 | Ngân hàng có trách nhiệm cung cấp thông tin về hàng hóa thế chấp cho cơ quan Hải quan |
| Kỳ vọng tiếp tục giảm lãi suất điều hành,ảmgiớihạncấptíndụngcóthểtácđộngđếnnguồncungvốnchonềnkinhtếbd tile tăng thanh khoản cho nền kinh tế |
| Đột phá cải cách thể chế tạo động lực cho nền kinh tế phát triển |
 |
| Các doanh nghiệp đang cần nhiều nguồn lực tài chính để phục hồi và phát triển. Ảnh: ST |
Hạn chế rủi ro từ tập trung tín dụng
Theo tờ trình của Chính phủ, quy định về giới hạn cấp tín dụng hướng tới mục tiêu giảm rủi ro tập trung tín dụng tại các TCTD và đồng thời đảm bảo tăng cường tiếp cận tín dụng cho khách hàng, hạn chế việc chỉ tập trung vốn tín dụng cho các khách hàng, nhóm khách hàng lớn. Từ năm 2010 đến nay, vốn tự có của các TCTD đã tăng đáng kể nên với giới hạn cấp tín dụng theo quy định tại Luật hiện hành thì số dư nợ cấp tín dụng tuyệt đối cho một khách hàng hoặc khách hàng và người có liên quan cũng tăng rất nhiều.
Vì thế, để hạn chế rủi ro từ tập trung tín dụng, hạn chế sở hữu chéo, dự án Luật Các TCTD (sửa đổi) đã sửa đổi, bổ sung quy định về giới hạn cấp tín dụng theo hướng giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng, cụ thể giảm từ mức dư nợ cấp tín dụng đối với một khách hàng và người có liên quan tương ứng từ không được vượt quá 15% và 25% xuống còn 10% và 15% vốn tự có của tại các TCTD và giảm từ 25% và 50% xuống còn 15% và 25% đối với TCTD phi ngân hàng. Việc giảm giới hạn cấp tín dụng thời điểm này được Chính phủ nhận định là không hạn chế nguồn vốn tín dụng cấp cho sản xuất kinh doanh mà ngược lại, giúp cho nhiều khách hàng khác có thể tiếp cận được thêm nguồn vốn tín dụng của ngân hàng.
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 9/5/2023, tín dụng toàn nền kinh tế đạt trên 12,24 triệu tỷ đồng, tăng 2,69% so với cuối năm 2022. Nhiều ngân hàng thương mại lo ngại huy động vốn lãi cao nhưng không cho vay được. Điều này cho thấy vấn đề liên quan đến khơi thông dòng vốn đang hết sức được quan tâm, nhưng trước những rủi ro tăng cao thì tín dụng ngân hàng cũng phải có những giải pháp để đảm bảo rủi ro.
Theo chuyên gia kinh tế TS. Lê Xuân Nghĩa, bên cạnh giảm lãi suất, các ngân hàng thương mại phải rà soát lại toàn bộ thủ tục, điều kiện tín dụng, tăng khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp. Tuy vậy, trong bối cảnh rủi ro tăng cao, việc hạ chuẩn tín dụng, nới lỏng điều kiện vay có thể làm gia tăng nguy cơ nợ xấu ngân hàng.
Trả lời báo chí liên quan đến việc tiếp cận vốn của doanh nghiệp, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, nếu các ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp ở mức chấp nhận được thì nền kinh tế sẽ tốt lên. Nếu ngân hàng hoãn, giãn nợ, nới lỏng điều kiện tín dụng thì khó khăn sẽ chuyển về phía ngân hàng, gây nguy cơ rủi ro mất an toàn hệ thống.
Giải pháp cấp bách khơi thông dòng vốn
Chính vì thế, việc đưa ra quy định về giảm tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng như trên còn gây nhiều tranh cãi. Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng việc sửa đổi các giới hạn này.
Theo lý giải của cơ quan này, việc giảm tổng mức dư nợ cấp tín dụng sẽ tác động ngay đến nguồn vốn cung ứng cho nền kinh tế, ảnh hưởng lớn đến việc tiếp cận nguồn vốn của doanh nghiệp, chi phí vốn tăng cao, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa thực sự là kênh huy động vốn ổn định cho nền kinh tế và còn nhiều rủi ro.
Hơn nữa, việc này còn có thể tác động tiêu cực đến thu hút FDI của Việt Nam. Theo ý kiến từ các hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, trường hợp quy định này được áp dụng, các doanh nghiệp FDI đang vay nợ ở Việt Nam ở mức gần với giới hạn tối đa 15% và 25% theo Luật hiện hành sẽ phải tìm kiếm các nguồn vốn mới. Việc giảm khả năng vay trong nước của khối FDI đối với các ngân hàng này sẽ tốn nhiều chi phí hơn và khiến dòng vốn có thể sẽ phải huy động từ nước ngoài, do vậy kém hấp dẫn hơn trong thu hút FDI.
Ngoài ra, định nghĩa về người có liên quan của Luật Các TCTD dự kiến sửa đổi theo hướng rộng hơn, đồng nghĩa với cách tính tổng mức dư nợ tín dụng cho “một khách hàng và người có liên quan” sẽ rộng hơn, dẫn đến tổng dư nợ cấp tín dụng cho nhóm khách hàng sẽ nhỏ hơn trước. Hơn nữa, việc mở rộng định nghĩa về người có liên quan đồng thời với việc thu hẹp tổng mức tín dụng được cấp cho một khách hàng và người có liên quan sẽ gây tác động bất lợi kép cho cả khách hàng và ngân hàng.
Cũng theo Ủy ban Kinh tế, thông lệ quốc tế đều quy định ở mức tỷ lệ cao hơn so với quy định tại dự thảo Luật. Việc giảm tổng mức dư nợ cấp tín dụng thấp hơn so với một số nước láng giềng cũng có thể khiến môi trường đầu tư ở Việt Nam kém cạnh tranh hơn so với các nước trong khu vực.
Tuy vậy, giải pháp căn cơ để gỡ khó cho dòng vốn hiện nay, theo các chuyên gia là phải thúc đẩy đầu tư công và mở van cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Trong khi việc đẩy mạnh giải ngân đầu tư công đang vướng nhiều luật và không thể đẩy nhanh một sớm một chiều thì phải có giải pháp cấp bách hơn nữa để lấy lại niềm tin của nhà đầu tư.