【tỉ số trận bologna】Lựa chọn thị trường xuất khẩu lao động minh bạch, thu nhập tốt

Lựa chọn thị trường xuất khẩu lao động tốt để đảm bảo quyền lợi và thu nhập cho người lao động. Ảnh minh họa: MĐ.

Ông Doãn Mậu Diệp - Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) chia sẻ như vậy với báo chí,ựachọnthịtrườngxuấtkhẩulaođộngminhbạchthunhậptốtỉ số trận bologna bên lề Hội nghị tổng kết nhiệm vụ ngành LĐ-TB&XH năm 2018.

* PV:Xuất khẩu lao động được xem là một trong những điểm sáng có nhiều chuyển biến của ngành LĐ-TB&XH trong năm 2018. Cụ thể những chuyển biến đó là gì, thưa ông?

- Ông Doãn Mậu Diệp:Năm 2018 là năm có số lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nhiều nhất khi đưa được 142.000 lao động. Tuy nhiên, điểm sáng nhất trong xuất khẩu lao động năm qua là việc đưa lao động đi làm việc ở những thị trường tốt chiếm tỷ trọng lớn, với 95% lao động làm việc ở 3 thị trường tốt nhất là Nhật Bản, Đài Loan và Hàn Quốc.

Cùng với đó, các thị trường nhiều rủi ro cũng đã giảm tỷ lệ như Malaysia, các nước Trung Đông tỷ lệ lao động đưa đi hiện chiếm không đến 2% số lao động đi làm việc ở nước ngoài. Ngoài ra, một số thị trường mới cũng đã được mở ra như: Rumani, Bungary, CHLB Đức...

Trong năm vừa rồi, Bộ LĐ-TB&XH cũng tiếp rất nhiều đoàn của các nước đến với mong muốn ký kết hợp tác thỏa thuận xuất khẩu lao động. Với xu hướng già hóa dân số đang diễn ra, gần như các nước đều có sự thiếu hụt lao động. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này, thậm chí tiến trình già hóa của chúng ta đang diễn ra rất nhanh.

Cách đây 10 năm, lực lượng lao động của chúng ta mỗi năm tăng thêm từ 5 - 6 triệu người, nhưng hiện nay mỗi năm chỉ tăng thêm 800.000 người. Vì thế, chúng ta cũng phải nhìn nhận lại vị thế về xuất khẩu lao động so với trước đây.

Thực tế, tất cả các nước đều có nhu cầu tiếp nhận lao động, nhưng điều quan trọng hiện nay là lựa chọn được thị trường minh bạch, có thu nhập tốt, tôn trọng và bảo vệ quyền lợi cho người lao động. Đồng thời, phải hài hòa giữa số lao động đưa đi và lao động trong nước.

* PV:Thực tế, hiện vẫn còn tình trạng có doanh nghiệp xuất khẩu lao động chưa thực sự bảo đảm được quyền lợi cho lao động đưa đi, nhất là chi phí môi giới còn cao khiến gánh nặng đè lên vai người lao động. Theo ông, làm sao để giải quyết vấn đề này?

- Ông Doãn Mậu Diệp:Rất nhiều nước khi làm việc với Bộ LĐ-TB&XH đều mong muốn chi phí trước khi xuất cảnh là thấp nhất để người lao động không quá chịu áp lực về tài chính để họ yên tâm làm việc, không phải đi vào con đường bất hợp pháp. Tuy nhiên, làm việc này cần nỗ lực của cả hai phía.

Tôi lấy ví dụ như Nhật Bản mong muốn các công ty xấu phải bị loại trừ, ngược lại chúng tôi cũng đặt vấn đề với phía nước này là các tổ chức tiếp nhận xấu cũng vậy.

Theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, có thể trong quý I/2019, bộ sẽ tổ chức một hội nghị với tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu lao động và bàn về các giải pháp để chấn chỉnh hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Cũng phải nói thêm là hiện nay mỗi năm có khoảng 800.000 người bước vào độ tuổi lao động, nhưng riêng số lao động đi làm việc ở nước ngoài năm 2018 với 142.000 người là rất cao. Chúng tôi ước tính trong tổng số lao động tăng thêm mỗi năm, cố gắng cũng chỉ từ 20 – 25% là nên đi làm việc nước ngoài, còn lại chúng ta cần đóng góp vào sản xuất kinh doanh trong nước.

Như vậy một năm với số lượng đưa đi khoảng 150.000 lao động là mức tối đa và có thể chấp nhận được. Có lẽ, cũng nên hạn chế số lượng nhất định các doanh nghiệp tham gia xuất khẩu lao động.

Tôi cũng nghĩ rằng, đối với lĩnh vực xuất khẩu lao động, các điều kiện quy định phải ngặt nghèo hơn vì hầu hết các nước đều đặt vấn đề với Việt Nam là phải loại trừ các doanh nghiệp xấu, đảm bảo các công ty cạnh tranh lành mạnh để giảm tối đa những chi phí mà người lao động phải đóng góp.

Có lẽ đã đến lúc chúng ta phải xem lại chiến lược xuất khẩu lao động, có chọn lọc thị trường tốt và lao động có chất lượng. Số lượng đưa đi cũng nên giới hạn chứ không quá nhiều.

* PV:Vậy đối với những trường hợp xuất khẩu lao động chui, trá hình du học, du lịch nổi lên gần đây, ông có cảnh báo gì đến người lao động để có thể đảm bảo quyền lợi, thưa ông?

- Ông Doãn Mậu Diệp:Theo tôi, phần lớn người lao động đều muốn đi qua các công ty xuất khẩu lao động nhưng có thể do không đủ điều kiện và phải học ngoại ngữ, yêu cầu có tay nghề nhất định, do đó, họ lựa chọn qua con đường du học.

Về phía đối tác, hiện Nhật Bản đã rà soát vấn đề này. Một số công ty du học của Việt Nam cũng đã bị đình chỉ với tư cách đứng ra bảo lãnh xin visa cho người lao động đi. Việt Nam cũng đang rà soát lại các diện đi theo học bổng, du học sinh, nhằm không để lọt và làm biến tướng hình thức đi du học nhưng thực chất là đi xuất khẩu lao động.

Tuy nhiên, thực tế là những biến tướng trên xuất phát từ một phần họ muốn giảm chi phí. Chẳng hạn đi Đài Loan bình thường mất khoảng 4.000 USD nhưng nếu đi “chui” qua du lịch có thể chỉ mất tiền vé máy bay, chi phí visa... Ngược lại, họ sẽ không được đào tạo, không có ngôn ngữ và đầy rủi ro.

Do vậy, đối với người lao động khi muốn đi làm việc ở nước ngoài phải nhận thức được những rủi ro có thể xảy ra và lựa chọn cách đi tốt nhất để được bảo vệ, không vi phạm pháp luật, không bị trục xuất về nước.

* PV:Xin cảm ơn ông!

Mai Đan (ghi)

(责任编辑：World Cup)