(CMO) Hút thuốc lá nơi công cộng là hành vi bị cấm và đã có quy định xử phạt rõ ràng. Tuy vậy, việc xử phạt trên thực tế còn rất nhiều hạn chế.

Hiện nay, đã có khá nhiều cơ quan, bệnh viện áp dụng “môi trường không khói thuốc”. Nhiều nơi đạt hiệu quả cao trong công tác này. Tuy nhiên, ở những nơi công cộng, như quán cà phê, nhà hàng, bar, karaoke vẫn còn tình trạng hút thuốc lá ở nơi không được phép hút.

Người nghiện thuốc vẫn vô tư nhả khói nơi công cộng, bất chấp nguy cơ bị phạt và gây hại cho những người xung quanh.

Chị Đặng Thu Trang, ngụ Phường 8, TP. Cà Mau, bức xúc: “Đôi khi muốn ra quán cà phê để thư giãn, tán chuyện cùng bạn bè nhưng tôi ngại vì rất khó chịu với mùi thuốc lá, khói thuốc bay khắp nơi, còn bám vào quần áo, đầu tóc”. 

Luật Phòng chống tác hại thuốc lá có quy định mức tiền xử phạt người hút thuốc không đúng nơi quy định, nhưng hình như chưa thấy ai bị phạt. Tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng vẫn diễn ra và người hút hoàn toàn không cảm thấy ngượng ngùng hay xấu hổ khi hút thuốc những nơi cấm không được hút.

Chị Nguyễn Thuý Duy, ở Phường 9, TP. Cà Mau, thông tin, mặc dù một số quán cà phê có khu vực phòng kín được gắn máy lạnh và treo bảng cấm hút thuốc lá nhưng nhiều người vẫn phớt lờ, coi như không biết. Khi bị nhắc nhở, họ tỏ vẻ khó chịu, nói quán không biết chiều khách.

Không chỉ riêng các quán cà phê, tại các cơ sở y tế, các trường học từ mầm non tới phổ thông cũng như các cơ sở vui chơi giải trí dành cho trẻ em, khu vực có nguy cơ cháy nổ như cây xăng, bên trong và ngoài bến xe... khói thuốc lá vẫn được thả ra mà không bị xử lý, thậm chí chỉ cần bị nhắc nhở thôi người hút thuốc cũng sẵn sàng phản ứng lại.

Khó khăn trong xử phạt

Việc xử phạt rất khó thực hiện do quy định về xử phạt là thẩm quyền của các cơ quan thanh tra liên ngành về y tế từ Trung ương tới địa phương, cơ quan quản lý thị trường, cơ quan công an và UBND các cấp. Trong khi đó, các cơ quan chủ quản có thẩm quyền xử phạt lại thiếu lực lượng chuyên trách và tình trạng trên diễn ra quá phổ biến nên không quản lý hết. Thêm vào đó, việc xử phạt hành vi hút thuốc lá nơi công cộng không dễ, bởi việc hút thuốc chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và người hút không cố định thời gian.

Trên thực tế, muốn xử lý phải lập đoàn kiểm tra liên ngành, phải có kế hoạch kiểm tra, rồi phải qua nhiều hồ sơ, thủ tục nữa mới xử phạt được. Song, mức xử phạt cũng nhẹ, từ 100.000-300.000 đồng. "Đi kiểm tra an toàn thực phẩm họ vi phạm còn có giấy đăng ký kinh doanh mà thu, chứ phạt người hút thuốc lá, họ không có tiền nộp, cũng chẳng biết thu giữ cái gì", một người có trách nhiệm, thẩm quyền xử phạt về lĩnh vực này cho biết.

Xử phạt thế nào cho hiệu quả?

Theo thông tin được Bộ Y tế, việc xử phạt hút thuốc lá nơi công cộng vẫn rất hạn chế. Bất chấp quy định nghiêm cấm hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, ở những nơi tập trung đông người, người ta vẫn phớt lờ quy định trên. Nguyên nhân chính của thực trạng này là do cơ quan chức năng chưa quyết liệt xử phạt đối với những cá nhân vi phạm. Nhiều ý kiến cho rằng, cần tăng cường xử phạt người hút thuốc và cả chủ nơi để xảy ra tình trạng hút thuốc không đúng nơi quy định, để đạt hiệu quả cao hơn.

Chị D.K.L, nhân viên một quán bar tại TP. Cà Mau, nêu ý kiến: “Nếu tăng cường xử phạt người hút và chủ nơi xảy ra tình trạng hút thuốc không đúng nơi quy định, thì sẽ tạo hiệu ứng xã hội nhanh chóng. Những người nghiện thuốc sẽ chú ý hơn tới việc rút điếu thuốc lá ra khỏi bao...”.

Một ý kiến khác cho rằng: “Có thể lập facebook công bố việc xử phạt người hút thuốc lá và chủ hàng. Khi đó, sẽ tạo ra một quyền lực mới trong việc áp dụng Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, đó là dư luận...”.

Ngoài xử phạt người hút thuốc lá, Luật cũng quy định xử phạt người đứng đầu các cơ sở, tổ chức tại các địa điểm cấm hút thuốc lá, nhưng vẫn để tình trạng đó diễn ra. Mức phạt này lên tới 5.000.000 đồng. Đây là đối tượng mà đoàn kiểm tra liên ngành cần hướng tới.

Do đó, cơ quan chịu trách nhiệm xử phạt cần mạnh tay đối với những trường hợp cố tình vi phạm. Bên cạnh đó, cần thiết nhất vẫn là biện pháp tuyên truyền, giáo dục để nâng cao ý thức cho người hút thuốc trong việc bảo vệ sức khoẻ bản thân và cho cộng đồng./.

Thanh Trần