Chính sách lãi suất tiền gửi USD 0% là trụ cột chính của chủ trương chống "đô la hóa". Ảnh: ST

Trong cuộc họp về chính sách tiền tệ mới đây, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết, phương châm đảm bảo nắm giữ VND có lợi hơn USD được đã NHNN tập trung kiên định triển khai trong điều hành chính sách tiền tệ thông qua công cụ lãi suất và tỷ giá. Theo đó, NHNN đã áp dụng trần lãi suất tiền gửi USD 1%/năm đối với tổ chức vào năm 2010 và 3%/năm đối với cá nhân năm 2011 và điều chỉnh giảm dần về mức 0%/năm từ cuối năm 2015.

Theo Phó Thống đốc, việc áp dụng chính sách lãi suất USD 0% là một trong các giải pháp đồng bộ mà NHNN triển khai để ổn định thị trường ngoại hối, neo kỳ vọng tỷ giá và nâng cao vị thế VND. Chính sách lãi suất tiền gửi USD 0% là trụ cột chính của chủ trương chống "đô la hóa", hỗ trợ tích cực cho ổn định thị trường tiền tệ, tỷ giá và kinh tế vĩ mô.

Theo NHNN, tỷ lệ “đô la hóa” trong nền kinh tế giảm mạnh. Trong đó, lượng tiền gửi ngoại tệ trên tổng phương tiện thanh toán giảm từ mức 11,06% năm 2014 xuống khoảng 6,05% tính đến tháng 6/2024; tín dụng ngoại tệ trên tổng tín dụng có xu hướng giảm.

Từ năm 2016 đến nay, NHNN mua ròng khoảng 48,2 tỷ USD từ các tổ chức tín dụng để bổ sung dự trữ ngoại hối; trong đó tính riêng từ năm 2016 đến 2021, NHNN mua ròng khoảng 71 tỷ USD từ các tổ chức tín dụng.

Lạm phát được kiểm soát giảm mạnh từ hai con số xuống một con số và duy trì ở mức thấp, nâng tầm giá trị VND và chuyển hóa nguồn lực USD trong dân thành nguồn vốn phục vụ nền kinh tế.

Bên cạnh đó, chống “đô la hóa”, từng bước chuyển dịch quan hệ huy động - cho vay sang quan hệ mua- bán ngoại tệ, nâng cao vị thế VND. Nguồn huy động ngoại tệ đáp ứng nhu cầu sử dụng ngoại tệ trong nước, thể hiện qua hệ số tín dụng trên huy động ngoại tệ dưới 100% và giảm đều qua các năm từ mức 77,43% năm 2016 xuống mức 52,65% đến tháng 6/2024.

Các chuyên gia kinh tế đều đánh giá cao NHNN về các biện pháp chống ‘đô la hóa”, qua đó góp phần ổn định tỷ giá và thị trường ngoại tệ, tăng dự trữ ngoại hối và tác động đến luồng kiều hối cũng như dòng vốn FDI… Tuy nhiên, chuyên gia kinh tế TS. Lê Xuân Nghĩa kiến nghị, NHNN cần tiếp tục duy trì và thực hiện đánh giá toàn diện chính sách này trong thời gian tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu để thực hiện đúng chủ trương giảm “đô la hóa” đã đề ra, đồng nghĩa với việc giảm sự "hấp dẫn" của việc nắm giữ đồng USD trong tương lai.

Về vấn đề này, Phó Thống đốc chia sẻ, NHNN sẽ tiếp tục điều hành đồng bộ, linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ, phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác để đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, kiên trì thực hiện chuyển dần quan hệ huy động – cho vay sang mua – bán ngoại tệ, chống “đô la hóa” theo chủ trương của Chính phủ.