạo, dạy nghề. Xác định và cân đối chỉ tiêu đào tạo tổng thể và chỉ tiêu đào tạo của từng trường đào tạo nghề, gắn kết với nhu cầu thực tế của xã hội theo ngành nghề và cấp trình độ đào tạo. Hạn chế việc đào tạo tự phát không đảm bảo chất lượng gây tình trạng thừa lao động và gia tăng thất nghiệp. Mặt khác, người tham gia vào thị trường lao động phải không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn và rèn luyện kỹ năng nghề, kỹ năng về ngoại ngữ và hòa nhập vào thị trường lao động năng động hiện nay cũng như trong những năm tới.