PV:Thưa ông, xin ông cho biết đánh giá chung về công tác điều hành quản lý tài chính, ngân sách thời gian vừa qua?

Đại biểu Hoàng Văn Cường

Đại biểu Hoàng Văn Cường: Thời gian vừa qua, tôi cho rằng công tác điều hành, quản lý tài chính, ngân sách đã có nhiều chuyển biến rất tích cực. Các chính sách tài khóa đã được điều hành chủ động, kịp thời, giúp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch. Từ đó, hỗ trợ cho các hoạt động kinh tế phục hồi và tăng trưởng tích cực, nền tảng kinh tế vĩ mô được ổn định, an sinh xã hội được đảm bảo…

Đặc biệt, trong bối cảnh thực hiện nhiều chính sách tài khóa mở rộng để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, Chính phủ cũng đã tăng cường các giải pháp để quản lý nguồn thu rất hợp lý, nuôi dưỡng nguồn thu, đồng thời có nhiều giải pháp quyết liệt để chống thất thu. Đơn cử như việc Bộ Tài chính đã chỉ đạo rà soát chống thất thu thuế trong các giao dịch chuyển nhượng bất động sản. Tôi được biết, cơ quan thuế thời gian qua đã đẩy mạnh nhiều giải pháp quản lý thuế trong lĩnh vực bất động sản như phối hợp với các cơ quan ban ngành quản lý về đất đai và cả cơ quan công an để điều tra, xử lý những trường hợp sai phạm về trốn thuế, tránh thuế bất động sản, từ đó giúp tăng thu cho ngân sách hàng chục nghìn tỷ đồng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc chấp hành kỷ luật, kỷ cương tài chính cũng còn những vấn đề cần khắc phục. Chẳng hạn như số chuyển nguồn đầu tư hàng năm lớn, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp; việc tổ chức triển khai thực hiện một số chính sách đảm bảo an sinh xã hội còn chậm; việc quản lý sử dụng kinh phí ngân sách nhà nước ở một số bộ, ngành, địa phương còn sai phạm…

PV:Khi đánh giá về quyết toán ngân sách năm 2021 và kết quả bổ sung tình hình ngân sách năm 2022, một số ý kiến cho rằng số vượt thu ngân sách cao hơn nhiều so với dự toán là do công tác dự toán chưa tốt, chưa sát thực tế. Ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?

Đại biểu Hoàng Văn Cường:Đúng là vừa qua số thu ngân sách của năm 2021 và năm 2022 đều vượt dự toán khá cao, nên có ý kiến cho là làm dự toán không tốt. Tuy nhiên, tôi không nghĩ như vậy!

Như chúng ta đã biết, năm 2021 - 2022 là giai đoạn kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, hoạt động sản xuất kinh doanh đình trệ, các hoạt động phong tỏa, cách ly diễn ra kéo dài ở nhiều nơi, các nước hầu như "bế quan tỏa cảng". Trong khi đó chúng ta lại phải thực hiện các chính sách giãn, hoãn, miễn giảm nhiều loại thuế, phí… làm giảm nguồn thu. Khi đó, việc dự báo thu ngân sách ở một mức khả thi là điều đương nhiên, chứ không thể dự báo quá lạc quan, thiếu căn cứ.

Song song với đó, kết quả phòng, chống dịch bệnh của chúng ta trong giai đoạn vừa qua lại rất tích cực, từ đó đưa các hoạt động kinh tế gần như trở lại trạng thái bình thường, thúc đẩy kinh tế phát triển, khiến tốc độ tăng trưởng năm 2022 lên tới trên 8%, là kết quả cao ít ai ngờ tới. Khi kinh tế tăng trưởng cao ngoài dự đoán như vậy, thì đương nhiên kết quả thu ngân sách cũng khả quan theo.

PV: Khi thảo luận về ngân sách, có ý kiến nêu vấn đề tồn quỹ ngân sách hiện lên tới hơn 1 triệu tỷ đồng. Theo ông, nên nhìn nhận về vấn đề này như thế nào và giải pháp gì để khắc phục?

Đại biểu Hoàng Văn Cường: Rõ ràng tồn quỹ ngân sách lớn nói chung là không tốt, bởi đây là tiền đi vay, phải trả lãi. Để đánh giá kỹ về vấn đề này cần phân tích rõ từ nguyên nhân tồn quỹ để đề ra giải pháp.

Nguyên nhân lớn nhất, theo tôi, là do giải ngân đầu tư công không tốt, chuyển nguồn quá lớn nên gây tồn quỹ cao. Như vậy rất cần thiết phải xem lại từ khâu dự toán cho đầu tư công, đặc biệt là xem lại tại sao trước đây không có tiền để đầu tư, giờ thì có tiền lại không đầu tư được, vậy gốc gác vấn đề là ở đâu? Con số về chuyển nguồn đầu tư hàng năm ngày càng tăng lên cho thấy nhiều nhiệm vụ chi, nhiều dự án đầu tư chưa được thực hiện giải ngân đúng kỳ hạn, làm ảnh hưởng đến hiệu quả nguồn lực, hiệu quả quản trị điều hành của Nhà nước.

Tất nhiên, không phải hoàn toàn số tồn quỹ này là các dự án chậm giải ngân, mà còn có những khoản chi bắt buộc phải dự phòng ở đó, như là nguồn để cải cách tiền lương. Con số này cao thì chứng tỏ nguồn lực để dành cho cải cách tiền lương ngày càng dồi dào.

PV: Vậy theo ông, cần giải pháp gì để gỡ điểm nghẽn giải ngân đầu tư công, từ đó nâng cao hiệu quả nguồn lực ngân sách nhà nước?

Đại biểu Hoàng Văn Cường:Theo tôi, điểm nghẽn lớn trong giải ngân đầu tư công nằm ở các vấn đề về thủ tục, quy trình, về sự chồng chéo giữa các pháp luật liên quan. Để thúc đẩy đầu tư công, Chính phủ đã có các chỉ đạo khá quyết liệt, kể cả sử dụng nhiều biện pháp hành chính để thúc đẩy giải ngân, thậm chí đưa ra quy định cán bộ không làm hết trách nhiệm thì sẽ bị xử lý, thuyên chuyển…

Song tôi cho rằng, khó có thể chỉ bằng các biện pháp hành chính như vậy mà thúc đẩy được tiến độ giải ngân, cũng như khắc phục được tâm lý e ngại, sợ trách nhiệm trong rất nhiều cán bộ, công chức hiện nay. Giải pháp căn cơ là phải sớm sửa đổi chính sách pháp luật cho rõ ràng, cụ thể, tránh chồng chéo, mâu thuẫn để việc triển khai đầu tư công được thông suốt, nguồn lực tài chính được đưa vào nền kinh tế kịp thời, hiệu quả.

PV:Xin cảm ơn ông!