Cán bộ Hải quan Hà Nội hỗ trợ DN hoàn thiện thủ tục nhập khẩu. Ảnh: Hải Anh

Ông Nguyễn Nhất Kha,àngloạtcảicáchvềthủtụchảiquanđượcthựchiệkèo 3/3.5 Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan (Tổng cục Hải quan - đơn vị được giao chủ trì soạn thảo nghị định) nhấn mạnh: “Nghị định 59 có những cải cách mang tính toàn diện. Trong đó, nổi bật là những nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan đến hàng hóa quá cảnh, trung chuyển đã tuân thủ các điều ước quốc tế, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp (DN)…”.

- PV: Nghị định 59 được kỳ vọng sẽ có nhiều cải cách thủ tục hành chính, đồng thời củng cố cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý hải quan, tháo gỡ vướng mắc cho DN xuất nhập khẩu (XNK). Vậy theo ông những điểm mới đáng quan tâm của nghị định này là gì?

Ông Nguyễn Nhất Kha

- Ông Nguyễn Nhất Kha: Nghị định 59 có những cải cách quan trọng, phù hợp với thông lệ quốc tế liên quan đến một số nhóm vấn đề cơ bản như thủ tục hải quan đối với hàng hóa quá cảnh, trung chuyển; kiểm tra, xác định trị giá hải quan; thủ tục hải quan đối với phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh; công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại...

Nghị định 59 có sự điều chỉnh mang tính đột phá, khắc phục được những hạn chế trong quy định tại Nghị định 08, nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, đảm bảo quản lý nhà nước về hải quan.

Tiêu biểu như quy định về thủ tục hải quan đối với hàng hóa quá cảnh, trung chuyển, Nghị định 59 đã phân định rõ ràng giữa hàng quá cảnh và hàng trung chuyển. Nghị định 08 trước đây quy định hàng trung chuyển vào tại cảng nào thì chỉ được đưa ra từ cảng đó. Quy định này được sửa đổi tạo thông thoáng, linh hoạt cho DN. Nghị định 08 cũng chưa phân định rõ ràng giữa hàng quá cảnh và hàng trung chuyển, dẫn đến việc thực hiện không thống nhất.

- PV: Ông có thể cho biết cụ thể hơn về vấn đề này?

- Ông Nguyễn Nhất Kha:Nghị định 59 đã khắc phục được hạn chế của Nghị định 08 là chưa quy định cụ thể về thủ tục hải quan đối với việc chia tách, lưu kho, thay đổi phương thức, phương tiện vận tải hàng quá cảnh, việc đóng chung hàng hóa quá cảnh với hàng xuất khẩu, hàng dự kiến nhập khẩu tại các địa điểm (Kho ngoại quan, kho CFS, cảng cạn).

Đối với hàng hóa vận chuyển từ nước ngoài qua lãnh thổ Việt Nam để đến nước khác không thuộc trường hợp trung chuyển, thì thực hiện thủ tục theo quy định đối với hàng quá cảnh.

Hơn nữa, Nghị định 59 còn quy định cụ thể, phân biệt rõ hàng hóa quá cảnh, hàng hóa trung chuyển để đảm bảo đúng bản chất và quản lý hữu hiệu đối với các loại hàng hóa này và thuận lợi trong quá trình thực hiện, cũng như phát huy lợi thế cảng biển nước sâu của Việt Nam, tạo thuận lợi cho giao thương hàng hóa cũng như hoạt động logistics.

Các quy định trên nhằm đảm bảo tương thích với quy định tại Điều 241 Luật Thương mại và thực tế phát sinh trong hoạt động vận tải quốc tế, phát huy lợi thế của Việt Nam trong hoạt động vận tải quốc tế, nâng cao năng lực cảng biển Việt Nam.

- PV: Trên thực tế việc quản lý hoạt động trung chuyển, quá cảnh hàng hóa đã đặt ra nhiều thách thức trong công tác đấu tranh chống buôn lậu. Thực tế trong năm 2016 - 2017, lực lượng hải quan đã triệt phá nhiều đường dây lợi dụng hình thức trung chuyển, quá cảnh hàng hóa để buôn lậu ở biên giới Tây Nam. Tình trạng này đã được giải quyết như thế nào tại Nghị định 59, thưa ông?

- Ông Nguyễn Nhất Kha: Để phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo thuận lợi cho DN, tại Nghị định 59 đã quy định: Các trường hợp hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy nội địa, đường biển, đường không, đường sắt (trừ đường bộ do có rủi ro cao hơn trong gian lận) mà phương tiện chứa hàng còn nguyên niêm phong của hãng vận chuyển thì sử dụng niêm phong của hãng vận chuyển, không thực hiện niêm phong hải quan. Cơ quan hải quan tại cửa khẩu xuất sẽ thực hiện kiểm tra niêm phong hải quan hoặc kiểm tra niêm phong của hãng vận chuyển.

Tuy nhiên, do đặc thù địa hình tại các cảng thuỷ nội địa giáp với biên giới Campuchia, nên để thuận lợi và đảm bảo cho công tác kiểm tra giám sát đối với hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy nội địa xuất sang nước này, Nghị định 59 đã quy định ngoài niêm phong hải quan hoặc niêm phong của hãng vận chuyển, thì phải được giám sát bằng phương tiện kỹ thuật khác. Hải quan cửa khẩu thực hiện giám sát căn cứ thông tin về lộ trình, thời gian vận chuyển, các cảnh báo bất thường (nếu có) để quyết định việc kiểm tra niêm phong hải quan hoặc niêm phong hãng vận chuyển. Tức là, việc kiểm tra niêm phong của hãng vận chuyển hoặc niêm phong của hải quan giao thẩm quyền cho chi cục trưởng quyết định.

Nghị định 59 còn đưa ra các quy định nhằm tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, hiện đại hóa hải quan trong các giám sát hải quan đối với hàng hóa quá cảnh, trung chuyển. Theo tôi các quy định này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả công tác chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

- PV: Xin cảm ơn ông!

Hải Linh (thực hiện)