Có hiện tượng DN thành lập nhiều nhưng số lượng DN “tìm không thấy”,ảnlýdoanhnghiệpcầndựatrênhệthốngquảnlýrủkết quả bóng đá vô địch quốc gia bỉ DN “ma” không hề ít, đâu là nguyên nhân của hiện tượng này, thưa ông?

Theo điều tra DN nhiều năm của VCCI, việc khó quản lý DN, tìm không thấy DN không chỉ do lỗi của DN mà còn có nhiều lý do khách quan. Theo đó, có thể bản thân DN có nhu cầu đổi trụ sở nhưng thiếu trách nhiệm báo cáo lại với cơ quan chức năng; mặt khác, phía địa phương lại có những thay đổi về địa giới hành chính như đổi tên đường, tách phường, tách quận… nên không thể tìm thấy DN theo địa chỉ đã đăng ký. Do vậy, đây không hẳn là vấn đề lớn nhưng vẫn cần trách nhiệm của cả đôi bên trong quản lý.

Bên cạnh đó, nhiều DN không còn hoạt động do vướng tại thủ tục phá sản DN. Mặc dù so với trước đây, thủ tục giải thể DN có cải thiện hơn nhiều nhưng vẫn chưa thực sự tạo thuận lợi cho DN.

Liệu rằng nếu cứ tiếp tục tình trạng này, các cơ quan quản lý nên siết chặt việc thành lập DN để có những DN thực sự chất lượng. Nhận định của ông như thế nào về cách thức này?

Với tình trạng trên, về lâu dài sẽ tạo ra những con số ảo, nhiều DN chỉ có tên trên đăng ký mà không phát sinh doanh thu nào. Điều này khiến những phân tích, dự báo về tình hình DN giảm thực chất và hiệu quả.

Tuy nhiên, có thể thấy là việc thành lập DN “ma” không phải mới, ngay khi bắt đầu thực hiện Luật DN đã có tình trạng này. Nhưng theo tôi, thành lập DN chỉ là một trong những công cụ, của một cá nhân để thực hiện hành vi phạm tội, không hoàn toàn là lỗi do việc thành lập DN quá nhanh chóng hay thuận lợi. DN cũng như con người, có DN hoạt động tốt, có DN hoạt động kém, DN là một “cái áo”, một ý tưởng kinh doanh để tạo ra doanh thu và lợi nhuận. Nên việc thành lập DN là Nhà nước đứng ra ghi nhận, còn hoạt động của DN như thế nào sẽ được điều chỉnh bởi nhiều quy định pháp luật khác. Nên nếu chỉ vì một số DN bỏ trốn, một số DN “ma” mà siết chặt việc thành lập DN thì không phải là giải pháp hữu hiệu và đúng đắn.

Do vậy, một mặt vẫn phải khuyến khích những DN làm ăn đàng hoàng, DN làm ăn tốt, đóng đầy đủ thuế cho Nhà nước, tuyển dụng thêm nhiều lao động. Mặt khác phải siết chặt quy định pháp luật, ai vi phạm thì xử lý theo luật. Có nghĩa là, các cơ quan quản lý không khuyến khích thành lập nhiều DN nhưng không thực sự hoạt động, hoặc thành lập để lừa đảo mà thành lập DN phải đi đôi chất lượng, hoạt động hiệu quả.

Theo ông, để giải quyết những vướng mắc nêu trên, nên có những giải pháp như thế nào từ phía các cơ quan quản lý?

Hiện cả nước có khoảng 650.000 DN với mục tiêu thành lập 1 triệu DN đến năm 2020, chưa kể mấy triệu hộ kinh doanh cá thể cũng đang hoạt động. Vì thế, cách thức quản lý cấp phép, thẩm định cho từng DN sẽ không phù hợp, không có bộ máy nào đủ lớn để giám sát từng hành vi của DN.

Do vậy, theo tôi, các cơ quan quản lý cần phải ứng dụng công nghệ thông tin tốt, phải kết nối hệ thống đăng ký kinh doanh, hệ thống thuế, hệ thống của các cơ quan pháp luật như Công an, Hải quan… để mọi hành vi vi phạm của cá nhân có thể hiển thị trên hệ thống. Chẳng hạn một người có dấu hiệu trốn thuế, những cá nhân đã từng lừa đảo thì khi người đó đăng ký thành lập DN, các cơ quan quản lý sẽ biết để có phương án quản lý phù hợp, thận trọng hơn.

Hơn nữa, quản lý nhà nước trong bối cảnh mới hiện nay phải dựa trên hệ thống quản lý rủi ro, với một số cá nhân có tiền sử vi phạm pháp luật phải đưa vào diện cảnh báo; một số ngành nghề có nguy cơ cao như đại lý XNK, một số địa bàn nóng tại địa phương… cũng phải có cách thức quản lý khác. Vì vậy, quản lý nhà nước nên đặt trọng tâm vào lĩnh vực có nguy cơ, những đối tượng có xác suất vi phạm… Không những thế, các cơ quan quản lý nên đặt trọng tâm vào hậu kiểm, thay vì tiền kiểm như trước đây.

Về tổng thể, các cơ quan quản lý phải đưa ra thông điệp: những DN tuân thủ pháp luật tốt, những DN có lịch sử thực hiện tốt quy định pháp luật thì thủ tục hành chính sẽ được thuận lợi, giám sát thông thoáng, nghĩa là DN càng làm ăn tốt thì gánh nặng thủ tục hành chính càng nhẹ đi. Đây sẽ là động lực rất tốt để DN tuân thủ pháp luật.

Còn sự tham gia giám sát từ xã hội và từ chính cộng đồng doanh nghiệp nữa, thưa ông?

Để tăng cường vai trò giám sát cần nhiều nhân tố khác nhau, không chỉ cơ quan nhà nước mà cần vai trò của báo chí, vai trò của hiệp hội ngành nghề trong việc giám sát hội viên, ban hành quy chuẩn về đạo đức hoạt động; ngoài ra, cần đến vai trò của người tiêu dùng, những tổ chức xã hội dân sự. Bản thân các DN cũng phải giám sát lẫn nhau.

Vì thế, cần cơ chế để huy động các thành phần cùng tham gia, để các chủ thể tăng cường giám sát và thực hiện chức năng của mình, nếu chỉ dựa vào bộ máy nhà nước thì không phù hợp. Vì vậy, cần phải có tổ chức, hiệp hội đúng nghĩa, hoạt động hiệu quả để cân bằng lợi ích, nhưng đây lại là vấn đề mà nước ta còn thiếu và yếu.

Xin cảm ơn ông!