Công chức Hải quan Hải Phòng kiểm tra thực phẩm đông lạnh nhập khẩu. (Ảnh: T.Bình​)

Thực phẩm đông lạnh bốc mùi

2 container thịt đông lạnh,ơônhiễmmôitrườngtừhàngtồnởcảngHảiPhòkết quả vđqg indonesia trọng lượng 27 tấn (cả bao bì) bị tồn đọng tại cảng Chùa Vẽ (Hải Phòng) bị hư hỏng, đang có hiện tượng bốc mùi, gây nguy cơ ô nhiễm môi trường cao là một trong những hệ quả tất yếu khi hàng hóa được đưa về cảng Hải Phòng nhưng bị cả người vận tải lẫn người nhận hàng (trên vận đơn) “bỏ rơi” nhiều năm. Với mặt hàng này, yếu tố quan trọng nhất trong quá trình bảo quản là phải được cung cấp điện đầy đủ đề duy trì độ lạnh cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm, ngăn ngừa quá trình phân hủy của thực phẩm.

Nhưng thực tế, lô hàng đã bị tồn từ 2 năm qua khiến chi phí lưu kho bãi, tiền điện tăng cao khiến cả người vận tải và DN kinh doanh cảng dường như không muốn gánh thêm chi phí trong khi đầu ra cho các lô hàng để có thể thu hồi công nợ vẫn mịt mù. Chính vì vậy, hệ quả tất yếu khi các lô hàng không được cấp đủ nguồn điện đã khiến thực phẩm phân hủy, bốc mùi.

Được biết, 2 container trên được nhập về cảng Chùa Vẽ từ cuối năm 2014, do chi nhánh Công ty TNHH giao nhận hàng hải Cát Tường tại Hải Phòng làm đại lý vận tải. DN nhận hàng trên vận đơn là Công ty CP thủy sản Minh Khuê (TP.Móng Cái, Quảng Ninh). Nhưng đến ngày 14-8-2015, Công ty CP thủy sản Minh Khuê có văn bản thông báo từ chối nhận lô hàng. Ngày 15-8-2015, lô hàng lại được thông báo đổi tên DN nhận hàng sang Công ty TNHH Đại Các (TP.Móng Cái, Quảng Ninh). Tuy nhiên, đến tháng 11-2015, Công ty TNHH Đại Các tiếp tục có văn bản từ chối nhận hàng.

Theo chi nhánh Công ty TNHH giao nhận hàng hải Cát Tường tại Hải Phòng, hiện số tiền lưu bãi tại cảng và chi phí cắm điện cao (lên đến 1 tỷ đồng), chưa kể kinh phí tiêu hủy nên DN chưa xử lý được và phải xin ý kiến của chủ tàu. Trong khi lô hàng cứ bị đẩy qua đẩy lại thì người dân quanh khu vực này rõ ràng phải gánh chịu mùi hôi thối...

Rõ ràng, yêu cầu về bảo quản với mặt hàng thực phẩm đông lạnh là rất cao, nếu không nguy cơ ô nhiễm môi trường sẽ gần như hiển hiện. Ý thức được điều này Cục Hải quan Hải Phòng đã tích cực xử lý và tháo được “ngòi nổ” về nguy cơ ô nhiễm mỗi trường đối với không ít lô hàng thực phẩm. Theo Cục Hải quan Hải Phòng, thời gian qua, đơn vị đã tiến hành xử lý, tiêu hủy 61 tấn thực phẩm đông lạnh (cánh gà, đầu gà, chân gà đông lạnh).

Nhưng việc xử lý hàng tồn đọng một mình trách nhiệm của cơ quan Hải quan là chưa đủ. Đơn cử như vụ việc 27 tấn thịt đông lạnh đang tồn ở cảng Chùa Vẽ, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực II- đơn vị quản lý khu vực cảng Chùa Vẽ, nhiều lần cử cán bộ đến làm việc với Chi nhánh Công ty TNHH giao nhận hàng hải Cát Tường tại Hải Phòng và yêu cầu đại lý vận tải này liên hệ với hãng vận tải nước ngoài để xử lý dứt điểm 2 lô hàng tồn đọng, đã bị hư hỏng này, nhưng đến nay 2 container hàng đông lạnh này vẫn chưa được DN vận tải xử lý. Vấn đề mấu chốt ở đây là giữa hãng vận tải và DN kinh doanh cảng chưa xử lý được vấn đề chi phí lên đến 1 tỷ đồng (lưu kho bãi, tiền điện) đối với 2 lô hàng này. Khi DN chưa bàn giao hàng hóa thì rõ ràng việc thực hiện các biện pháp xử lý tiếp theo của cơ quan Hải quan theo quy định của pháp luật sẽ chưa thực hiện được. Theo Cục Hải quan Hải Phòng việc xử lý 2 lô hàng này nhanh hay chậm hoàn toàn phụ thuộc vào việc DN vận tải và DN kinh doanh cảng có thống nhất được việc thanh toán chi phí lưu bãi, cắm điện và tiêu hủy hay không.

Xử lý nhiều thực phẩm hết “đát”

Ngoài việc xử lý các lô hàng thực phẩm đông lạnh, thời gian qua, Hải quan Hải Phòng cũng kịp thời xử lý nhiều lô hàng tồn là thực phẩm tồn đọng, hết hạn sử dụng có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường. Điển hình như việc đơn vị tiến hành tiêu hủy hơn 500 tấn hạt hướng dương (được đóng trong 20 container) bị mốc, thối; 135,2 tấn lạc nhân bị mốc, thối; hơn 21 tấn táo quả tươi cũng trong tình trạng bị hư hỏng tương tự… Ngoài ra, đơn vị còn tiêu hủy hơn 40 tấn dầu đậu nành bị hỏng không còn giá trị sử dụng; hơn 1.000 kg nguyên liệu sản xuất kem; gần 21,4 tấn phế liệu nhựa. Rõ ràng, những lô hàng nêu trên nếu không được xử lý kịp thời sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường rất cao. Đặc biệt, sẽ còn nguy hại hơn nếu số hàng không đảm bảo chất lượng nêu trên được đưa ra thị trường tiêu thụ.

Kết quả xử lý hàng tồn đọng của Hải quan Hải Phòng là đáng ghi nhận, nhưng với số lượng hàng hóa tồn đọng tại khu vực này còn lên đến 3.845 container (tính đến 15-3-2016), trong đó có không ít mặt hàng thuộc diện cấm nhập khẩu hoặc nhập khẩu có điều kiện thì nguy cơ ô nhiễm môi trường tại đây vẫn còn rất lớn. Nếu các đơn vị liên quan như DN kinh doanh cảng, hãng tàu không chung tay phối hợp, vào cuộc quyết liệt với cơ quan Hải quan thì vấn đề không thể xử lý được triệt để.