【keo ma lai xi a】Chương trình đối tác chuyên đề báo cáo quyết toán hàng gia công: Nhận diện những trở ngại

Chương trình đối tác chuyên đề thực hiện thí điểm đầu tiên tại Chi cục Hải quan Hà Tây (Cục Hải quan Hà Nội). Ảnh: NGỌC LINH.

Gắn với thời sự

Chương trình đối tác chuyên đề về báo cáo quyết toán loại hình gia công là điểm mới của giải pháp hợp tác trong phát triển quan hệ đối tác Hải quan-DN năm 2016. Cơ quan Hải quan và DN cùng hợp tác thực hiện một nội dung trên cơ sở tự nguyện,ươngtrìnhđốitácchuyênđềbáocáoquyếttoánhànggiacôngNhậndiệnnhữngtrởngạkeo ma lai xi a tin cậy với tinh thần xây dựng. Để khuyến khích sự tham gia tích cực của DN, cơ quan Hải quan lựa chọn các chủ đề, nội dung hợp tác thiết thực, có tính thời sự đối với các bên tham gia như việc triển khai các quy định pháp luật mới dẫn đến sự thay đổi về phương pháp quản lý, thủ tục hải quan cần có sự chuẩn bị trước từ mỗi bên để hạn chế vướng mắc phát sinh; hoặc các vướng mắc cần có sự hợp tác của cả cơ quan Hải quan, DN và các bên liên quan để cùng phối hợp tháo gỡ.

Chủ đề chương trình đối tác chuyên đề về báo cáo quyết toán đối với loại hình gia công đáp ứng yêu cầu cần thiết trong điều kiện chính sách pháp luật quy định về hoạt động gia công trong thời gian gần đây có sự thay đổi lớn. Việc triển khai mẫu Chương trình đối tác chuyên đề về báo cáo quyết toán đối với loại hình gia công được thực hiện tại Chi cục Hải quan Hà Tây thuộc Cục Hải quan Hà Nội bắt đầu từ ngày 20-11-2015 và tổng kết vào ngày 21-1-2016. DN tự nguyện tham gia chương trình mẫu là Công ty TNHH Điện tử Meiko Việt Nam.

Dựa trên kế hoạch triển khai mẫu do Ban Cải cách hiện đại hóa (Tổng cục Hải quan) xây dựng, Chi cục Hải quan Hà Tây và Công ty TNHH Điện tử Meiko Việt Nam đã tiến hành thương thảo và ký biên bản thỏa thuận thực hiện thí điểm Báo cáo quyết toán đối với loại hình gia công, giả định thời gian chốt báo cáo; giả định DN thuộc diện phải kiểm tra báo cáo quyết toán; quá trình làm việc, hướng dẫn hỗ trợ DN được thực hiện linh hoạt theo hình thức trực tiếp tại các buổi tham vấn, thảo luận theo kế hoạch và theo hình thức gián tiếp thường xuyên trao đổi, phối hợp qua email, điện thoại.

Qua việc thực hiện chuyên đề đối tác Hải quan-DN cả hai bên đều thu được những bài học kinh nghiệm quý giá, đồng thời giữa các đơn vị nghiệp vụ của Tổng cục Hải quan cũng rút ra được nhiều vấn đề phát sinh cần kịp thời tháo gỡ trong thực tế. Bài học kinh nghiệm hữu ích nhất là chương trình đã chọn được chủ đề có tính thời sự, do vậy đã nhận được sự quan tâm của DN; việc tổ chức thí điểm trước kỳ kế toán của DN, giúp DN có sự chuẩn bị, rút kinh nghiệm khi thực hiện chính thức báo cáo quyết toán vào quý I-2016.

Nhận diện vướng mắc

Thông qua Chương trình này, DN đã hiểu biết sâu hơn về các quy định của pháp luật, nhận diện rõ các công việc DN cần thực hiện khi báo cáo quyết toán. Về phía cơ quan Hải quan cũng nhận diện được các công việc cần thực hiện khi kiểm tra báo cáo quyết toán, nhận diện một số vấn đề trong quy định cũng như cơ sở hạ tầng hiện tại khi thực hiện báo cáo quyết toán theo quy định mới. Trong quá trình đồng hành thực hiện chương trình đã tăng cường mối quan hệ giữa cơ quan Hải quan và DN ngày một tốt hơn, gắn bó, hỗ trợ nhau hơn.

