PV: Để đáp ứng yêu cầu quản lý dữ liệu hóa đơn điện tử (HĐĐT),ănchặnsửdụnghóađơnbấthợpphánhận định trận mu hôm nay Tổng cục Thuế đã triển khai một số chức năng phân tích dữ liệu và quản lý rủi ro, kết quả phân tích của các chức năng trên ra sao thưa bà?

Bà Nguyễn Thu Trà

Bà Nguyễn Thu Trà: Thực hiện chỉ đạo của Tổng cục Thuế về tăng cường quản lý HĐĐT để chống thất thu thuế, một số cục thuế đã chủ động thực hiện đối chiếu dữ liệu HĐĐT với số liệu trên tờ khai thuế giá trị gia tăng (GTGT). Thông qua đó, cơ quan thuế đã kịp thời xử lý, nhắc nhở doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật thuế.

Cùng với đó, Tổng cục Thuế cũng đã rà soát, đối chiếu trên toàn bộ dữ liệu HĐĐT cả nước, chuyển kết quả tới các cục thuế để phối hợp rà soát, xử lý. Đồng thời, Tổng cục Thuế đã nghiên cứu đưa công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để áp dụng vào phân tích HĐĐT như: nhận biết tên hàng hóa, dịch vụ, phân nhóm hàng hóa, dịch vụ phục vụ việc phát hiện hóa đơn có giá hàng hóa, dịch vụ cao bất thường; tìm chuỗi mua bán liên quan đến các trường hợp đề nghị hoàn thuế GTGT cao; chuỗi kinh doanh một số mặt hàng thuộc diện được hoàn thuế cần theo dõi như tinh bột sắn, hạt điều, cao su, dăm gỗ, hàng nông sản...

Qua phân tích chuỗi, ngành Thuế đã phát hiện 47 trường hợp nghi ngờ liên quan đến mặt hàng rủi ro cao, có hoạt động xuất khẩu và đề nghị hoàn thuế năm 2022. Kết quả rà soát đã được chuyển tới các cục thuế quản lý để kiểm tra, xử lý.

Nguồn: Tổng cục Thuế. Đồ họa: Văn Chung

PV: Được biết, Tổng cục Thuế vừa xin ý kiến Bộ Tài chính về việc xây dựng Trung tâm cơ sở dữ liệu về hóa đơn điện tử (HĐĐT), xin bà cho biết trung tâm này có ý nghĩa như thế nào trong công tác quản lý, sử dụng hóa đơn?

Bà Nguyễn Thu Trà: Thực hiện Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, từ ngày 1/7/2022, Tổng cục Thuế đã triển khai thành công hệ thống HĐĐT phục vụ các đối tượng nộp thuế trên phạm vi toàn quốc. Tính đến ngày 15/4/2023, số lượng HĐĐT cơ quan thuế đã tiếp nhận và xử lý hơn 3.581 tỷ hóa đơn, trong đó có hơn 1.039 tỷ hóa đơn có mã và hơn 2.542 tỷ hóa đơn không mã; đã có 12.864 doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh đăng ký sử dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế khởi tạo từ máy tính tiền.

Tuy nhiên, các hành vi cố tình gian lận, trốn thuế chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT ngày càng tinh vi. Nhiều tổ chức, cá nhân đã sử dụng hóa đơn bất hợp pháp để hợp thức hóa chi phí sản xuất, hàng hóa trôi nổi trên thị trường không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhằm kê khai khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Do đó, đòi hỏi việc kiểm soát, xử lý dữ liệu HĐĐT phải nhanh chóng và kịp thời hơn; công tác phân tích dữ liệu cũng cần phải thực hiện thường xuyên, liên tục trên toàn bộ dữ liệu để kịp thời phát hiện, dự báo những trường hợp nghi ngờ gian lận trong sử dụng HĐĐT.

Để đáp ứng yêu cầu xử lý lượng dữ liệu khổng lồ của HĐĐT, cần thiết phải có một hệ thống cơ sở dữ liệu độc lập, tránh ảnh hưởng đến công tác quản lý, phát hành HĐĐT. Do vậy, bên cạnh hệ thống ứng dụng quản lý HĐĐT với Trung tâm điều hành triển khai HĐĐT, cần thiết phải xây dựng Trung tâm cơ sở dữ liệu về HĐĐT phục vụ công tác phân tích, quản lý rủi ro sử dụng HĐĐT.

PV: Xin bà cho biết Trung tâm cơ sở dữ liệu của HĐĐT gồm những chức năng gì và lộ trình vận hành thời gian tới như thế nào?

Bà Nguyễn Thu Trà: Để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế nói chung, công tác quản lý HĐĐT nói riêng, Tổng cục Thuế từng bước tổ chức sử dụng hiệu quả hệ thống cơ sở dữ liệu HĐĐT, phối hợp chặt chẽ giữa Tổng cục Thuế và cơ quan thuế các địa phương trong từng khâu quản lý, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ và đánh giá hiệu quả áp dụng.

Dự kiến hệ thống ứng dụng của Trung tâm cơ sở dữ liệu HĐĐT sẽ được triển khai chính thức vào tháng 5/2023. Hệ thống được thiết kế các chức năng phân quyền cho cục thuế, chi cục thuế sử dụng. Khi triển khai, cơ quan thuế các cấp sẽ chủ động khai thác dữ liệu từ các chức năng đối chiếu, lựa chọn danh sách rủi ro cao để xác định những NNT cần áp dụng biện pháp nghiệp vụ thích hợp.

Bên cạnh đó, đội ngũ quản lý và phân tích dữ liệu HĐĐT của Trung tâm cở dữ liệu HĐĐT vẫn thường xuyên có các rà soát tổng thể trên dữ liệu HĐĐT cả nước nhằm xác định những sai lệch, các nghi ngờ gian lận và chuyển các cơ quan thuế quản lý rà soát, xử lý. Đồng thời tập hợp kết quả xử lý của cơ quan thuế quản lý để đánh giá hiệu quả thực hiện; phát hiện những tồn tại trong việc quản lý và sử dụng hóa đơn của NNT để đề xuất nội dung tuyên truyền, hỗ trợ nhằm nâng cao tính tuân thủ của NNT.

PV: Xin cảm ơn bà!