Thưa ông,đểkhuvựctưnhânpháttriểncònkháílich bd hang nhat anh ông đánh giá như thế nào về những chính sách thúc đẩy tăng trưởng cho khu vực kinh tế tư nhân, khu vực vốn được coi là động lực cho tăng trưởng?

Ở khu vực trong nước, chúng ta nói nhiều đến đổi mới sáng tạo, thúc đẩy kinh tế tư nhân nhưng theo tôi, những chính sách mới được đề cập một cách chung chung. Bởi hiện nay, đa phần các ngành kinh tế của Việt Nam đều được dẫn dắt bởi khu vực FDI, ngành công nghiệp chế biến chế tạo đều do các DN FDI đảm nhận khi có tới 70% kim ngạch XK thuộc về khu vực này. Do đó, càng nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) thì khu vực FDI lại càng thuận lợi. Nếu xét theo doanh thu, lợi nhuận, lao động… thì khu vực FDI cũng chi phối mạnh.

Trong bối cảnh này, để kích khu vực tư nhân phát triển và nâng cao năng suất lao động, chúng ta phải xem những ngành nào DN tư nhân có quy mô phát triển ở mức tương đối để tìm những biện pháp hỗ trợ phát triển. Chính sách chung chung như hiện nay sẽ rất khó hiệu quả.

Có một điểm cần lưu ý, hiện nay chúng ta đẩy mạnh cổ phần hoá và M&A để thúc đẩy hiệu quả hoạt động của DN. Nhưng chính sách của ta vẫn chưa chặt chẽ. Câu chuyện cổ phần hoá của Sabeco là một ví dụ rõ ràng. Dù rằng sau cổ phần hoá, khả năng tiếp cận thị trường mới của Sabeco rất lớn nhưng nguy cơ Sabeco biến thành DN 100% FDI rất rõ. Chúng ta sẽ khó can thiệp để thúc tạo chuỗi liên kết trong ngành. Hơn nữa, dù pháp luật không cấm nhưng DN FDI vay vốn nước ngoài để tham gia vào hoạt động mua vốn của DN trong nước đang đặt ra những rủi ro nhất định tới nền kinh tế. Vì thế, việc cổ phần hoá những DN tiềm năng như Sabeco hay trước đây là Vinamilk… chúng ta nên ưu tiên cho nguồn lực từ trong nước.

Theo ông, chính sách thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân nên hướng tới những ngành cụ thể nào và còn có khoảng trống nào để thúc đẩy tư nhân trong nước, thưa ông?

Qua nghiên cứu sơ bộ, chúng tôi nhận thấy, ngành sản xuất và kinh doanh nước giải khát còn “room” để khu vực tư nhân phát triển vì tỷ trọng của khu vực FDI còn thấp. Tuy nhiên, với sự hiện diện vừa qua khi DN nước ngoài nhảy vào, tỷ trọng của doanh DN trong nước đang thấp đi nhiều. Room để khu vực tư nhân phát triển trong các ngành còn khá ít.

Hiện nay các nghiên cứu của chúng ta mới nghiên cứu ở các ngành kinh tế cấp 1 như công nghiệp, xây dựng, nông lâm thuỷ hải sản và dịch vụ… Tất cả những nghiên cứu đều chỉ ra rằng năng suất ngành rất thấp, sẽ khó phát triển, khó có chính sách tạo đột phá.

Vì vậy, ở những nghiên cứu gần đây, NCIF đi sâu hơn vào các ngành kinh tế cấp 2,3 và 4. Chẳng hạn trong ngành công nghiệp chế biến chế tạo, có ngành đi rất sâu, năng suất cao hơn hẳn so với mức trung bình toàn ngành. Hay trong chuỗi giá trị ngành nông nghiệp, chuỗi sản xuất cá basa của Việt Nam thuộc diện “khó” bị cạnh tranh về mức độ tăng trưởng và phát triển.

Vì thế, chúng ta phải đặt trong bối cảnh phát triển của thế giới và phân ngành kinh tế cụ thể để xem xét phân ngành nào có thế mạnh, tiềm năng để có biện pháp hỗ trợ hay thúc đẩy một cách phù hợp.

Gần đây, Vingroup trở thành cái tên “hot” khi DN này chi mạnh vào ngành sản xuất ô tô và smartphone, những ngành mà khu vực FDI đang chiếm ưu thế. Ông có nhận định gì về hiện tượng này?

Kinh nghiệm quốc tế một số quốc gia như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… cho thấy, để có những tập đoàn kinh tế tư nhân lớn mạnh, chính sách hỗ trợ ban đầu của Nhà nước là rất quan trọng. Khi tập đoàn này đủ mạnh, đủ vốn, họ sẽ mua công nghệ hiện đại nhất và tạo dựng chuỗi giá trị, chuỗi liên kết để phát triển. Do đó, hỗ trợ DN phát triển sẽ giúp hình thành chuỗi liên kết với các DN trong nước.

Hiện nay, đa phần các lĩnh vực của nền kinh tế đều được dẫn dắt bởi khu vực FDI vì thế những chính sách thúc đẩy rất hạn chế bởi chúng ta rất khó can thiệp vào hoạt động của các DN FDI.