Điều quan trọng là chương trình đã nhận diện được một số vướng mắc trong quy trình thủ tục hiện nay cũng như những vấn đề phát sinh từ phía DN. Cụ thể về thời điểm báo cáo quyết toán đối với DN chế xuất, tại thời điểm báo cáo theo chuyên đề, Công ty TNHH Điện tử Meiko Việt Nam đang thực hiện hai hợp đồng gia công và một hợp đồng đã hết hạn, tất cả các hợp đồng gia công đều thuộc trường hợp DN chế xuất nhận gia công cho DN chế xuất khác. Tuy nhiên, qua kiểm tra, hai hợp đồng thực hiện trong thời điểm hai Thông tư có hiệu lực (Thông tư 13/2014/TT-BTC và Thông tư 38/2015/TT-BTC), một hợp đồng thực hiện hoàn toàn vào thời điểm Thông tư 38/2015/TT-BTC có hiệu lực. Từ đó, phát sinh vấn đề hai hợp đồng thực hiện trong giai đoạn hai Thông tư có hiệu lực do đó chỉ những tờ khai thực hiện trong giai đoạn Thông tư 13/2014/TT-BTC mới có tờ khai XNK, còn từ khi Thông tư 38/2015/TT-BTC có hiệu lực, DN không làm thủ tục hải quan đối với nguyên phụ liệu và sản phẩm XK (quy định tại Điều 76 Thông tư 38/2015/TT-BTC), do đó số liệu để kiểm tra phụ thuộc hoàn toàn vào số liệu DN cung cấp.

Hay đối với quy định về các trường hợp kiểm tra báo cáo quyết toán, tại điểm b.1.4 khoản 5 Điều 60 Thông tư 38/2015/TT-BTC quy định, một trong các trường hợp kiểm tra báo cáo quyết toán là trường hợp kiểm tra trên cơ sở quản lý rủi ro, đánh giá sự tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân. Trường hợp này cần xác định: Có phải tất cả các doanh nghiệp theo hệ thống quản lý rủi ro đánh giá thuộc diện không chấp hành tốt pháp luật là đối tượng kiểm tra báo cáo quyết toán không? Trong vấn đề biểu mẫu báo cáo quyết toán, trong biểu mẫu báo cáo quyết toán số 15/BCQT-NVL/GSQL Thông tư 38/2015/TT-BTC tại cột thứ 3 quy định báo cáo về tên, quy cách với nguyên vật liệu, hàng hóa mà chưa có quy định về sản phẩm dở dang. Những vướng mắc trên sau khi được các bên tham gia chương trình (Hải quan và DN) phát hiện đã kịp thời kiến nghị các đơn vị nghiệp vụ của Tổng cục Hải quan để được xử lý.

Một số vấn đề trong quản lý nội bộ của DN cũng gây khó khăn cho DN khi thực hiện báo cáo quyết toán như: Khó khăn trong việc tập hợp số liệu từ các bộ phận. Để thực hiện được báo cáo quyết toán, DN cần thu thập số liệu từ ba bộ phận liên quan: Bộ phận phụ trách XNK; Bộ phận Kế toán; Bộ phận Kho, quản lý sản xuất. Trong đó, bộ phận XNK sẽ thực hiện báo cáo quyết toán vì đây là bộ phận nắm rõ nhất những nội dung, yêu cầu cần phải báo cáo. Tuy nhiên, việc theo dõi số liệu tại các bộ phận để thực hiện báo cáo gặp phải những vướng mắc: Bộ phận Kế toán không theo dõi số liệu nguyên vật liệu vì nguyên vật liệu là do khách hàng cung cấp miễn phí, tài sản của khách hàng. Bộ phận Kho, quản lý sản xuất theo dõi số lượng, không theo dõi trị giá nguyên liệu. Bộ phận XNK phụ trách làm thủ tục hải quan (mở tờ khai, thanh khoản, báo cáo quyết toán) tập hợp các chứng từ và số liệu để làm báo cáo, dẫn đến việc làm thủ công, mất nhiều thời gian để lập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau.

Bên cạnh đó, số liệu giữa bộ phận kho và bộ phận xuất nhập khẩu không thống nhất với nhau: Số liệu tại bộ phận kho, quản lý sản xuất chỉ tính định mức, chưa bao gồm hao hụt, khi kiểm kê cuối tháng mới tính hao hụt và hao hụt tính theo từng nguyên liệu. Số liệu tại bộ phận XNK tính cả hao hụt và số liệu gộp. Dẫn đến số liệu giữa bộ phận kho và bộ phận XNK chênh lệch hao hụt thực tế… Qua phát hiện vấn đề vướng mắc từ phía quản trị nội bộ của DN, các bộ phận liên quan thuộc DN xác định cần nhận diện công việc cụ thể của từng bộ phận, có sự phân công công việc cụ thể và xây dựng cơ chế phối hợp thường xuyên trao đổi kết nối với nhau, có sự chỉ đạo kịp thời từ ban lãnh đạo; số liệu tại các bộ phận được theo dõi vào sổ, máy thường xuyên, bộ phận kế toán chủ động bóc tách theo dõi riêng số liệu đối với phần chi phí gia công.