BP - Sách tham khảo môn Văn có nhiều tên gọi khác nhau như “Những bài văn đạt điểm cao”; “Văn mẫu cho học sinh lớp...”; “Tuyển chọn những bài văn hay lớp...”... Chỉ cần dạo qua nhà sách một vòng,ửdụngsaacutechthamkhảođmexico vs honduras chúng ta thấy rất nhiều loại sách văn mẫu từ lớp 1 đến 12, sách luyện thi môn Văn tốt nghiệp, thi đại học. Không thể phủ nhận vai trò nâng cao kiến thức giúp học sinh học tốt hơn nhưng thực tế, lựa chọn sách và cách học từ những cuốn sách tham khảo cũng gây không ít băn khoăn. Bởi sự phong phú của sách khiến phụ huynh, học sinh khó lựa chọn và không biết ở cấp học nào nên bắt đầu sử dụng và sử dụng loại sách này thế nào cho phù hợp?

Chúng ta từng tranh luận khi học sinh lớp 4 tả về bà ngoại “mặc váy, tô son, đi xe máy” bị cô giáo cho điểm kém, bởi miêu tả như vậy khác những gì cô dạy và khác với văn mẫu, tức bà ngoại phải “móm mém, nhai trầu, tay run, lưng còng”. Tương tự, bài văn tả cô giáo hoặc mẹ phải “dáng người thon thả, mái tóc dài đen mượt, gương mặt trái xoan, mũi dọc dừa, tính dịu hiền...”. Đó là hệ lụy của việc học rập khuôn, xa rời thực tế và hạn chế tư duy của học sinh tiểu học. Thực sự chúng ta cần những “bà ngoại”, “mẹ”, “cô giáo” trong cuộc sống hiện tại hơn là trong sách vở. Bởi đó là những người thân thiết gần gũi với các em và mỗi người lại một vẻ. Ở cấp học THCS, THPT, nếu không biết cách sử dụng, văn mẫu có thể biến thành sách nghĩ hộ, làm hộ khiến các em lười suy nghĩ, hạn chế tư duy sáng tạo. Các bài văn mẫu luôn nặng tính hàn lâm, là kiến thức của những nhà nghiên cứu hoặc của các thầy cô nên các em khó cảm nhận được. Nếu có học thuộc văn mẫu rồi chép vào bài làm thì cũng sống sít, sáo rỗng vì không hiểu bản chất. Chưa kể, các em còn sử dụng bài văn mẫu làm “phao” trong thi cử. Những hạn chế này do các em chưa biết sử dụng sách tham khảo môn Ngữ văn.

Lựa chọn và dùng đúng sách tham khảo môn Văn theo tôi đối với học sinh cấp 1, không nên cho các em sử dụng văn mẫu. Vì ở cấp học này, học sinh đang phát triển tư duy, trau dồi ngôn ngữ, nên để các em miêu tả, cảm nghĩ về cuộc sống theo cách của mình. Các em chỉ cần đảm bảo bố cục bài, kết hợp những quan sát và tưởng tượng, so sánh vào bài làm. Nhiều bài văn của các em sẽ còn ngây thơ, diễn đạt vấp váp nhưng đó là văn thật, chúng ta cần trân trọng. Nếu có thiếu sót, thầy cô giáo cần hướng dẫn các em cách dùng từ đặt câu, gợi ý liên tưởng, tưởng tượng, so sánh. Cách học này sẽ giúp các em nhanh tiến bộ.

Học sinh THCS, THPT có thể tham khảo văn mẫu nhưng phải đúng cách. Lựa chọn một hoặc vài sách tham khảo của tác giả biên soạn mà các em yêu thích hoặc theo hướng dẫn của thầy cô dạy môn Ngữ văn. Các em nên học từ sách phương pháp trình bày bố cục, phương pháp làm một kiểu bài văn như: thuyết minh, phân tích, bình luận... Đồng thời, học cách trình bày dẫn chứng, mở rộng dẫn chứng ngoài sách giáo khoa; trau dồi thêm ngôn ngữ, các biện pháp tu từ nghệ thuật ở những bài văn mẫu mà học sinh thực sự thích thú, đồng cảm. Phương pháp khai thác sách tham khảo như vậy giúp các em “tiêu hóa” được kiến thức; tránh việc học thuộc văn mẫu để khi làm bài có thể chép lại, khiến học sinh luôn phụ thuộc tài liệu tham khảo sẽ dẫn đến sự thiếu thống nhất, cảm nhận lờ mờ, chắp nối, hạn chế tính sáng tạo.

Văn Tuấn