Thủ tục khó khăn, rườm rà đang gây khó cho DN. Ảnh: S.T

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, đại diện một công ty chuyên cung cấp thiết bị chiếu sáng cho biết, DN đang phải “chạy đôn chạy đáo” để chuẩn bị thủ tục đăng ký chứng nhận dán nhãn năng lượng cho phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng. Theo trình bày của Công ty này, cách đây 2 năm, Công ty đã từng xin ý kiến của Tổng cục Năng lượng để xác nhận sản phẩm bóng đèn huỳnh quang ống T5 không phải dán nhãn năng lượng. Tổng cục Năng lượng đã trả lời: Chương trình dán nhãn năng lượng cho sản phẩm bóng đèn huỳnh quang ống được thực hiện trên cơ sở TCVN 8249:2009 do Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành. Chương trình hiện tại chỉ áp dụng cho các sản phẩm bóng đèn huỳnh quang ống T8 và T10 có công suất từ 14W đến 40W. Đối với các sản phẩm nằm ngoài phạm vi trên, như bóng đèn huỳnh quang ống T5 chưa nằm trong danh mục thiết bị phải dán nhãn năng lượng bắt buộc. Cụ thể, các sản phẩm bóng đèn huỳnh quang ống T5 trong danh sách của Công ty cung cấp chưa phải thực hiện dán nhãn năng lượng bắt buộc và được lưu thông trên thị trường.

Chính vì vậy, trong nhiều năm qua công ty vẫn NK mặt hàng bóng huỳnh quang dạng ống T5, việc thông quan hàng hóa vẫn diễn ra bình thường cho tới khi lô hàng tiếp theo nhập về cách đây vài hôm. DN nhận được yêu cầu lô hàng phải thực hiện dán nhãn năng lượng để thông quan hàng hóa.

Lấy lý do thời gian thử nghiệm và chứng nhận có thể kéo dài, Bộ Công Thương đã đề nghị Tổng cục Hải quan cho DN thông quan lô hàng NK khi chưa có kết quả thử nghiệm và chứng nhận. Thay vào đó chỉ cần cung cấp các giấy tờ: Văn bản xác nhận hồ sơ đăng ký chứng nhận dán nhãn năng lượng của Bộ Công Thương; văn bản cam kết nộp bổ sung Giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng trong thời gian 60 ngày làm việc và cam kết chịu mọi trách nhiệm thực hiện hành động khắc phục trong trường hợp hàng hóa NK không phù hợp theo quy định để được thông quan.

Cũng liên quan đến nội dung này, Tổng cục Năng lượng đề nghị DN, đối với các trường hợp NK hàng hóa (hàng đang nằm tại cửa khẩu) đang làm thủ tục thẩm định để cấp giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng trong hồ sơ thiếu phiếu kết quả thử nghiệm hiệu suất năng lượng, Tổng cục Năng lượng hướng dẫn DN làm việc với cơ quan Hải quan để được mang sản phẩm đại diện tới các phòng thử nghiệm hiệu suất năng lượng của sản phẩm và dán nhãn năng lượng.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 4 Điều 37 Luật Hải quan, đối với hàng hóa phải kiểm tra, phân tích giám định để xác định có đủ điều kiện được XK, NK, cơ quan Hải quan chỉ thực hiện thông quan hàng hóa sau khi xác định hàng hóa được XK, NK trên cơ sở kết luận kiểm tra, phân tích, giám định hoặc thông báo miễn kiểm tra của cơ quan kiểm tra chuyên ngành theo quy định của pháp luật. Tại khoản 1 Điều 5 Quyết định số 78/2013/QĐ-TTg năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định, từ ngày 1-1-2015, không được phép NK và sản xuất các thiết bị có mức hiệu suất năng lượng thấp hơn mức hiệu suất năng lượng tối thiểu.

Do vậy, theo quy định này, điều kiện về giới hạn mức hiệu suất năng lượng tối thiểu là điều kiện NK; các hàng hóa không đáp ứng các điều kiện này sẽ không đủ điều kiện NK; do vậy chưa đủ cơ sở để cơ quan Hải quan thực hiện thông quan.

Để tạo điều kiện cho DN trong thông quan hàng hóa, Bộ Tài chính-Tổng cục Hải quan dự định chỉ có thể cho phép DN được mang hàng về bảo quản thử nghiệm hiệu suất với điều kiện cung cấp cho cơ quan Hải quan các chứng từ: Văn bản xác nhận đã nhận hồ sơ đăng ký chứng nhận dán nhãn năng lượng của Bộ Công Thương; văn bản cam kết nộp bổ sung Giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng hoặc Phiếu thử nghiệm trên mức hiệu suất tối thiểu do Phòng thí nghiệm được Bộ Công Thương chỉ định cấp trong thời gian 30 ngày và cam kết chịu mọi trách nhiệm thực hiện hành động khắc phục trong trường hợp hàng hóa NK không phù hợp theo quy định.

Trước tình huống như vậy, DN đã tự tìm hiểu về thủ tục để giám định, dán nhãn. Theo đó, mỗi một mẫu đèn DN phải cung cấp 22 cái để làm giám định. Riêng thời gian giám định nhanh nhất cũng phải 3 tuần. Sau khi có kết quả DN lên Tổng cục Năng lượng xin Giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng. Một hành trình như vậy, nhanh nhất phải 1 tháng; chưa kể chi phí cho một mẫu khoảng từ 3 đến 5 triệu đồng. Như vậy theo tính toán, mỗi container nhập về sẽ phát sinh thêm vài chục triệu đồng. Đại diện công ty này cho biết thêm, trong số những mặt hàng đèn công ty nhập về có một số loại như T5/8W, T5/14W đã đạt tiêu chuẩn TCVN8249:2013 đưa ra, cơ quan Hải quan hướng dẫn chỉ giám định mẫu T5/21W và T5/28W do chưa đạt mức hiệu suất năng lượng tối thiểu. Tuy nhiên, phía cơ quan giám định lại tiếp tục yêu cầu DN phải giám định toàn bộ lô hàng và mỗi lô hàng nhập về đều phải giám định. Chưa kể đến hồ sơ đính kèm để xin giám định gồm rất nhiều giấy tờ: Giấy đăng ký dán nhãn năng lượng cho phương tiện, thiết bị sử dụng năng lượng; Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh; Bản mô tả tóm tắt các thông số đặc trưng cơ bản của sản phẩm; CO; CQ; Bản sao hợp đồng mua bán; Tờ khai hàng hóa NK; Kết quả thử nghiệm (bản chính).

Trước sự ách tắc trong việc thông quan hàng hóa, DN bức xúc: “Đây là mặt hàng thông dụng, vậy mà các thủ tục NK chính ngạch khó khăn như vậy thì rõ ràng đẩy DN sang làm tiểu ngạch cho dễ. Một container hàng về phát sinh thêm mấy chục triệu đồng tiền để dán nhãn năng lượng thì làm sao cạnh tranh với hàng tiểu ngạch. Một thủ tục quá khó khăn, rườm rà dễ đẩy DN vào thế khó”. Để tạo điều kiện cho DN XNK hàng hoá, phải giảm bớt thủ tục dán nhãn năng lượng. “Nếu mẫu hàng nào đã đạt tiêu chuẩn rồi thì đừng yêu cầu DN phải giám định lại. Và mẫu nào đã giám định rồi phải có hiệu lực thời gian, chứ không phải lô hàng nào nhập về cũng phải làm thủ tục để cấp giấy chứng nhận dán nhãn năng lượng”-DN này nói.