Việt Nam tụt hạng IELTS: Đáng vui hơn đáng buồn

(Dân trí) - Nhiều giáo viên tiếng Anh ước tính số lượng thí sinh Việt thi IELTS năm 2023-2024 đã tăng thêm ít nhất là 35% so với năm 2022. Đây là lý do tích cực của việc Việt Nam tụt hạng IELTS.

Số lượng thí sinh tăng đột biến thì điểm thi trung bình sẽ giảm

Ông Nguyễn Anh Đức - Chủ tịch chuỗi trung tâm tiếng Anh Smartcom - cho rằng đây là nguyên nhân lớn nhất khiến điểm IELTS của Việt Nam bị tụt 6 bậc so với năm 2022.

Ông Đức ước tính, số lượng thí sinh thi IELTS của Việt Nam đã tăng thêm ít nhất là 35% trong vòng một năm qua.

Trong khi đó, điểm trung bình IELTS chỉ giảm 0,1 điểm. Mức điểm phổ biến nhất của thí sinh Việt là 6.0. Điểm 7.5 và 8.0 cũng trở nên phổ biến với mức 9% và 4%.

"Điều này thể hiện mức độ thành thạo tiếng Anh của một số lượng lớn người Việt Nam đã tăng lên đáng kể. Đây chắc chắn là thông tin vui đối với những nhà quản lý và cả những nhà đầu tư nước ngoài muốn đầu tư vào Việt Nam", ông Đức nhận định.

Ông Đức phân tích thêm: "IELTS học thuật là một bài thi tiếng Anh khó. Đạt được điểm IELTS từ 6.0 trở lên, tức là ở giữa bậc 4 trong thang 6 bậc về năng lực ngôn ngữ (hay B2 theo CEFR) là một thành tích đáng tự hào. 

Với một bài thi khó, cộng với số lượng thí sinh tăng đột biến sau một năm, thì việc giảm điểm trung bình là điều hoàn toàn có tính quy luật. 

Nó gần giống như thành tích trung bình của các vận động viên sẽ bị giảm mạnh khi mà cho cả thí sinh chuyên nghiệp và thí sinh bán chuyên cùng tham gia một cuộc thi vậy".

Một lý do quan trọng khác cho việc tụt hạng IELTS của Việt Nam theo ông Đức là do sự điều chỉnh trong cách ra đề. Đây cũng là nguyên nhân làm điểm kỹ năng nói bị giảm.

Ông Đức cho biết, những năm gần đây, người luyện thi IELTS có xu hướng học theo các bộ đề dự báo. Theo đó, thí sinh sẽ cố gắng học thuộc nhiều nhất có thể những câu trả lời theo bộ đề có sẵn. 

"Tôi nghe nhiều giám khảo IELTS phàn nàn về việc ngày càng thấy nhiều thí sinh nói bài nói như một diễn viên học thuộc lòng lời thoại mà không thực sự hiểu hết ý nghĩa của từ vựng, hoặc câu trả lời không hề tự nhiên, thậm chí còn lạc đề so với câu hỏi. 

Vì thực tế này mà giám khảo có xu hướng điều chỉnh câu hỏi khác đi một chút so với những câu hỏi thông thường. 

Ví dụ, thay vì hỏi câu hỏi cũ là "Bạn hãy miêu tả một người mà bạn quý mến", thì người ta hỏi thành: "Bạn hãy miêu tả một người hay giúp đỡ người khác" hoặc "Hãy miêu tả một lần mà bạn nhận được sự trợ giúp của ai đó"... 

Rõ ràng việc thay đổi cách hỏi thiên về trải nghiệm cá nhân này đã gây bất ngờ cho những ai học tủ, hoặc chỉ học theo các bộ câu hỏi cũ. 

Và thực tế là nhiều học trò của tôi đi thi IELTS về cũng phản ánh là giám khảo đã trở nên nghiêm khắc hơn, chấm điểm chặt chẽ hơn đối với những bài nói không tự nhiên, có dấu hiệu học thuộc", ông Đức chia sẻ.

Thứ hạng IELTS không có nhiều giá trị

Ở góc nhìn khác, ông Nguyễn Anh Đức cho rằng việc so sánh thứ hạng IELTS giữa Việt Nam và các nước trong khu vực chỉ mang tính tham khảo và không có nhiều giá trị. 

Ông Đức dẫn chứng điểm IELTS trung bình của Myanmar là 6,6, cao hơn đáng kể so với Việt Nam (6,2) và Thái Lan (6,1), cũng như cao hơn các cường quốc quốc gia châu Á như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc. Tuy nhiên, nền kinh tế Myanmar khó có thể sánh với các nước nói trên.

"Tôi cho rằng giá trị thực chất của điểm IELTS là phản ánh mức độ thành thạo tiếng Anh của người dân, hay nói đúng hơn là mức độ sẵn sàng tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu của lực lượng lao động của mỗi quốc gia nhờ khả năng giao tiếp tiếng Anh thành thạo. 

Nếu xét ở góc độ này thì Việt Nam nên tự hào vì điểm IELTS đã đạt đến mức giao tiếp thành thạo của mình với số lượng người thành thạo trở nên ngày càng lớn", ông Đức nói.

Cùng quan điểm, cô N.T.T, giảng viên Anh ngữ tại Hà Nội, cho rằng phụ huynh, học sinh không nên hoang mang khi điểm trung bình IELTS của Việt Nam giảm. "Con số này không phản ánh chất lượng giáo dục tiếng Anh", cô T. khẳng định.

Theo cô T., con số có ý nghĩa hơn là tỷ lệ thí sinh đạt các mức điểm trong thang điểm IELTS. Theo đó, số thí sinh Việt đạt từ 6.0 trở lên chiếm khoảng 60%.

Ngoài ra, năng lực tiếng Anh của người dân còn phải dựa trên nhiều loại chứng chỉ Anh ngữ phổ biến khác như TOEIC, TOEFL...

Những năm gần đây, chính sách sử dụng điểm IELTS để xét tuyển vào đại học và một số trường THPT, THCS, đã khiến cho số người học IELTS tại Việt Nam tăng mạnh.

Cô T. cho rằng, bên cạnh mặt tiêu cực là trẻ hóa độ tuổi học và thi IELTS, mặt tích cực của cuộc đua này là năng lực tiếng Anh của người Việt được đẩy lên cao hơn. 

Đây cũng là một yếu tố thuận lợi góp phần hiện thực hóa chính sách đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.

Mới đây, các đơn vị đồng tổ chức kỳ thi IELTS toàn cầu vừa công bố dữ liệu về điểm thi IELTS trong năm 2023-2024. 

Theo đó, ở bài thi học thuật, điểm IELTS trung bình của người Việt là 6,2, xếp thứ 29/39 quốc gia và vùng lãnh thổ được khảo sát, giảm 6 bậc so với năm 2022-2023.

Cụ thể, thí sinh Việt kém nhất ở kỹ năng nghe và nói. Điểm trung bình của hai kỹ năng này lần lượt là 5,6 và 5,7, xếp gần cuối bảng ở vị trí lần lượt là 38/39 và 37/39.

Kỹ năng tốt nhất là đọc với điểm trung bình 6,4, xếp hạng 20/39. Kỹ năng còn lại là viết đạt 6 điểm, xếp hạng 22/39.