Những kết quả mà HNX đạt được đã góp phần tích cực vào sự phát triển của TTCK Việt Nam.

Trong chặng đường đó,ởGiaodịchChứngkhoánHàNộiHNXDựngxâygiátrịcốtlõiđểđịnhhìnhtínhchuyênnghiệtỉ lệ bong đá nhiều giá trị cốt lõi đã được dựng xây và khẳng định hiệu quả trên nhiều mảng thị trường – đây chính là hành trang và cũng là mục tiêu để “người HNX” bước tiếp trong chặng đường mới.

Vững vàng dù “1 tay vận hành 4 thị trường”

Không giống như nhiều Sở GDCK trên thế giới, nhiều người đã ví von rằng, HNX là “Sở đa ngành”. Dù mới 15 năm tuổi, nhưng đến thời điểm này, HNX đã tổ chức và vận hành thành công 4 mảng thị trường, bao gồm: thị trường cổ phiếu niêm yết, thị trường đăng ký giao dịch cổ phiếu của doanh nghiệp (DN) đại chúng chưa niêm yết (UPCoM), thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) và thị trường chứng khoán phái sinh. Điểm ấn tượng hơn là ở HNX, dù vận hành “đa thị trường” nhưng mỗi thị trường đều mang lại những dấu ấn riêng đậm nét.

Theo ông Nguyễn Như Quỳnh – Phó Tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành HNX, tính tới nay, mỗi thị trường mà HNX tổ chức và vận hành đều hoàn thành sứ mệnh đề ra, góp phần quan trọng vào thành công chung của TTCK Việt Nam.

Theo đó, thị trường cổ phiếu niêm yết của HNX đã có sự tăng trưởng về quy mô, chất lượng và thông tin về DN ngày càng minh bạch hơn. Thị trường UPCoM đã cho thấy sự phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn tại các DN nhà nước (DNNN). Thị trường TPCP ngày càng khẳng định được vai trò và vị thế cho thấy sự phát triển mạnh mẽ cả về quy mô lẫn chiều sâu, góp phần đắc lực vào công tác huy động vốn phục vụ đầu tư phát triển của Nhà nước, cũng như hỗ trợ đắc lực công tác tái cơ cấu nợ công theo hướng bền vững. Riêng với thị trường phái sinh, mặc dù mới ra đời nhưng có sự phát triển vượt bậc, nhận được sự quan tâm lớn của nhà đầu tư (NĐT). TTCK phái sinh đã góp phần hoàn thiện cấu trúc TTCK Việt Nam, và sau gần 3 năm hoạt động đã thể hiện tốt vai trò là công cụ phòng ngừa rủi ro đối với danh mục chứng khoán cơ sở và là giải pháp hữu hiệu để giữ chân NĐT, tránh tình trạng họ tháo chạy khỏi TTCK khi thị trường cơ sở sụt giảm.

Ngoài ra, hoạt động đấu giá cổ phần hóa các DNNN là hoạt động đầu tiên của HASTC. Trong 15 năm qua, đã có hơn 500 phiên đấu giá được tổ chức tại HNX với hơn 3,7 tỷ cổ phần trúng giá, chiếm 57,8% tổng số cổ phần chào bán, tổng số tiền thu được đạt 61,8 nghìn tỷ đồng. Trong số này, có gần 200 phiên đấu giá chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) với tổng giá trị cổ phần bán được đạt hơn 21,7 nghìn tỷ đồng và hơn 150 phiên đấu giá thoái vốn với tổng giá trị cổ phần bán được đạt hơn 22 nghìn tỷ đồng. Thành công của hoạt động đấu giá tại HNX đã góp phần quan trọng thúc đẩy tiến trình cổ phần hóa, tái cơ cấu các DNNN, là chìa khoá giúp gia tăng hàng hóa cho 2 sở GDCK và thị trường UPCoM.

Để có được những thành công đó, các thế hệ lãnh đạo của HNX luôn chú trọng việc phát triển bền vững của Sở, thông qua đầu tư cho con người, tăng cường đầu tư cho công nghệ thông tin, mở rộng hợp tác quốc tế; đồng thời, luôn nỗ lực tối đa để đồng hành cùng DN trong quản trị công ty (QTCT) và công bố thông tin, minh bạch.

