Trong bối cảnh khó khăn,ệpNhànướcvẫnnợkhủgiải hạng 2 anh hôm nay nhiều DN vẫn hoạt động hiệu quả, bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước. Ảnh: Trần Thắng

Theo đánh giá của Chính phủ, trong bối cảnh 2 năm qua có nhiều khó khăn, các DNNN đã có nhiều cố gắng thực hiện nhiệm vụ được giao, hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh và năng lực cạnh trạnh của DNNN, nhất là các TĐ, TCT vẫn duy trì hoạt động, bảo toàn và phát triển vốn Nhà nước, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế. Tỷ suất lợi nhuận/vốn chủ sở hữu đạt ở mức khá, đóng góp thu nộp cho NSNN.

Báo cáo hợp nhất của các TĐ, TCT cho thấy, các đơn vị này có tổng vốn chủ sở hữu là 1.042.365 tỷ đồng, tăng 127.289 tỷ đồng (tương đương 14%) so với thực hiện năm 2012. Công ty mẹ có tổng vốn chủ sở hữu là 959.251 tỷ đồng, tăng 97.901 tỷ đồng (tương đương 11%) so với thực hiện năm 2012.

Theo nhận định của Chính phủ, vốn chủ sở hữu của TĐ, TCT hàng năm tăng chủ yếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế, đánh giá lại tài sản và thặng dư vốn thu được trong quá trình cổ phần hoá các DN thành viên, đơn vị phụ thuộc của TĐ, TCT.

Xét tổng thể, các TĐ, TCT bảo toàn được vốn chủ sở hữu, hệ số bảo toàn vốn bình quân là 1,14 lần. Hệ số tự tài trợ bình quân (vốn chủ sở hữu/tổng tài sản) theo báo cáo hợp nhất là 0,39 lần.

Tuy nhiên, có TCT không bảo toàn được vốn chủ sở hữu do kinh doanh thua lỗ, gặp nhiều rủi ro, không tự chủ được về tài chính dẫn đến vốn chủ sở hữu giảm sút. Một số TĐ, TCT có tỷ lệ vốn chủ sở hữu/tổng nguồn vốn thấp như: TCT Lắp máy VN là 3% (Công ty mẹ 9%); TCT Xây dựng công trình giao thông 4 là 8% (Công ty mẹ 9%); TCT XD Thăng Long là 9% (Công ty mẹ 12%)…

41 TĐ, TCT nợ phải trả quá “ngưỡng”

Theo báo cáo của Chính phủ, tổng số nợ phải trả của các TĐ, TCT năm 2013 là 1.514.915 tỷ đồng, tăng hơn 200.000 tỷ đồng so với năm 2012 (tăng 9%). Con số này trong năm 2012 là 1.348.752 tỷ đồng. Nhưng nếu so với năm 2011, đã tăng 6%.

Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu bình quân năm 2013 là 1,45 lần (có 41 TĐ, TCT có tỷ lệ nợ phải trả/vốn chủ sở hữu lớn hơn 3 lần; Công ty mẹ là 35 đơn vị). Theo quy định của Nghị định 206/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý nợ của DNNN, chính thức có hiệu lực từ ngày 1-2-2014, DN phải đảm bảo hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu không vượt quá 3 lần. Đây được cho là điểm thay đổi khá căn bản, sẽ quản lý chặt chẽ các khoản nợ của DNNN bởi các DN sẽ không được duy trì khoản nợ xấu "khủng" như trước đây.

Báo cáo của Chính phủ cũng chỉ ra các khoản nợ vay (vay ngắn hạn và dài hạn) từ các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng (NHTM & TCTD) của các TĐ, TCT. Con số này đang ở mức 489.260 tỷ đồng, tăng 12,3% so với thực hiện năm 2012.

Nhiều “ông lớn” có mặt trong danh sách này. Số nợ - vay từ các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng tương đối lớn của một số TĐ, TCT tên tuổi được nhắc đến trong báo cáo như: TĐ Dầu khí VN (163.063 tỷ đồng); TĐ Điện lực VN (78.583 tỷ đồng); TĐ CN Than- Khoáng sản VN (49.566 tỷ đồng); TCT Hàng hải VN (47.627 tỷ đồng); TCT Sông Đà (20.357 tỷ đồng); TCT Xi măng VN (16.483 tỷ đồng)...

Nợ nước ngoài của các TĐ, TCT hiện là 325.936 tỷ đồng (vay ngắn hạn là 36.150 tỷ đồng; vay dài hạn là 289.785 tỷ đồng). Trong đó vay lại vốn ODA của Chính phủ là 125.061 tỷ đồng; vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh là 122.543 tỷ đồng, còn lại các TĐ, TCT tự vay, tự trả.

Trám lỗ hổng

Theo nhìn nhận của các chuyên gia kinh tế, hiện nay số nợ phải trả lớn, nợ mất khả năng thanh toán có xu hướng gia tăng đang là hiện trạng đáng quan ngại của khối DNNN. Tại nhiều cuộc hội thảo bàn về nợ của các DNNN, nhiều chuyên gia kinh tế bày tỏ băn khoăn về số nợ phải trả của DNNN, nhất là các TĐ, TCT hiện không minh bạch. Tình trạng này được cho là vừa do nguyên nhân chủ quan từ phía DNNN, vừa do bất cập của cơ chế hiện hành nên có biểu hiện DN giấu nợ. Do đó, khó đánh giá chuẩn xác mức độ rủi ro trong hoạt động của các DNNN.

Những lỗ hổng trong cơ chế quản lý nợ của các DNNN được Chính phủ bù đắp và quản lý chặt chẽ hơn theo quy định tại Nghị định 206/2013/NĐ-CP được ban hành đầu năm nay. Tại Nghị định này, Chính phủ đã yêu cầu các DNNN phải đưa hệ số nợ phải trả thấp hơn 3 lần vốn chủ sở hữu. Đây là điểm thay đổi khá căn bản, quản lý chặt chẽ các khoản nợ của DNNN bởi các DN sẽ không được duy trì khoản nợ xấu "khủng" như trước đây.

Ngày 26-11 vừa qua, Quốc hội đã tán thành thông qua Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh. Luật sẽ là công cụ công cụ để Nhà nước giám sát, kiểm tra việc đầu tư, quản lý sử dụng vốn Nhà nước tại DN. Trong đó, quy định rõ mục tiêu, nguyên tắc, hình thức, thẩm quyền và trình tự, thủ tục đầu tư vốn Nhà nước vào DN, khắc phục và chấn chỉnh việc DN sử dụng vốn, tài sản để đầu tư vào sản xuất, kinh doanh không đúng mục tiêu, chiến lược, đầu tư dàn trải.

(责任编辑：Cúp C1)