【celta đấu với alavés】WHO hiến kế chống buôn lậu thuốc lá

Ảnh T.L minh họa

Thuốc lá nhập lậu tăng do đâu?ếnkếchốngbuônlậuthuốclácelta đấu với alavés

TS Kidong Park, Trưởng đại diện Văn phòng WHO tại Việt Nam cho biết, một trong những nguyên nhân “khuyến khích” tình trạng buôn lậu thuốc lá diễn biến phức tạp như thời gian qua chính là do “gu” hút thuốc.

Cụ thể, kết quả điều tra tiêu dùng thuốc lá tại 12 tỉnh ở Việt Nam, tiến hành bởi Trường Đại học Thương mại cho thấy, trên 70% người sử dụng thuốc lá lậu là do hương vị, tò mò, bạn bè mời. Bên cạnh đó, theo số liệu báo cáo của Hiệp hội Thuốc lá, 80-90% số lượng thuốc lá lậu là thuộc vào hai nhãn Jet và Hero. Hai nhãn thuốc này có hàm lượng tar và nicotine rất cao, phù hợp với những người nghiện nặng thuốc lá. Ngoài ra, “gu” hút thuốc thể hiện qua yếu tố vùng miền. Số liệu điều tra hút thuốc ở người trưởng thành GATS 2015 cho thấy, 91,8% các nhãn thuốc Jet và Hero được tiêu thụ tại 2 vùng là Đông Nam bộ và Tây Nam Bộ.

Đặc biệt là có tới 75% lượng tiêu thụ của 2 nhãn này là trong phạm vi 10 tỉnh gồm: Bình Thuận, Tây Ninh, TP. Hồ Chí Minh, Long An, Vĩnh Long, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang và Cần Thơ. Đặc biệt, “gu” hút thuốc thể hiện qua việc người hút thuốc sẵn sàng trả giá cao hơn cho sản phẩm thuốc lậu thay vì sử dụng thuốc lá hợp pháp giá thấp hơn. Theo đó, mức giá trung bình của Hero và Jet cao hơn mức giá trung bình của các nhãn hiệu thuốc lá hợp pháp khoảng 30-60%.

TS Kidong Park cho biết thêm, phân tích số liệu từ 76 quốc gia cho thấy, tại các quốc gia có mức giá thuốc lá thấp, tình trạng buôn lậu xảy ra nhiều hơn so với những quốc gia có mức giá và thuế thuốc lá cao. Điều này cho thấy, việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt không có tác dụng chống buôn lậu thuốc lá. Thậm chí, còn có nguy cơ kích thích buôn lậu khi giá thuốc trong nước tăng cao, sức cạnh tranh kém hơn thuốc nhập lậu.

Đi tìm giải pháp

Cũng theo TS Kidong Park, để hạn chế tình trạng thuốc lá nhập lậu, cần thực hiện các giải pháp. Thứ nhất, Việt Nam nên xem xét phê chuẩn Nghị định thư nhằm loại bỏ buôn bán bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá. Đây là một nghị định thư nằm trong khuôn khổ Công ước khung của WHO về kiểm soát thuốc lá mà Việt Nam đã phê chuẩn từ năm 2004. Đến nay, 53 quốc gia đã ký kết nghị định thư này và 33 quốc gia đã phê chuẩn. Nghị định thư này được ước tính sẽ có hiệu lực vào năm 2018 sau khi nó được phê chuẩn bởi 40 quốc gia.

Nghị định thư nhằm xóa bỏ mọi hình thức buôn lậu bất hợp pháp các sản phẩm thuốc lá. Nó cung cấp các công cụ để ngăn chặn thương mại bất hợp pháp bằng cách đảm bảo giám sát chặt chẽ chuỗi cung ứng, bao gồm việc thiết lập một hệ thống giám sát quốc tế và một nhóm các biện pháp để thúc đẩy hợp tác quốc tế chống buôn lậu thuốc lá.

Thứ hai, Việt Nam cần củng cố việc kiểm soát buôn lậu tại cửa khẩu và tại các điểm bán lẻ thuốc lá. Đặc biệt, để kiểm soát có hiệu quả việc buôn lậu thuốc lá ở Việt Nam, các cơ quan chức năng nên tập trung vào 10 tỉnh có buôn lậu thuốc lá cao như đã nêu trên.

Thứ ba, Việt Nam nên hợp tác với các nước láng giềng, những quốc gia đang được sử dụng làm nơi trung chuyển để đưa thuốc lá bất hợp pháp vào Việt Nam. Bước đầu cần trao đổi thông tin về nhập khẩu thuốc lá, về thương mại và về thuế thuốc lá, đồng thời cần hợp tác trong việc kiểm soát buôn lậu thuốc lá tại các cửa khẩu biên giới./.

PV