VHO - Tại Hội thảo khoa học “Hợp tác công - tư trong phát triển văn hóa” do Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam và Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM vừa tổ chức tại TP.HCM,Đốimặtvớinhiềuđiểmnghẽunion berlin – werder bremen nhiều chuyên gia, nhà quản lý và các bên liên quan đã chỉ ra nhiều rào cản trong hợp tác công - tư (Public-Private Partnership - PPP) lĩnh vực văn hóa tại Việt Nam.

 Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển, văn hóa luôn giữ vị trí quan trọng, vừa là động lực vừa là mục tiêu của sự phát triển bền vững. Đảng và Nhà nước đã chủ trương gắn kết tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, coi văn hóa ngang tầm với các lĩnh vực kinh tế, chính trị và xã hội.

Chính sách và đầu tư cho lĩnh vực văn hóa chưa đồng bộ

Tuy nhiên, thực tế cho thấy cơ chế, chính sách và đầu tư cho văn hóa chưa đồng bộ, một phần là do nguồn lực công còn hạn chế, phần khác chưa tận dụng hiệu quả khu vực tư nhân trong việc đầu tư phát triển văn hóa. Việc thúc đẩy hợp tác công - tư được kỳ vọng sẽ tạo ra giá trị văn hóa mới, phát triển công nghiệp văn hóa và bảo tồn di sản văn hóa quốc gia.

PGS.TS Nguyễn Văn Thăng Long, Đại học Quốc tế RMIT Việt Nam chia sẻ, với tầm nhìn phát triển đất nước dựa trên văn hóa dân tộc làm yếu tố chủ đạo, Bộ VHTTDL đã đệ trình phương án đề xuất đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa giai đoạn 2025-2035, và rất vui mừng khi đã được Quốc hội thông qua. Chương trình hướng đến đưa văn hóa thành yếu tố quan trọng của nền kinh tế, phát triển nguồn nhân lực văn hóa chất lượng cao và tăng cường hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, đầu tư cho văn hóa cần nguồn lực lớn, trong khi ngân sách nhà nước còn hạn chế, vì vậy PPP là giải pháp huy động nguồn lực xã hội hiệu quả. Mặc dù PPP đã thành công ở các dự án hạ tầng, trong khi các dự án PPP văn hóa tại Việt Nam còn hạn chế do thiếu khung pháp lý.

Tương tự, ông Nguyễn Tiến Hưng, Tổng Giám đốc Công ty CP phim Giải Phóng bày tỏ: Mô hình hợp tác công - tư trong điện ảnh gặp nhiều khó khăn về khung pháp lý và quản lý. Số lượng phim hợp tác công - tư còn ít, do thủ tục hành chính và tài chính phức tạp, đặc biệt từ năm 2015 khi vấn đề đấu thầu xuất hiện. Luật Điện ảnh 2006 yêu cầu sản xuất phim đặt hàng tuân thủ Luật Đấu thầu nhưng việc ban hành thông tư hướng dẫn gặp khó khăn, dẫn đến thiếu phim Nhà nước đặt hàng từ 2015 đến 2017. Mãi đến cuối 2018, Chính phủ mới cho phép cơ chế tạm thời, giúp có kinh phí cho phim đặt hàng. “Mặc dù phim Việt Nam có cơ hội cạnh tranh qua kỹ thuật số và nền tảng trực tuyến, nhưng cần đầu tư cơ sở hạ tầng ngành phim. Việt Nam nên sản xuất phim mang bản sắc văn hóa để kết nối với du lịch. Luật Điện ảnh mới sẽ thúc đẩy PPP, nhưng cần chính sách cụ thể để thu hút đầu tư và phát triển ngành”, ông Hưng nói.

 Việc triển khai PPP trong văn hóa vẫn đối mặt với một số thách thức như khung pháp lý chưa hoàn thiện; các dự án văn hóa có khả năng sinh lợi thấp; thiếu kinh nghiệm từ cả Nhà nước và nhà đầu tư; rủi ro thay đổi chính sách, và các khó khăn truyền thống như quỹ đất không phù hợp và tính không chắc chắn của hoạt động văn hóa. Dự kiến, Nghị định quy định chi tiết về PPP trong văn hóa sẽ được ban hành vào năm 2025.