Phế liệu nhựa NK qua cảng Cát Lái TP.HCM. Ảnh: T.H

Theếnnghịgỡvướngchophếliệunhựanhậpkhẩnhận định malaysiao Cục Hải quan TP.HCM, chỉ có các DN được Sở Tài nguyên và Môi trường cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện mới được phép NK phế liệu để làm nguyên liệu trực tiếp phục vụ sản xuất cho DN của mình.

Phế liệu NK phải nằm trong danh mục phế liệu được phép NK ban hành kèm theo Quyết định 73/2014/QĐ-TTg ngày 19-12-2014 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 32:2010/BTNMT, trong 4 loại phế liệu nhựa được phép NK, loại phế liệu là mẫu vụn nhựa NK, ngoài yếu tố phải được làm sạch để loại bỏ các tạp chất nguy hại, phải thỏa mãn về kích cỡ.

Theo đó, kích thước mỗi chiều của mẫu vụn không quá 10 cm, tỷ lệ các mẫu vụ có kích thước vượt quá 10 cm không được vượt quá 5% khối lượng của khối. Chính vì quy định quá chi tiết đến kích cỡ mẫu phế liệu nhựa đã dẫn đến các vướng mắc, khó khăn cho cả DN và cơ quan Hải quan.

Thực tế mặt hàng phế liệu NK trong thời gian qua rất nhiều vì đây là nguồn nguyên liệu nhiều DN sản xuất trong nước rất cần cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Đa số các lô hàng phế liệu NK từ trước đến nay đều đảm bảo về yêu cầu sạch, không chứa những tạp chất nguy hại và được các cơ quan giám định xác nhận đạt yêu cầu NK. Đối với những lô hàng không đảm bảo về kích cỡ NK, chưa đạt chất lượng theo quy định, Cục Hải quan TP.HCM đã xử phạt và buộc tái xuất.

Năm 2013, khối lượng phế liệu nhựa NK trên 50.199 tấn, trị giá trên 11 triệu USD; năm 2014 khối lượng nhựa phế liệu NK tăng gấp đôi, trên 101.000 tấn, trị giá trên 13,6 triệu USD và trong 5 tháng đầu 2015, có 93.400 tấn phế liệu nhựa NK, trị giá trên 7 triệu USD.

Khi làm thủ tục NK cho loại phế liệu này, Hải quan các cửa khẩu có phối hợp với cơ quan Cảnh sát môi trường (C49) nhưng không nhận được ý kiến gì từ cơ quan này hoặc không có thông tin nào từ C49 cho thấy đang tạm giữ hàng để điều tra vì kích cỡ phế liệu NK không đạt tiêu chuẩn.

Mặt khác, Cục Hải quan TP.HCM chưa nhận được bất kì ý kiến nào của Sở Tài nguyên và Môi trường các địa phương, nơi cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện cho DN NK phế liệu phản ánh về việc không đảm bảo kích cỡ.

Theo ý kiến của Hiệp hội nhựa TP.HCM, điều kiện để có Giấy chứng nhập NK phế liệu nhựa rất nghiêm ngặt, chỉ có các DN trực tiếp sản xuất có đủ điều kiện về kho bãi, trang thiết bị, công nghệ chế biến, xử lí phế liệu không gây ô nhiễm môi trường mới được cấp giấy chứng nhận.

Ngoài ra, theo quy định tại Nghị định 38/2015/NĐ-CP ngày 24-4-2015 của Chính phủ, từ 15-6-2015, DN muốn được thông quan lô hàng phế liệu, DN NK phải thực hiện kí quỹ một số tiền theo quy định để đảm bảo cho việc xử lý phế liệu NK không đạt yêu cầu. Do vậy, Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, việc quy định về kích cỡ phế liệu NK là không cần thiết.

Tại cuộc họp đa số các ý kiến cho rằng, hiện nay, việc NK phế liệu nhựa làm nguyên liệu sản xuất đều phải tuân thủ theo quy định hiện hành, tuy nhiên yêu cầu việc băm nhỏ phế liệu là tốn kém rất nhiều chi phí dẫn đến giá thành sản phẩm tăng cao, DN gặp rất nhiều khó khăn trong sản xuất. Trong khi đó, mục đích quản lý hiện nay là bảo vệ môi trường. Do đó, hội nghị đã thống nhất đề nghị: đã là phế liệu sạch khi NK làm nguyên liệu sản xuất thì không nhất thiết phải áp dụng quy định về kích thước phế liệu.

Đối với công tác quản lý hải quan, Cục Hải quan TP.HCM cho rằng, hiện nay, phế liệu NK, DN khai báo trị giá tính thuế rất thấp và mỗi DN khai báo giá khác nhau, mặc dù hàng NK có cùng nước xuất khẩu, cùng xuất xứ.

Để thống nhất trong công tác quản lý và tránh thất thu ngân sách Nhà nước, tạo điều kiện thông thoáng cho DN, Cục Hải quan TP.HCM đề nghị đưa mặt hàng phế liệu vào danh mục hàng trọng điểm để quản lý rủi ro và danh mục quản lý về giá đối với hàng NK.

Theo quan điểm của Cục Hải quan TP.HCM, mặt hàng phế liệu nhựa có khả năng gây ảnh hưởng đến môi trường tương tự như mặt hàng túi nylon. Nhưng hiện nay, mặt hàng phế liệu nhựa không thuộc đối tượng chịu Thuế Bảo vệ môi trường, do vậy đề xuất đưa mặt hàng này vào nhóm các mặt hàng chịu Thuế Bảo vệ môi trường như áp dụng đối với túi nylon.

Đề xuất Bộ Tài nguyên và Môi trường điều chỉnh lại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với mặt hàng phế liệu nhựa theo hướng đảm bảo yêu cầu về bảo vệ môi trường, bỏ yêu cầu về kích cỡ mẫu phế liệu và biện pháp kiểm tra bằng trực quan, đồng thời áp dụng nguyên tắc quản lý rủi ro trong việc kiểm tra phế liệu NK.