Hải quan cảng Sài Gòn KV1 làm thủ tục cho DN tại cửa ưu tiên. (Ảnh: T.HÒA)

Đây là đề án do Cục Hải quan TP.HCM xây dựng và được Tổng cục Hải quan cho phép Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn triển khai thí điểm tại cảng Cát Lái từ tháng 4-2013. TheĐạilýthủtụchảiquanmộtcửu19 đan mạcho đó, Đại lý hải quan sẽ đại diện khách hàng làm việc với cơ quan Hải quan và các cơ quan quản lý chuyên ngành để thực hiện thủ tục thông quan hàng hóa XNK cho khách hàng, ký hợp đồng sử dụng Đại lý Hải quan theo quy định của nhà nước. Việc truyền dữ liệu điện tử để khai báo hàng hóa XNK sẽ được sử dụng bằng chữ ký số (Token) của TCT Tân cảng Sài Gòn. Quá trình thực hiện giao nhận tại Cảng được thực hiện theo quy trình khép kín từ lúc dỡ hàng đến thủ tục chuyển máy soi (cho các trường hợp kiểm hóa) và khách hàng có thể nhận hàng trực tiếp từ mặt cắt cầu tàu, mà vẫn bảo đảm đúng quy định của pháp luật.

Đến nay, saigon newport logistics (SNP Logistics)/TCT Tân Cảng Sài Gòn đã kí hợp đồng thực hiện đối với 8 DN, số lượng tờ khai hải quan do đại lý hải quan thay mặt chủ hàng kí tên, đóng dấu trên tờ khai hải quan mới chỉ đạt khoảng 10% trên tổng số tờ khai phát sinh. Ông Nguyễn Năng Toàn, Giám đốc SNP Logistics/TCT Tân Cảng Sài Gòn cho rằng, Đại lý hải quan một cửa đảm bảo thông quan đúng quy định của pháp luật, giảm thiểu thời gian thông quan, hạn chế rủi ro sau thông quan; tiết kiệm các chi phí phát sinh cho DN. Bên cạnh đó, TCT Tân Cảng Sài Gòn là DN trực tiếp khai thác, kinh doanh tại các cảng, ICD trải dài trên cả nước nên có nhiều lợi thế về bến bãi, thuận lợi trong các khâu thủ tục xếp dỡ, vận chuyển hàng hóa. Đơn vị có mối quan hệ gắn kết chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, trong việc quản lý giám sát hàng hóa XNK và tạo điều kiện để các cơ quan bố trí văn phòng làm việc trực tiếp tại các Cảng trực thuộc. Nhờ đó sẽ rút ngắn thủ tục đăng ký kiểm tra và cấp Giấy chứng nhận của các cơ quan chuyên ngành cho các DN XNK có hàng hóa thông qua các Cảng trực thuộc.

Theo đánh giá của lãnh đạo Cục Hải quan TP.HCM, trước thực trạng mất uy tín của một số nhân viên làm dịch vụ khai thuê hải quan theo thời vụ,… Tổng công ty Tân cảng Sài Gòn là một trong những đại lý hải quan uy tín, có đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, nắm chắc nghiệp vụ về thủ tục hải quan. Tổng cục Hải quan và Cục Hải quan TP.HCM đã có những tháo gỡ, vướng mắc tạo thuận lợi cho TCT Tân cảng hoạt động trong lĩnh vực đại lý hải quan.

Các DN kí hợp đồng Đại lý hải quan với TCT Tân cảng Sài Gòn đánh giá cao dịch vụ và các tiện ích mà Đề án mang lại cho DN. Ông Võ Quang Hà, Tổng giám đốc Công ty CP Tân Vĩnh Cửu cho rằng, với sự phối hợp chặt chẽ của DN, việc làm thủ tục hải quan thông qua đại lý SNP Logistics giúp thông quan hàng hóa của DN nhanh chóng, thuận tiện, giảm thiểu thời gian, chi phí và thủ tục cho DN. Từ mô hình này, ông Hà mong muốn trong thời gian tới, Đề án sẽ được nhân rộng tại nhiều cửa khẩu để DN có thể thực hiện việc thông quan hàng hóa bằng thủ tục hải quan điện tử một cửa thông qua đại lý hải quan.

Chia sẻ về một số khó khăn khi triển khai hoạt động Đại lý hải quan, ông Nguyễn Năng Toàn, Giám đốc SNP Logistics/Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn cho biết, sau hơn 2 năm triển khai Đại lý hải quan, số lượng là doanh nghiệp XNK tham gia mặc dù đã lên con số 50, nhưng vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng của lãnh đạo các cấp. Trên thực tế hiện nay, các DN chưa thay đổi được việc tự làm thủ tục hoặc dịch vụ khai thuê hải quan theo từng lô hàng. Bên cạnh đó, khách hàng tham gia chưa thấy được sự khác biệt giữa dịch vụ khai thuê hải quan và đại lý hải quan; thời gian thông quan vẫn còn kéo dài, phát sinh chi phí cho DN, trong đó thủ tục phát sinh ở các khâu như: lấy mẫu kiểm tra chuyên ngành, kiểm hóa, phân tích, phân loại… tỷ lệ hàng hóa phải kiểm tra thực tế còn cao, đối tượng khách hàng chưa được mở rộng, mới chỉ thực hiện tại Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1.

Ngoài việc cấp phép hoạt động và ưu tiên đào tạo tập huấn nghiệp vụ, phải có chính sách rõ rệt cho hoạt động Đại lý hải quan và các DN XNK tham gia, như bố trí công chức chuyên trách tiếp nhận tờ khai hải quan, thông quan nhanh, giảm tỷ lệ quản lý rủi ro… nhằm giảm thiểu các phát sinh chi phí cho DN. Đồng thời mở rộng đối tượng áp dụng sang loại hình sản xuất xuất khẩu, gia công và áp dụng rộng rãi ở các chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư và Hải quan quản lý hàng gia công…

Theo phân tích của lãnh đạo Cục Hải quan TP.HCM trước xu thế hội nhập của ngành Hải quan và đất nước, mô hình thủ tục hải quan điện tử một cửa thông qua đại lý hải quan là hết sức cần thiết cho cả cơ quan Hải quan và DN...