Dầu khí là một trong những ngành hợp tác truyền thống của Việt Nam tại khu vực Trung Đông- châu Phi. Ảnh T.L minh họa

Hợp tác chưa tương xứng

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho biết,ểnvọnghợptáckinhtếvớiTrungĐôsố liệu thống kê về sydney fc gặp melbourne city trong 10 năm qua, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và khu vực Trung Đông - châu Phi đã tăng gấp 8 lần, từ 2 tỷ USD năm 2005 lên 15,7 tỷ USD năm 2014. Trao đổi thương mại hai chiều trong 9 tháng đầu năm 2015 ước đạt khoảng 9,2 tỷ USD; trong đó Việt Nam xuất khẩu ước đạt 6,87 tỷ USD và nhập khẩu đạt 2,32 tỷ USD.

Nhiều DN từ khu vực đã tham gia vào các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực dầu khí, cảng biển, công nghiệp và các lĩnh vực quan trọng khác của Việt Nam như: Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn, Cảng container Hiệp Phước, nhà máy thép tiền chế Zamil Steel…

Đồng thời, nhiều nhà đầu tư Việt Nam thành công đã thúc đẩy các DN Việt tăng cường đầu tư tại khu vực như: dự án liên doanh thăm dò khai thác dầu khí của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam tại Algieria, các dự án viễn thông của Viettel tại Mozambique, Cameroon, Tanzania.

Bên cạnh đó, hợp tác xuất khẩu lao động với các nước Trung Đông, hợp tác chuyên gia y tế, nông nghiệp, giáo dục với các nước châu Phi cũng là những mảng sáng trong quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam và các nước Trung Đông - châu Phi.

Về đầu tư, theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài của Việt Nam (Bộ Kế hoạch đầu tư), tính đến hết tháng 8/2015, đã có 10 nước Trung Đông - châu Phi có dự án đầu tư trực tiếp (FDI) đăng ký tại Việt Nam với tổng số 58 dự án và vốn đăng ký gần 950 triệu USD. Tuy nhiên, con số này chỉ chiếm chưa đầy 1% trong tổng dự án FDI tại Việt Nam, với số vốn chiếm 0,21% tổng số vốn FDI.

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho rằng, những kết quả này còn khá khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng hợp tác giữa Việt Nam và khu vực.

Theo ông Trần Quang Huy, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Phi, Tây Á, Nam Á (Bộ Công thương), nhiều nước Trung Đông có các quỹ đầu tư tài chính rất lớn nhưng chưa thực sự quan tâm tới tiềm năng của thị trường Việt Nam với dân số trên 90 triệu dân, có vị trí cửa ngõ đi vào khu vực Đông Nam Á và Châu Á.

Các DN Việt Nam cũng chưa tích cực khai thác tiềm năng hợp tác với các đối tác tại khu vực Trung Đông - châu Phi.

Nhiều cơ hội cho doanh nghiệp các bên

Theo Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh, với những lợi thế của quốc gia nằm trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương phát triển hết sức năng động; là thành viên tích cực và có trách nhiệm của ASEAN, cùng với một nền chính trị ổn định và kinh tế duy trì mức độ tăng trưởng tương đối cao và dân số 90 triệu người, Việt Nam không chỉ là một thị trường tiềm năng đối với các quốc gia trong khu vực Trung Đông- châu Phi mà còn sẵn sàng đóng vai trò là cửa ngõ để hàng hóa, dịch vụ của các quốc gia khu vực này tiếp cận thị trường khu vực, đặc biệt là các quốc gia ASEAN.

Với việc Việt Nam hoàn tất ký một loạt các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới trong thời gian gần đây, đặc biệt là 2 hiệp định đã ký kết trong năm 2015 gồm FTA với Hàn Quốc, FTA với Liên minh kinh tế Á- Âu và hoàn tất Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và FTA với EU trong năm nay, các DN của các nước khu vực sẽ có thêm cơ hội lớn trong tiếp cận thị trường của nhiều nền kinh tế trên thế giới khi đầu tư tại Việt Nam.

Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh cho biết, Chính phủ Việt Nam cam kết luôn tạo điều kiện thuận lợi cho các DN nước ngoài nói chung và các nước khu vực Trung Đông- châu Phi nói riêng trong việc đầu tư, kinh doanh lâu dài tại Việt Nam. Đồng thời, Chính phủ Việt Nam mong muốn các nước Trung Đông- châu Phi tạo điều kiện thuận lợi cho các DN Việt Nam tăng cường hợp tác, đầu tư tại khu vực có vị trí chiến lược quan trọng, nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, với dân số gần 1,5 tỷ người.

Phát biểu tại hội thảo, ông Mukhisa Kituyi, Tổng Thư ký Chương trình Liên Hiệp quốc về thương mại và phát triển nhận định: “Tầng lớp trung lưu tại khu vực Trung Đông- châu Phi hiện chiếm một tỷ lệ tương đối lớn, lớn hơn cả tầng lớp trung lưu tại Trung Quốc. Đây là thị trường đầy tiềm năng đối với các DN Việt Nam”.

Theo ông Trần Quang Huy, Việt Nam đã xuất khẩu hàng hóa sang châu Phi nhưng vẫn chưa có chỗ đứng vững chắc và phải đối mặt với thách thức cạnh tranh so với Trung Quốc, Thái Lan. Vì vậy, các DN Việt cần phải có những chuẩn bị để có chiến lược cạnh tranh dài hạn để giữ được chỗ đứng vững chắc tại thị trường này.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện cho các hoạt động trao đổi thương mại và hợp tác đầu tư của các DN; tích cực thúc đẩy hợp tác song phương thông qua kênh Ủy ban hỗn hợp giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Trung Đông- châu Phi, phát triển công tác thông tin tuyên truyển nhằm tạo ra nguồn thông tin phong phú, đáng tin cậy về thị trường, từ đó nâng cao nhận thức cho các DN về tiềm năng to lớn của thị trường của nhau…

“Chúng ta đã có tiềm năng hợp tác to lớn. Điều chúng ta cần bây giờ là sự nỗ lực quyết tâm hơn nữa từ cả Chính phủ, các bộ ngành và DN hai bên để tiếp tục thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và các nước khu vực Trung Đông- châu Phi lên tầm cao mới theo hướng thực chất và hiệu quả hơn, vì lợi ích hai bên”, Phó Thủ tướng Vũ Văn Ninh nhấn mạnh./.

Mai Lâm