Phương tiện và hàng hóa vi phạm do lực lượng Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) phối hợp bắt giữ
(tháng 10-2014.
(Ảnh do Ban Chỉ đạo Quốc gia 389 cung cấp)

Theo Tổng cục Hải quan, tại dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 127, Ban soạn thảo đã sửa đổi, bổ sung Điểm b Khoản 2 Điều 12 Nghị định 127/2013/NĐ-CP “Vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới mà không phải là tội phạm” thành “Vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới” cho phù hợp với quy định tại Điều 91 Luật Hải quan 2014.

Tuy nhiên, theo Cục Hải quan Cao Bằng, theo Điều 20 Pháp lệnh về tổ chức điều tra hình sự, cơ quan Hải quan khi thực hiện nhiệm vụ trong lĩnh vực quản lý của mình mà phát hiện tội phạm quy định tại Điều 153 và Điều 154 của Bộ luật Hình sự được khởi tố vụ án và thực hiện một số hoạt động điều tra. Trong khi đó, tại dự thảo Nghị định lại chưa quy định hành vi này, do đó, Cục Hải quan Cao Bằng đề nghị Ban soạn thảo bổ sung hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới vào Điểm b, Khoản 2, Điều 12: “Buôn bán, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới mà không phải là tội phạm”.

Đưa dẫn chứng, Cục Hải quan Cao Bằng nêu tại Điều 153 của Bộ luật Hình sự 2009 quy định về tội buôn lậu: “1. Người nào buôn bán trái phép qua biên giới thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến 3 năm; a) hàng hóa, tiền Việt Nam, ngoại tệ, kim khí quý, đá quý có giá trị từ một trăm triệu đồng đến dưới ba trăm triệu đồng hoặc dưới một trăm triệu đồng nhưng đã bị xử phạt hành chính về hành vi quy định tại Điều này hoặc tại một trong các Điều 154, 155, 156, 157, 158, 159, 160 và 161 của Bộ Luật này hoặc đã bị kết án về một trong các tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các Điều 193, 194, 195, 196, 230,232, 233, 236 và 238 của Bộ Luật này”.

Cục Hải quan Cao Bằng nhấn mạnh, hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới và hành vi buôn lậu đều có chung các các điểm như: Địa điểm thực hiện hành vi là qua biên giới, mục đích bán kiếm lời, tang vật vi phạm có giá trị một trăm triệu đồng hoặc dưới một trăm triệu đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới thì bị xử lý về tội buôn lậu. Theo đó, những hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới chưa đến mức khởi tố hình sự về tội buôn lậu thì phải bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, đồng thời làm căn cứ, cơ sở cho việc khởi tố hình sự đối với trường hợp tái phạm khi đã bị xử lý hành chính về hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới.

Cục Hải quan Cao Bằng nhấn mạnh, trong Nghị định 127 không quy định hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới là hành vi vi phạm hành chính sẽ gây ra một số khó khăn như: Khi một người thực hiện hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới thì các cơ quan áp dụng pháp luật sẽ vận dụng để xử lý dẫn đến sự không thống nhất trong áp dụng luật; Không đủ căn cứ để khởi tố tội buôn lậu đối với một người thực hiện hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới nhiều lần mà mỗi lần đều chưa đến mức xử lý hình sự dẫn đến tình trạng bỏ lọt tội phạm; Việc quy định hành hành vi buôn bán trái phép hàng hóa qua biên giới hoàn toàn không gây chồng chéo, gây khó khăn trong việc áp dụng hành vi trên là hành vi vi phạm về kiểm soát hải quan.

Góp ý hoàn thiện dự thảo, Cục Hải quan Đồng Tháp cũng đề nghị Ban soạn thảo bổ sung thêm vào Điểm b, Khoản 2, Điều 12 hành vi buôn lậu theo hướng: “Buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới mà không phải là tội phạm”. Cục Hải quan Đồng Tháp cho rằng, Khoản 2, Điều 12 Nghị định 127 hiện hành chỉ quy định xử phạt đối với người có hành vi vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới (người vận chuyển thuê) mà chưa có quy định xử phạt đối với người có hành vi buôn lậu (người là chủ hàng, trực tiếp có hành vi buôn lậu hàng hóa qua biên giới).

Trường Hải quan Việt Nam cũng cho rằng, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của ngành Hải quan mới được ban hành (Luật Hải quan 2014, Nghị định 08, Thông tư 38) thay thế hệ thống văn bản cũ, trong đó có thay đổi rất nhiều quy định về thủ tục hải quan, phương thức quản lý… do đó, cần thiết phải rà soát đối chiếu với hệ thống quy định mới để các quy định được chặt chẽ, phù hợp.

Theo Trường Hải quan Việt Nam, Ban soạn thảo cần rà soát, đối chiếu các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan được xác định là hành vi buôn lậu, gian lận thương mại được quy định tại Điều 2, Thông tư 93/2010/TT-BTC ngày 28-6-2010 của Bộ Tài chính để bổ sung vào các quy định của bản dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 127.