Thực hiện mua thuốc cho BHYT tập trung sẽ tiết kiệm được cho NSNN hàng nghìn tỷ đồng. Ảnh nguồn: suckhoedoisong.vn/

Hiện nay,Đấuthầumuathuốctậptrungsẽtiếtkiệmhàngnghìntỷđồsjk – kups nguy cơ vỡ Quỹ bảo hiểm y tế (BHYT) có nguyên nhân từ việc các loại thuốc ngoại được kê đơn gia tăng hơn thuốc nội cùng loại. Hay như việc nhiều đơn vị cùng tham gia mua sắm thuốc chữa bệnh dẫn đến khó kiểm soát cho các cơ quan quản lý...

Do đó, phương thức mua sắm thuốc tập trung cho BHYT, làm giảm giá thuốc đang được kỳ vọng mang lại sự chủ động cho Quỹ BHYT cũng như lợi ích cho người dân.

Người trả tiền không được giam gia kiểm soát giá

Cục Quản lý công sản (QLCS), Bộ Tài chính cho biết, hoạt động mua thuốc cho BHYT đang được thực hiện theo các quy định tại Thông tư số 09/2016/TT-BYT của Bộ Y tế ban hành Danh mục thuốc đấu thầu, Danh mục thuốc đấu thầu tập trung, Danh mục thuốc được áp dụng hình thức đàm phán giá.

Với thông tư này, có 5 loại hoạt chất được mua sắm tập trung cấp quốc gia do Bộ Y tế trực tiếp tổ chức đấu thầu; 106 loại hoạt chất được mua sắm tập trung cấp địa phương do sở y tế, chính quyền địa phương cấp tỉnh đấu thầu; 8 loại hoạt chất được mua theo phương thức đàm phán giá với các công ty dược và khoảng 800 loại hoạt chất còn lại do các cơ sở y tế tự mua.

Tuy nhiên cho đến nay, việc mua sắm tập trung đối với 5 hoạt chất do Bộ Y tế đấu thầu vẫn chưa được triển khai và trong thời gian này, nếu các cơ sở y tế có nhu cầu sử dụng thuốc có chứa các hoạt chất đó thì vẫn phải tự quyết mua.

Ông La Văn Thịnh, Cục phó Cục QLCS cho biết thêm, hoạt động mua sắm tập trung ở cấp tỉnh đã được triển khai nhưng lại chưa thực hiện được với toàn bộ 106 hoạt chất nêu trong quy định. Điều đó dẫn đến số lượng hoạt chất từ Danh mục mua sắm tập trung bị chuyển xuống Danh mục các cơ sở y tế tự mua khá lớn.

Do đó, khi nhiều chủ thể cùng tham gia mua sẽ khiến cho hoạt động mua sắm không được kiểm soát chặt chẽ dẫn đến thiếu tính minh bạch, công khai. Thậm chí xảy ra tình trạng, cùng một loại thuốc nhưng lại được mua với nhiều giá khác nhau. “Điều này không phản ánh đúng thực tế thị trường và hệ quả tất yếu là chi phí khám chữa bệnh tăng cao, phương hại đến tính bền vững của Quỹ BHYT"- ông Thịnh nói.

Nhưng có lẽ điểm bất cập rõ ràng nhất chính là việc BHXH Việt Nam là cơ quan thanh toán các khoản chi phí khám chữa bệnh, nhưng lại không được tham gia vào quá trình mua sắm thuốc cũng như vật tư y tế. Điều này mang sự thụ động đến cho Quỹ BHYT. Đồng thời, việc BHXH Việt Nam không được tham gia vào quá trình kiểm soát chi phí còn khiến cho cơ chế kiểm soát chéo của các cơ quan quản lý không được xác lập.

Một bất cập nữa cũng được các cơ quan quản lý nhận thấy là xu thế sử dụng thuốc ngoại trong cơ cấu thanh toán BHYT. Việc bác sỹ kê đơn thuốc ngoại có xu hướng tăng lên, trong khi thuốc nội có cùng hàm lượng lại không được kê đơn nhiều. Điều này đã dẫn đến việc thu hẹp doanh nghiệp sản xuất cung ứng thuốc nội và không thúc đẩy được sản xuất trong nước.