Từ năm 2012, Sở GDCK Hà Nội đã triển khai hệ thống quản lý thông tin công ty (CIMS) giúp DN niêm yết tự công bố thông tin qua hệ thống, rút ngắn thời gian, giảm thiểu sai sót, tăng cường giao tiếp hai chiều giữa Sở và các DN, đảm bảo thông tin nhanh nhất, chính xác nhất đến NĐT và thị trường. Đến nay, 97% DN niêm yết đã sử dụng CIMS để công bố thông tin trực tiếp đến website HNX.

Một trong những nỗ lực không ngừng của HNX đó là việc thúc đẩy hoạt động QTCT của DN niêm yết và nâng cao ý thức minh bạch hóa thông tin của DN, hướng tới mục tiêu nâng cao khả năng thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Định kỳ hàng năm, HNX đã tổ chức các hội thảo về QTCT, tổ chức đoàn DN niêm yết đi học tập kinh nghiệm về QTCT tại nước ngoài, phát hành sổ tay hướng dẫn công bố thông tin cho các DN niêm yết.

Đặc biệt, từ năm 2013 chương trình Chấm điểm công bố thông tin và minh bạch dành cho các DN niêm yết HNX đã được HNX khởi xướng và tổ chức hàng năm nhằm giúp các DN nâng cao nhận thức và hiểu biết về các thông lệ quản trị công ty tốt, góp phần nâng cao chất lượng QTCT, từ đó từng bước nâng cao chất lượng thị trường. Nhờ đó, hoạt động công bố thông tin của DN đã có những chuyển biến tích cực. DN từ chỗ công bố thông tin theo nghĩa vụ nay đã có những DN tự nguyện công bố thông tin minh bạch, công bố thông tin nhiều hơn theo nghĩa vụ yêu cầu. Để tiếp tục nhân rộng ý nghĩa của vấn đề QTCT, từ năm 2018, HNX đã áp dụng chương trình này với các DN đại chúng quy mô lớn trên UPCoM. Đến nay, qua các lần tổ chức, chương trình ngày càng chuyên nghiệp và được các DN hưởng ứng, đánh giá cao.

Cùng với đó, HNX cũng tích cực nghiên cứu để làm chủ hệ thống công nghệ. Sau nhiều lần phát triển hệ thống, hệ thống giao dịch core i5, một sản phẩm do HNX tự xây dựng, có công nghệ xử lý khớp lệnh trên memory, đã tăng năng lực xử lý của hệ thống lên gấp 60 lần, đạt 20 - 30 triệu lệnh trong một phiên giao dịch, tốc độ xử lý lệnh có thể đạt ngưỡng 15.000 – 20.000 lệnh/giây, đảm bảo tuyệt đối chính xác và công khai minh bạch cho các NĐT. Cùng với hệ thống hiện đại của thị trường phái sinh sau này, hạ tầng công nghệ phục vụ thị trường TPCP cũng liên tục được HNX nâng cấp, hoàn thiện. Hệ thống đấu thầu điện tử trực tuyến (E.ABS), hệ thống giao dịch từ xa, hệ thống giao dịch trực tuyến TPCP (E-BTS) trên nền internet đã đáp ứng nhu cầu tiếp cận thông tin, giúp các thành viên thị trường và NĐT ra quyết định đầu tư hiệu quả hơn, tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian giao dịch.

Xây dựng và hoàn thiện các giá trị cốt lõi

15 năm chưa phải là chặng đường quá dài, nhưng cũng đủ để đánh giá, chiêm nghiệm và xây dựng những bước chuyển căn cơ đối với một tổ chức. Trong bối cảnh sự phát triển và các thay đổi về pháp lý của TTCK Việt Nam, HNX cũng đã sẵn sàng “hoạch định chiến lược” cho một giai đoạn phát triển mới.

