Giảm thuế là cơ hội lớn cho xuất khẩu thủy sản vươn xa hơn đến các thị trường. Ảnh internet.

Hầu hết thuế về 0%

Mỹ,Đauđáulothiếunguyênliệuthủysảtruc tiép bong đá EU, Nhật Bản và Hàn Quốc chiếm tới 64,4% tổng giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Vì thế, sự tham gia của 4 đối tác kinh tế quan trọng trên vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA) sẽ đem lại những lợi ích, cơ hội lớn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong thời gian tới.

Ngoại trừ surimi, cá ngừ đóng hộp, thăn cá ngừ và cua phải chịu thuế cao hoặc không có hạn ngạch (trong FTA Việt Nam - EU), hoặc lộ trình giảm thuế kéo dài 7-10 năm, còn lại hầu hết các mặt hàng đều có mức thuế bằng 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực hoặc chỉ trong lộ trình ngắn 3-5 năm.

Ví dụ như thị trường Hàn Quốc, theo đánh giá của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), FTA Việt Nam - Hàn Quốc ký kết giúp nâng khả năng cạnh tranh của Việt Nam với Trung Quốc, Thái Lan, Ecuador (đang phải chịu thuế 20%) bởi Hàn Quốc cam kết cấp hạn ngạch thuế quan 10.000 tấn tôm cho Việt Nam trong 5 năm đầu tiên và đạt 15.000 tấn sau 5 năm với thuế suất nhập khẩu 0%. Cùng với 68 dòng sản phẩm, riêng mặt hàng tôm được cắt giảm 7 dòng thuế gồm cả tôm nguyên liệu và tôm chế biến.

Với thị trường Mỹ, sản phẩm tôm tươi/đông lạnh (HS03) đã có thuế MFN 0%, sản phẩm tôm chế biến (HS16) có lộ trình 5 năm đưa thuế về 0%. Tuy nhiên, khi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) có hiệu lực thì tôm Việt Nam có lợi thế cạnh tranh hơn so với 6 nước cạnh tranh chính là Agentina, Ecuador, Ấn Độ, Thái Lan, Philippines, Indonesia bởi 6 nước này không có FTA với Mỹ.

"Hụt hơi" cạnh tranh

Có thể thấy, việc tham gia các FTA mang lại cơ hội về thuế nhưng cũng tạo ra không ít thách thức cho doanh nghiệp thủy sản liên quan đến các vấn đề quy tắc xuất xứ, rào cản kỹ thuật, bảo hộ thương mại…

Khó khăn lớn nhất được VASEP nhìn nhận hiện nay là vấn đề nguồn nguyên liệu không ổn định, giá thành sản xuất cao. Hiệp hội này cho rằng, trong những năm tới, Việt Nam sẽ tận dụng được nhiều hơn về thuế quan nếu chúng ta có nguồn nguyên liệu ổn định, chất lượng tốt.

Trên thực tế, nguồn nguyên liệu hiện không ổn định do đầu vào sản xuất nguyên liệu như thức ăn, con giống, hóa chất, kháng sinh… đều phụ thuộc phần lớn vào cung nước ngoài, cơ quan quản lý chưa hoặc không kiểm soát được dẫn tới dịch bệnh, chất lượng kém. Điều này cũng dẫn tới thực tế chi phí sản xuất cao hơn so với các nước khiến cho giá thành sản phẩm và giá xuất khẩu cao, làm giảm khả năng cạnh tranh.

Không chỉ vậy, với lợi thế thuế quan sẽ xảy ra tình trạng các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam để sản xuất và xuất khẩu nhằm tận dụng nguồn lực, ưu đãi thuế quan của Việt Nam tại các thị trường, do đó sẽ dẫn tới việc quản lý và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa nắm bắt hoặc tận dụng tốt các ưu đãi của các FTA vì tính phức tạp và số lượng lớn các quy tắc khiến doanh nghiệp ngần ngại. Do vậy, doanh nghiệp đến nay mới chỉ tận dụng được 30% ưu đãi từ FTA.

Một khó khăn khác mà VASEP nêu ra là rào cản kỹ thuật và bảo hộ thương mại. Theo đó, thủy sản Việt Nam được hưởng lợi về thuế nhưng cũng là đối tượng để các thị trường áp dụng các rào cản phi thuế quan nhằm bảo hộ ngành sản xuất trong nước. Những rào cản dưới dạng quy định kỹ thuật, vệ sinh dịch tễ hay lao động rất có thể sẽ vô hiệu hóa lợi ích từ việc giảm thuế quan đối với hàng Việt Nam.

Ví dụ như, những quy định của TPP về quy tắc xuất xứ sẽ gây khó khăn cho một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như thủy, hải sản; còn về môi trường, có những yêu cầu cam kết trợ cấp đánh bắt thủy sản có thể gây bất lợi cho chính sách phát triển của ngành khai thác.

Với những khó khăn này, VASEP kiến nghị, việc theo dõi và cung cấp thông tin, biến động trên thị trường là rất cần thiết, đồng thời cần có biện pháp xử lý những động thái tạo rào cản thương mại và kỹ thuật tại các thị trường.

(责任编辑：Thể thao)