Việc lựa chọn thuốc cũng đang hướng tới các hãng cung cấp ít có sức cạnh tranh, thay vì phải chọn các loại thuốc có nhiều nhà cung cấp, giá cả hợp lý hơn. Điều này không những không thúc đẩy tính cạnh tranh giữa các nhà cung cấp mà còn không tuân thủ theo nguyên lý của phát triển thị trường.

Cơ chế mới sẽ tiết kiệm được hàng nghìn tỷ đồng

Cũng theo ông Thịnh, việc mua sắm thuốc tập trung dùng cho BHYT đã được thí điểm tại TP.Hồ Chí Minh từ năm 2014, cho kết quả rất đáng khích lệ. Giá thuốc tham gia thí điểm giảm 25- 30% so với cách mua sắm truyền thống. Do đó, thành phố đã tiết kiệm được khoảng 1.370 tỷ đồng trong năm 2015 từ tiền mua thuốc.

Từ kết quả thí điểm này, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Y tế và BHXH Việt Nam xây dựng Đề án Đấu thầu tập trung cấp quốc gia đối với thuốc dùng trong lĩnh vực BHYT để thực hiện trên phạm vi toàn quốc.

Chia sẻ về cơ chế mua sắm thuốc được nêu ra trong đề án, ông Thịnh cho biết: Nếu như theo phương pháp truyền thống, ngành Y tế sẽ là đơn vị mua thuốc chung, còn theo đề án này, BHXH Việt Nam sẽ đứng ra đấu thầu một số loại thuốc phổ biến thường dùng trong thanh toán BHYT.

Theo lộ trình, BHXH Việt Nam xây dựng và đề xuất Danh mục các loại thuốc đăng ký mua gửi sang Bộ Tài chính để thống nhất. Sau đó, căn cứ vào đề xuất này, Bộ Y tế sẽ ban hành Danh mục theo quy định của pháp luật đấu thầu. Danh mục đó sẽ chính là những loại thuốc mà BHXH Việt Nam thực hiện mua sắm trên toàn quốc để sử dụng trong thanh toán BHYT cho đối tượng tham gia bảo hiểm.

Theo kế hoạch phấn đấu, các cơ sở y tế trên cả nước sẽ bắt đầu nhận thuốc được mua của các nhà cung cấp trúng thầu theo phương án này và đưa vào sử dụng từ 1/1/2017.

Trong cơ cấu hóa đơn thanh toán chi phí khám chữa bệnh BHYT, tiền thuốc chiếm đến 60%. Do đó, việc kiểm soát tốt giá thuốc sẽ làm nâng cao hiệu quả của khoản chi phí lớn nhất trong cơ cấu thanh toán.

Đặc biệt, việc kiểm soát giá thuốc không chỉ tiết kiệm cho Quỹ BHYT một khoản chi lớn, giúp cơ quan quản lý chủ động hơn mà còn giảm áp lực cho ngân sách nhà nước và hỗ trợ mục tiêu mở rộng phạm vi bao phủ của BHYT của Chính phủ; thúc đẩy an sinh xã hội nhất là với người có mức thu nhập thấp.

“Thay vì ngân sách nhà nước phải bỏ tiền ra mua BHYT cho người nghèo thì việc áp dụng phương pháp này sẽ tiết kiệm được tiền và BHXH Việt Nam sẽ lấy số tiền đó cấp thêm BHYT cho các đối tượng đó” – ông Thịnh nói.

Nói một cách khác, việc mua sắm tập trung thuốc sử dụng trong thanh toán BHYT sẽ mang lại một tác động “kép”, vừa thay đổi quan hệ của thị trường thuốc, thay đổi phương thức quản lý của Nhà nước đối với lĩnh vực này, vừa góp phần đẩy nhanh lộ trình “BHYT toàn dân”./.

Vân Hà