Theo ông Nguyễn Như Quỳnh, mỗi thị trường có đặc thù riêng, nên câu chuyện phát triển trong từng giai đoạn đều cần có những giải pháp phù hợp, linh hoạt. Tuy nhiên, cái gốc để xây một thị trường bền vững là cần sự hợp sức của nhiều chủ thể để hội tụ được 3 giá trị cốt lõi, đó là: Chất lượng sản phẩm; chất lượng NĐT; và sự minh bạch, chuyên nghiệp trong quản lý, vận hành thị trường.

Nhìn lại những năm qua, sở dĩ thị trường TPCP có sự phát triển mạnh mẽ như vậy là bởi có sự hội tụ được cả 3 giá trị cốt lõi ấy. Đơn cử, về phía NĐT, bên cạnh khối ngân hàng, thị trường trái phiếu có sự tham gia của nhiều NĐT mới như các loại hình quỹ đầu tư, NĐT nước ngoài, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam và các DN bảo hiểm... Tỷ lệ nắm giữ TPCP của các NĐT dài hạn đạt 55%, tăng 35% so với cuối năm 2009. Đây là điểm mà các thị trường khác cần phấn đấu nhiều để đạt được sự cân bằng hơn trong cơ cấu NĐT tham gia thị trường.

“Về phần mình, chúng tôi sẽ tiếp tục các nỗ lực phát triển thị trường phái sinh, thị trường niêm yết và UPCoM hướng đến 3 giá trị nền tảng, định hình sự chuyên nghiệp. Tôi tin rằng, khi hội tụ được 3 giá trị này, các thị trường sẽ vận hành hiệu quả hơn, mang lại lợi ích cho các chủ thể tham gia và nền kinh tế” – ông Quỳnh tâm huyết chia sẻ.

Bên cạnh việc tiếp tục vận hành hiệu quả hơn nữa thị trường TPCP, và tiếp tục hoàn thiện tổ chức thị trường, hướng tới một hệ thống hạ tầng công nghệ hiện đại, HNX sẽ tiếp tục phát triển thị trường cổ phiếu nhằm đưa thị trường này trở thành kênh dẫn vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, hỗ trợ tích cực quá trình cơ cấu lại DNNN, chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân. HNX hướng đến mục tiêu quy mô thị trường cổ phiếu của HNX đạt mức 30% GDP năm 2020, số lượng công ty niêm yết và đăng ký giao dịch đến năm 2020 tăng 20% so với năm 2018.

HNX sẽ tiếp tục nghiên cứu các giải pháp thúc đẩy tính hiệu quả của thị trường, đề xuất các giải pháp để tăng thanh khoản, tạo ra sự minh bạch và điều kiện tốt nhất cho các NĐT khi tham gia thị trường. Các thị trường này sẽ đồng thời được chú trọng việc tăng cường vai trò dẫn dắt của NĐT tổ chức để nâng cao sự chuyên nghiệp trong các hoạt động đầu tư.

Với thị trường phái sinh, Sở dự kiến sẽ tiếp tục nghiên cứu đa dạng hóa sản phẩm, đề xuất bổ sung hợp đồng tương lai TPCP kỳ hạn 10 năm, tiếp tục nghiên cứu hợp đồng quyền chọn trên chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai trên cổ phiếu đơn lẻ (SSF), và hợp đồng quyền chọn trên cổ phiếu đơn lẻ (SSO).

Đặc biệt, “giải pháp mà chúng tôi đã và sẽ kiên trì thực hiện là nâng cao chất lượng QTCT trong các công ty niêm yết, công ty đại chúng để cải thiện hiệu quả DN từ gốc quản trị. Chúng tôi mong rằng, những nỗ lực của HNX sẽ góp phần giúp các DN Việt Nam sớm được nâng hạng trong TOP các quốc gia có chất lượng quản trị tốt trong đánh giá thẻ điểm QTCT của Asean CG Scorecard hàng năm” – ông Nguyễn Như Quỳnh chia sẻ.

Cùng với đó, “chúng tôi cũng đang ấp ủ ý tưởng thiết lập thị trường vốn cổ phần dành cho các DN khởi nghiệp, start-ups, các DN vừa và nhỏ, sẵn sàng triển khai khi các điều kiện cho ra đời thị trường này chín muồi” – lãnh đạo HNX nói thêm./.

