Theo bức tranh toàn cảnh kết quả kinh doanh quý I/2018 của dòng cổ phiếu ngân hàng vừa được Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) công bố, tổng thu nhập hoạt động và lợi nhuận trước thuế của 14 ngân hàng niêm yết đạt lần lượt là 56.340 tỷ đồng và 20.126 tỷ đồng, tăng 35% và 52% so với cùng kỳ. Trong đó, VIB là ngân hàng có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất (230%), kế đến là Eximbank (229%) do cùng kỳ năm trước có kết quả khá thấp, HDBank (HDB) tăng trưởng 170%, ACB 151%, TPBank (TPB) tăng 139%...
Nguồn thu nhập chính trong cơ cấu thu nhập của các ngân hàng vẫn là thu nhập lãi. Tuy vậy, sự tăng trưởng và tỷ trọng đóng góp trong cơ cấu có sự phân hóa. Theo đó, thu nhập lãi giảm nhẹ ở nhóm ngân hàng có quy mô nhỏ như Kienlongbank (KLB), EIB, hay Lienvietpostbank (LPB), còn lại hầu hết ở các ngân hàng quy mô lớn đều tăng trưởng. Ở nhóm ngân hàng gốc quốc doanh gồm VietinBank (CTG), Vietcombank (VCB), BIDV (BID), mức tăng trưởng mạnh ghi nhận ở BID với mức tăng hơn 34%. Trong khi đó, ACB, MBB, STB (Sacombank) hay VCB có cơ cấu thu nhập ít phụ thuộc vào thu nhập lãi, với tỷ trọng dưới 80%. Điều này sẽ giúp thu nhập hoạt động của ngân hàng ít bị ảnh hưởng hơn so với các ngân hàng khác một khi hoạt động cho vay của nền kinh tế gặp khó khăn.
Hoạt động dịch vụ ghi nhận xu hướng khả quan, đặc biệt ở các ngân hàng Top đầu như ACB, BID, STB và VCB. Theo VDSC, kết quả này được đóng góp bởi hai yếu tố gồm mở rộng mảng dịch vụ và tăng phí dịch vụ. Bà Nguyễn Thị Phương Lam – Chuyên viên phân tích ngành Ngân hàng của VDSC cho hay, việc tăng phí dịch vụ gần đây ở một số ngân hàng là do các ngân hàng đã miễn phí ở giai đoạn trước. Bắt đầu từ năm 2013, các ngân hàng đã có thể tăng lên mức tối đa khoảng 3.000 đồng/giao dịch. Nhưng phí của một số ngân hàng hiện chỉ khoảng 30% mức trần, đến năm 2018 sẽ tăng lên 50%, do đó các ngân hàng vẫn còn dư địa khoảng 1.500 đồng/giao dịch có thể tăng trong các năm tiếp theo.
Báo cáo của VDSC cũng cho thấy, mức tăng trưởng của lợi nhuận trong nhóm ngân hàng cao hơn tăng trưởng nguồn thu hoạt động. Nguyên nhân là nhờ các ngân hàng cũng kiểm soát khá tốt chi phí, đặc biệt là chi phí hoạt động. Tỷ lệ chi phí trên thu nhập hoạt động (CIR) tại nhiều ngân hàng giảm mạnh như TPB, HDB, VIB.
Theo đánh giá của các chuyên gia VDSC, kết quả kinh doanh ấn tượng mà các ngân hàng đạt được trong thời gian gần đây, bên cạnh yếu tố gắn với chu kỳ của nền kinh tế còn có sự hỗ trợ đáng kể từ chính sách của NHNN. Từ khi Thông tư 36/2014/TT-NHNN có hiệu lực, NHNN nới lỏng tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn dẫn đến thu nhập lãi cũng như kết quả kinh doanh của ngân hàng bắt đầu khởi sắc. Sau đó, Thông tư 19/2017/TT-NHNN sửa đổi Thông tư 36 ra đời, điều chỉnh tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn về mức 45% trong năm 2018 và 40% từ năm 2019. Điều này đã làm dư nợ cho vay trung dài hạn giảm và các ngân hàng tập trung cho vay ngắn hạn nhiều hơn.
Bà Lam dự báo các ngân hàng hoàn toàn có thể vượt kế hoạch kinh doanh trong năm nay. Dự báo này được đưa ra trên cơ sở NIM (tỷ lệ thu nhập lãi cận biên) của các ngân hàng đều đã “nở ra” trong năm 2017 và sẽ tiếp diễn trong năm 2018. Hiện tại các ngân hàng đang cơ cấu lại danh mục cho vay hướng đến khách hàng cá nhân, DN vừa và nhỏ, siêu nhỏ, đây là nhóm khách hàng có lãi suất vay tốt hơn và điều này giúp cải thiện NIM của ngân hàng. Cùng với đó là những hậu thuẫn từ các chính sách và dư địa cho việc tăng phí dịch vụ từ đó tăng thu nhập từ nguồn này cũng sẽ tác động tích cực tới thu nhập của ngân hàng...
Ngoài ra, VDSC cũng lưu ý rằng việc áp dụng Basel II có thể khiến tăng trưởng ngành ngân hàng phân hóa thành các nhóm: Tăng trưởng cao và bền vững rơi vào nhóm ngân hàng thương mại cổ phần có thu nhập đóng góp chủ yếu từ thu nhập lãi và dịch vụ; tăng trưởng chậm hơn rơi vào nhóm ngân hàng quốc doanh do giới hạn về khả năng tăng vốn và khả năng duy trì đà tăng trưởng ổn định có thể xét đến ABC, VCB.