-----------------------------------------------------------------------------------------------

* Ông Trần Văn Dũng - Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước:

HNX khẳng định được vai trò quan trọng trên TTCK Việt Nam

Nhân dịp kỷ niệm 15 năm hình thành và phát triển của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), tiền thân là Trung tâm GDCK Hà Nội, thay mặt lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tôi đánh giá cao và biểu dương những thành tích mà HNX đã đạt được trong 15 năm qua.

HNX đã không ngừng nỗ lực, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tổ chức và vận hành thành công đồng thời 4 thị trường, gồm: thị trường cổ phiếu niêm yết, thị trường giao dịch dành cho cổ phiếu của công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM), thị trường TPCP và thị trường chứng khoán phái sinh. Thành công mà HNX đạt được đã góp phần quan trọng giúp Nhà nước và DN huy động vốn cho đầu tư phát triển, tái cơ cấu nợ công, hoàn thiện cơ cấu thị trường vốn, thị trường tài chính của nước ta. HNX đã khẳng định được vai trò quan trọng của mình trên TTCK và nền kinh tế Việt Nam. Đó là những thành tích đáng tự hào và đáng khích lệ của tập thể lãnh đạo và viên chức, người lao động của HNX. Tôi tin tưởng rằng, HNX sẽ tiếp tục phát huy những thành tích đã đạt được, xây dựng một tập thể đoàn kết, góp phần cùng với toàn ngành Chứng khoán thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước, Bộ Tài chính giao, phấn đấu không ngừng để khẳng định vị thế của mình trên trường thế giới, góp phần nhiều hơn nữa vào sự phát triển ổn định, bền vững của TTCK Việt Nam.

* Ông Đỗ Ngọc Quỳnh – Tổng Thư ký, Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA):

Thành công của thị trường TPCP có vai trò của HNX

Thị trường trái phiếu Việt Nam đã có những bước phát triển ấn tượng về quy mô và độ sâu, khẳng định vai trò là kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả cho ngân sách nhà nước. Quy mô thị trường TPCP Việt Nam trên GDP đạt 26,03% GDP năm 2019, trong đó riêng danh mục trái phiếu Kho bạc Nhà nước đã tăng khoảng trên 7 lần so với năm 2009. Lãi suất, kỳ hạn và cơ sở NĐT đã thay đổi theo hướng rất tích cực, góp phần quan trọng vào huy động vốn cho đầu tư phát triển và tái cơ cấu nợ công.

Trên thị trường thứ cấp, giá trị giao dịch bình quân phiên đã tăng gấp 24 lần trong vòng 10 năm, từ 175 tỷ đồng/phiên năm 2009 tăng lên gần 9 nghìn tỷ đồng/phiên năm 2019.

Trong thành công chung đó, HNX với chức năng là đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức, vận hành thị trường trái phiếu đã phối hợp cùng các cơ quan quản lý cùng các thành viên thị trường góp phần vào kết quả đạt được của thị trường TPCP 10 năm qua. Cùng với hệ thống giao dịch hiện đại, HNX cũng đã nghiên cứu và triển khai giới thiệu các sản phẩm mới trên thị trường TPCP như hợp đồng tương lai, mua bán lại, cho vay trái phiếu. Chúng tôi cũng đánh giá cao vai trò của HNX trong việc tích cực tham gia đối thoại với thành viên thị trường để chủ động có các giải pháp phù hợp, từ đó góp phần giúp thị trường phát triển tốt hơn.

* Ông Nguyễn Văn Thời – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG (TNG):

Chất lượng QTCT tiến bộ vượt bậc từ khi lên sàn HNX

TNG niêm yết tại HNX năm 2007 với mức vốn điều lệ 54 tỷ đồng, sau 13 năm niêm yết vốn điều lệ của công ty tăng lên là 652 tỷ đồng, tăng 12 lần so với lần so với thời điểm niêm yết. Cùng với đó, giá trị vốn hóa của TNG theo giá thị trường ngày 4/3/2020 là hơn 900 tỷ đồng, bằng 1,4 lần vốn điều lệ. Cùng với đó, hiệu quả sản xuất của TNG cũng tăng trưởng tích cực, khi lợi nhuận sau thuế năm 2019 tăng gấp 13,5 lần năm 2007.

Trong 13 năm niêm yết tại HNX, TNG đã huy động thành công hàng trăm tỷ đồng thông qua TTCK. Tính công khai minh bạch của DN trên sàn cũng là một nguyên nhân chính giúp chúng tôi huy động vốn tốt hơn.

Trong những năm qua, khi DN khó tiếp cận hơn với tín dụng ngân hàng, thì việc huy động vốn qua TTCK càng có ý nghĩa đặc biệt hơn. Với TNG, tôi nghĩ rằng có vai trò của HNX trong đó.

Chúng tôi cũng đánh giá cao vai trò của HNX trong việc hỗ trợ DN nâng cao chất lượng QTCT. Hằng năm, HNX đều có các hoạt động thiết thực, điển hình nhất là Chương trình “Đánh giá công bố thông tin và minh bạch”,… giúp các DN trang bị thêm kinh nghiệm, kiến thức, kỹ năng về QTCT, góp phần gián tiếp giúp DN tăng hiệu quả quản trị và sản xuất kinh doanh. Riêng với TNG chúng tôi, hoạt động công bố thông tin đã có những chuyển biến tích cực, từ chỗ công bố thông tin theo nghĩa vụ nay đã chuyển sang tự nguyện và công bố thông tin nhiều hơn theo nghĩa vụ yêu cầu.

* Ông Nguyễn Việt Cường – Phó Tổng giám đốc, Công ty Chứng khoán Tân Việt (TVSI):

Chúng tôi tin rằng, UPCoM còn lớn mạnh hơn nữa

Kể từ ngày thành lập đến nay, UPCoM đã đánh dấu bước chuyển lớn trong việc thu hẹp thị trường giao dịch tự do, mở rộng thị trường giao dịch có tổ chức, có quản lý của Nhà nước. Quyết định số 51/2014/QĐ-TTg quy định các DN cổ phần hóa phải đăng ký giao dịch trên TTCK, tiếp đến là Nghị định 60/2015/NĐ-CP yêu cầu các DN đã là công ty đại chúng buộc phải đăng ký giao dịch trên UPCoM đã đánh dấu bước quan trọng cho sự bùng nổ của UPCoM kể từ đó. Chỉ trong 4 năm số DN đăng ký giao dịch tăng gấp 5 lần, quy mô thị trường cũng tăng từ 24.000 tỷ đồng lên tới 330.000 tỷ đồng.

Tôi cho rằng, với việc tiếp tục cổ phần hóa và niêm yết thì quy mô và vai trò của UPCoM sẽ còn lớn hơn nhiều trong tương lai. Thị trường UPCoM sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm của không những các NĐT trong nước mà còn có các NĐT nước ngoài như Singapore, Thái Lan. Vừa qua, TVSI chúng tôi cũng đã đón đoàn đại biểu cấp cao của Yangon Stock Exchange đến tìm hiểu học tập mô hình thị trường UPCoM của Việt Nam.

Chúng tôi cho rằng, bên cạnh thị trường TPCP, thị trường phái sinh, thì thị trường UPCoM cũng là một thành công của HNX. Gần đây nhất, chúng tôi cũng đánh giá cao việc tổ chức trang thông tin cho thị trường trái phiếu DN, giúp minh bạch hóa thông tin, giảm rủi ro của sản phẩm mới này đối với các NĐT.

Trong thời gian tới, chúng tôi mong rằng, HNX sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp trong phạm vi của mình để thúc đẩy thanh khoản cho thị trường như: cấp margin cho UPCoM, cung cấp thêm chỉ số mới, lệnh mới, cải tiến công nghệ, hệ thống giao dịch, … Chúng tôi tin rằng, UPCoM sẽ còn nhiều chuyển biến lớn trong giai đoạn sắp tới.

Duy Thái